Bitwa pod Nową Wsią (luty 1863)

Bitwa pod Nową Wsią
	powstanie styczniowe
Czas	21 lutego 1863
Miejsce	w pobliżu Nowej Wsi
Terytorium	Królestwo Kongresowe
Wynik	klęska Polaków
Strony konfliktu
powstańcy styczniowi	Imperium Rosyjskie
Dowódcy
gen. Ludwik Mierosławski	płk Jurij Iwanowicz Szylder-Szuldner
Siły
ok. 600 strzelców i kosynierów oraz ok. 150 kawalerzystów	3 500, kilka dział
Straty
przynajmniej 31 poległych, 30 rannych i kilku wziętych do niewoli	nieznane
	Położenie na mapie Guberni Królestwa Polskiego (1904) miejsce bitwy
	52°29′19″N 18°26′18″E/52,488611 18,438333

Bitwa pod Nową Wsią – bitwa stoczona 21 lutego 1863 roku pod Nową Wsią w czasie powstania styczniowego, pomiędzy oddziałem powstańczym gen. Ludwika Mierosławskiego i kolumną wojsk rosyjskich płk Jurija Iwanowicza Szyldera-Szuldnera.

Mierosławski po przegranej bitwie pod Krzywosądzem (19 lutego) wycofał się do Nowej Wsi, gdzie założył obóz, a sam udał się na obiad do dworu w Nowej Wsi, którego właścicielem był Wilhelm Maske, syn Johanna pastora w Babiaku. Wieczorem wojska polskie zaskoczone zostały atakiem sił rosyjskich pułkownika Schuldnera, które uderzyły z trzech stron. Wojska powstańcze zostały rozbite, a za główną przyczynę tego uznaje się postawę oddziału Topora, który z przyczyn politycznych opuścił swoje pozycje, odsłaniając prawe skrzydło sił Mierosławskiego. Topór miał działać na skutek inspiracji stronnictwa białych dążących do usunięcia Mierosławskiego, który reprezentował stronnictwo czerwonych^[3].

Po kilkugodzinnym ostrzale Polacy zmuszeni zostali do opuszczenia miejsca bitwy i przekroczenia granicy pruskiej. Porażka pod Nową Wsią była bezpośrednią przyczyną złożenia dyktatury przez Mierosławskiego.

Straty

Zginęło przynajmniej 31 powstańców (m.in. Mikulicz, Włodzimierz Bogusławski, Borkowski, Ludwik Bronikowski z Kościeszyna, filolog Margoński z Poznańskiego, oficer kosynierów Cygański, kapelan oddziału ksiądz Stefan Cieślik, Bielecki z Poznańskiego, Lemiński czy Jan Wichliński), a około 30 odniosło rany. Kilku powstańców trafiło do niewoli. Straty Rosjan nie są znane^[3].

Upamiętnienie

Polegli powstańcy spoczywają w zbiorowej mogile, położonej niedaleko Nowej Wsi. W Broniszewie na cmentarzu znajduje się grób innego powstańca poległego pod Nową Wsią - Jana Wichlińskiego^[3].

Przypisy

↑ 700 żołnierzy; Mała Encyklopedia Wojskowa
↑ 800 żołnierzy; Mała Encyklopedia Wojskowa
↑ ^a ^b ^c Krzysztof Gorczyca, Michał Górny, Krzysztof Płachciński, Szlakiem partii Kazimierza Mielęckiego 1863 – Studium Historyczno-Archeologiczne, Muzeum Okręgowe w Koninie, Konin 2022, s. 191-195, ISBN 978-83-60168-34-9

Bibliografia

Mała Encyklopedia Wojskowa, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1967, Wydanie I, Tom 2

[1] 700 żołnierzy; Mała Encyklopedia Wojskowa

[2] 800 żołnierzy; Mała Encyklopedia Wojskowa

[:0-3] Krzysztof Gorczyca, Michał Górny, Krzysztof Płachciński, Szlakiem partii Kazimierza Mielęckiego 1863 – Studium Historyczno-Archeologiczne, Muzeum Okręgowe w Koninie, Konin 2022, s. 191-195, ISBN 978-83-60168-34-9

[1]

[2]

[3]