Przejdź do zawartości

William Tilden

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Bill Tilden)
William Tilden
Ilustracja
Bill Tilden (1921)
Państwo

 Stany Zjednoczone

Data i miejsce urodzenia

10 lutego 1893
Filadelfia

Data i miejsce śmierci

5 czerwca 1953
Los Angeles

Wzrost

188 cm

Gra

praworęczna, jednoręczny backhand

Gra pojedyncza
Roland Garros

F (1927, 1930)

Wimbledon

W (1920, 1921, 1930)

US Open

W (1920–1925, 1929)

Gra podwójna
Wimbledon

W (1927)

US Open

W (1918, 1921–1923, 1927)

William Tatem Tilden II, „Mister Tennis”, „Wielki Bill”[1] (ur. 10 lutego 1893 w Filadelfii, zm. 5 czerwca 1953 w Los Angeles) – amerykański tenisista, zwycięzca 10 turniejów wielkoszlemowych, siedmiokrotny zdobywca Pucharu Davisa, uważany za jednego z najwybitniejszych zawodników i strategów meczowych w historii tenisa.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Tilden dominował w tenisie męskim w latach 20. XX wieku, przyczyniając się do popularyzacji tego sportu. Dysponował potężnym pierwszym serwisem, skutecznym rotowanym drugim serwisem, mocnymi uderzeniami z głębi kortu, ale również zagraniami taktycznymi – lobem, skrótem, bekhendem slajsowanym czy forhendem czopowanym[1]. Prawdopodobnie właśnie wkład Tildena do taktyki ma największe znaczenie – przez lata analizował rozmaite zagrania, by móc przewidzieć zachowanie przeciwnika i lot piłki, uważnie obserwował grę rywali (efektem tych badań stała się książka The Art of Lawn Tennis)[1]. Dzięki temu zyskał opinię „największego stratega meczowego w historii tenisa”, łączącego grę z głębi z kortu z atakami wolejowymi przy siatce[1].

Pochodził z zamożnej rodziny. Przez lata regularnie startował w turniejach, ale większych sukcesów nie odnosił. Jego największymi osiągnięciami były zwycięstwa w międzynarodowych mistrzostwach USA (obecne US Open) w grze mieszanej, w parze z Mary K. Browne, w 1913 i 1914 roku. W 1918 i 1919 roku dochodził do finału mistrzostw USA, ale przegrywał kolejno z Lindleyem Murrayem i Billem Johnstonem. W 1920 roku w kolejnym finale mistrzostw USA zrewanżował się Johnstonowi (nie przegrał później z tym rywalem żadnego meczu). W tym samym roku został pierwszym Amerykaninem, który wygrał Wimbledon, pokonując w finale Australijczyka Geralda Pattersona[1].

Lata 1920–1925 były okresem dominacji Tildena. Znajdował się na czele list światowych (w pierwszej dziesiątce na świecie był nieprzerwanie w latach 1919–1930), a także rankingu amerykańskiego. Regularnie wygrywał mistrzostwa USA (1920–1925), w Wimbledonie obronił tytuł w 1921 roku, natomiast później – z różnych przyczyn – w tym turnieju nie startował[1]. Wraz z zespołem narodowym w Pucharze Davisa regularnie występował w latach 1920–1930, zdobywając siedem razy z rzędu trofeum (1920–1926); pokonywał czołowych graczy świata z Japonii, Francji i reprezentacji Australazji[1].

Przełamanie dominacji Tildena nastąpiło w 1927 roku. W rywalizacji o Puchar Davisa poniósł porażkę z Reném Lacostem, co przy słabszej dyspozycji Johnstona (dwie porażki) sprawiło, że trofeum zdobyli francuscy „Czterej Muszkieterowie Tenisa[1]. W tym samym roku Tilden uległ w finale mistrzostw Francji (obecnie French Open) również Lacoste’owi. Porażkę poniósł w półfinale Wimbledonu z 1927 roku. Prowadził z Henrim Cochetem 6:2, 6:4, 5:1, by ulec w pięciu setach[1]. Porażka z Cochetem zakończyła dominację Amerykanina na światowych kortach, chociaż zdołał jeszcze raz wygrać mistrzostwa USA (1929), Wimbledon (1930)[1]. Łącznie wygrał 138 turniejów (dodatkowo 28 razy przegrywał w finałach).

