Przejdź do zawartości

Blizne

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Blizne
wieś
Ilustracja
Zabytkowy kościół drewniany
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

brzozowski

Gmina

Jasienica Rosielna

Wysokość

258-269 m n.p.m.

Liczba ludności (2018-12-31)

3395[2]

Strefa numeracyjna

13

Kod pocztowy

36-221[3]

Tablice rejestracyjne

RBR

SIMC

0352213[4]

Położenie na mapie gminy Jasienica Rosielna
Mapa konturowa gminy Jasienica Rosielna, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Blizne”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Blizne”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Blizne”
Położenie na mapie powiatu brzozowskiego
Mapa konturowa powiatu brzozowskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Blizne”
Ziemia49°45′01″N 21°58′42″E/49,750278 21,978333[1]
Strona internetowa

Blizne – wieś w województwie podkarpackim, w powiecie brzozowskim, w gminie Jasienica Rosielna[4][5]. Lokowana przez Kazimierza Wielkiego w 1366.

Wieś prawa wołoskiego przed 1400 rokiem[6]. Na przełomie XVI i XVII wieku położona była w ziemi sanockiej województwa ruskiego[7]. Wieś klucza brzozowskiego biskupów przemyskich[8].

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Blizne. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie krośnieńskim.

Położenie

[edytuj | edytuj kod]

Blizne znajduje się przy drodze wojewódzkiej nr 886 w odległości 4 km na północny zachód od Brzozowa. Przez wieś przepływa rzeka Stobnica na Pogórzu Dynowskim. Sąsiednimi miejscowościami są: Stara Wieś, Domaradz, Golcowa, Orzechówka oraz Jasienica Rosielna.

Części wsi

[edytuj | edytuj kod]

Integralne części wsi Blizne: Budy, Czarna Górka, Czubówka, Drożdżalówka, Dwór, Góra, Jasionka, Kaczmarówka, Kozia Górka, Kuflowa Górka, Pańskie Pole, Role, Stawiska, Wygon[4][5]

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: Muzeum Parafialne w Bliznem.

Na terenie miejscowości na pagórku otoczonym drzewami znajduje się unikatowy w skali światowej zespół kościelno-plebański. Drewniany kościół parafialny pw. Wszystkich Świętych, powstał najprawdopodobniej w XV lub XVI w., w stylu gotyckim. W I poł. XVII w. dobudowano do niego wieżę, a na początku XIX w. rozebrano okalające soboty. W latach 19641980 obiekt został gruntownie odrestaurowany.

Kościół zbudowany jest na zrąb z jodłowych bali. Od zachodu przylega do niego masywna dzwonnica z nadwieszoną izbicą. Bryła świątyni pokryta jest gontami. Wnętrze składające się z kruchty, kwadratowej nawy i prezbiterium posiada bogaty, kolorowy wystrój. Zdobią go bezcenne polichromie 3 różnych dekoracji malarskich pokrywająca ściany świątyni, wykonane w XVI-XVIII w. Przedstawiają tzw. "liber- pauperum" (księgę ubogich), czyli obrazkowy przekaz biblijny. Dekoracje przedzielone są pasami ornamentu roślinnego i groteski. Większość namalowanych scen na ścianie to fundacje chłopskie, m.in. Doroty i Macieja Skarbków, Piotra Mońka oraz Marcina. Ołtarz główny oraz boczne pochodzą z XVIII w., natomiast ambona jest późnorenesansowa. W bocznym ołtarzu cudowna figura Matki Bożej Łaski Pełnej, wyrzeźbiona w drewnie lipowym ok. 1500, (w stylu szkoły W. Stwosza), która stanowiła część tryptyku ołtarza.

W 2003 cały obiekt wraz z Haczowem i drewnianymi kościołami Małopolski został zapisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Legenda związana ze wzgórzem Michałek

[edytuj | edytuj kod]

Przy drodze łączącej Blizne z Golcową na Górze św. Michała (Michałek, na Michałku) (423 m), w otoczeniu drzew znajduje się kaplica świętego Michała Archanioła. Z miejscem tym wiąże się legenda o napadzie Tatarów i cudownym ocaleniu ludzi, którzy tu szukali schronienia.

Liczne hordy Tatarów, które w 1624 napadały na tamte tereny, paliły wsie biorąc wielu ludzi w jasyr, dotarły do Bliznego. Część mieszkańców schroniła się na wzgórzu i odpierała ataki najeźdźców, modląc się o cudowne ocalenie. Rozpętała się burza i ludzie ujrzeli spływające z nieba zastępy uzbrojonych aniołów - rycerzy w białych szatach, którym przewodził sam święty Michał Archanioł. Tatarzy widząc to, przerazili się i pouciekali. Na pamiątkę tego cudownego uwolnienia ludności zabranej w jasyr przez Tatarów w 1624, za wstawiennictwem tego świętego, wybudowano na wzniesieniu drewnianą kapliczkę pw. św. Michała Archanioła. Kapliczkę wzniósł prawdopodobnie ks. Jan Józef Nałogowski, proboszcz miejscowy, w latach 1670-1684, realizując ślub złożony przez ówczesnego duszpasterza w czasie najazdu Tatarów.

W 1750 kapucyni uzyskali pozwolenie na osiedlenie się na Michałku. Wtedy też rozpoczęła się budowa murowanego kościoła, do którego kamień węgielny został wzięty z drewnianej kaplicy. W 1788 nastąpiła kasacja klasztoru i kościoła, budynki zostały sprzedane i rozebrane, ale kult świętego Michała Archanioła trwał dalej. W 1877 ks. Józef Januszkiewicz postawił kaplicę dokładnie w miejscu dawnego kościoła, a wokoło posadził modrzewie. W tym stanie kaplica przetrwała do dnia dzisiejszego.

Osoby pochodzące z Bliznego

[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 6354
  2. Strona gminy, statystyki
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 67 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. a b c d GUS. Wyszukiwarka TERYT
  5. a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. Tomasz Figlus, Villae iuris valachici. Z problematyki rozwoju osadnictwa wołoskiego w Polsce na przykładzie ziemi sanockiej, w: Studia z Geografii Politycznej i Historycznej tom 5 (2016), s. 31.
  7. Atlas historyczny Rzeczypospolitej Polskiej wydany z zasiłkiem Akademii Umiejętności w Krakowie, [T. 1] , Epoka przełomu z wieku XVI-ego na XVII-sty. Dział II-gi. "Ziemie Ruskie" Rzeczypospolitej , Dział opracowany przez Aleksandra Jabłonowskiego [...], k. 4.
  8. Maciej Dalecki: Akta dóbr biskupów przemyskich obrządku łacińskiego 1652–1883. Inwentarz archiwalny zespołu, w: Rocznik Historyczno-Archiwalny. T. XI, Przemyśl 1996, s. 102.
  9. Wspomnienia pośmiertne. „Muzeum”. R. XII, zeszyt 6, s. 403–406, 1893.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]