Suzanne Lenglen i William Tilden

Mimo zaawansowanego jak na sportowca wieku Tilden nie zakończył kariery. W 1931 roku porzucił status amatora[1] i dołączył do zebranej przez Charlesa C. Pyle’a grupy zawodników występujących zawodowo (tzw. „cyrk Tildena”), do której należeli także Suzanne Lenglen, Henri Cochet, Ellsworth Vines, Don Budge czy Fred Perry; wykluczyło go to z rywalizacji w turniejach wielkoszlemowych i Pucharze Davisa[2]. Rywalizował początkowo z Vincentem Richardsem, Niemcami Hansem Nussleinem i Romanem Najuchem oraz Czechem Karelem Kozeluhem. Tilden uczestniczył w rywalizacji zawodowców do końca życia, jeszcze w 1945 roku – w wieku 52 lat – był równym rywalem młodszego o ćwierć wieku Bobby’ego Riggsa (także mistrza Wimbledonu). Wygrał m.in. mistrzostwa zawodowe USA w 1931 i 1935 roku, mistrzostwa zawodowe Francji w latach 1933 i 1934, przegrywał w finałach zawodowych mistrzostw Anglii w latach 1935–1938.

Schyłek życia przyniósł Tildenowi liczne niepowodzenia. Zarobione na tenisie pieniądze tracił w nieudanych przedsięwzięciach teatralnych, w których, mając ambicje aktorskie, obsadzał sam siebie w głównych rolach. W 1947 i 1949 roku spędził po kilka miesięcy w więzieniu, oskarżony o niemoralny tryb życia (był homoseksualistą). Zmarł nagle na atak serca, w pokoju hotelowym, będąc w drodze na kolejny występ na korcie (zawodowe mistrzostwa USA w Cleveland).

Wielu ekspertów tenisowych stawia Tildena na pierwszym miejscu na liście największych w historii (m.in. Allison Danzig, Harry Hopman, Lance Tingay)[1]. Jego znaczenie jest porównywane z rolą, jaką odegrała w tenisie kobiecym Susanne Lenglen, a w innych dyscyplinach m.in. bokser Jack Dempsey[1]. W 1959 roku nazwisko Tildena zostało wpisane do Międzynarodowej Tenisowej Galerii Sławy.

Był różnie postrzegany przez współczesnych. Niektórych raziło jego perfekcjonistyczne, krytyczne podejście do obsługi technicznej, np. chłopców do podawania piłek; naraził się na krytykę także działaniami na rzecz wprowadzenia zawodowstwa w tenisie (chodziło przede wszystkim o nagrody pieniężne). Z drugiej strony cieszył się uznaniem za sportową postawę na korcie – potrafił przyznać punkt rywalowi przy pomyłkach sędziowskich czy pochwalić przeciwnika za dobre zagranie; w odróżnieniu od mistrzyń tenisa kobiecego – Suzanne Lenglen czy Helen Wills – potrafił pogodzić się z porażką, z godnością i uznaniem chwaląc grę swoich pogromców.

Finały w turniejach wielkoszlemowych

[edytuj | edytuj kod]

Gra pojedyncza (10–5)

[edytuj | edytuj kod]
Końcowy wynik Nr Data Turniej Nawierzchnia Przeciwnik Wynik finału
Finalista 1. 1918 U.S. National Championships, Nowy Jork Trawiasta Stany Zjednoczone Robert Lindley Murray 3:6, 1:6, 5:7
Finalista 2. 1919 U.S. National Championships, Nowy Jork Trawiasta Stany Zjednoczone Bill Johnston 4:6, 4:6, 3:6
Zwycięzca 1. 1920 Wimbledon, Londyn Trawiasta Australia Gerald Patterson 2:6, 6:2, 6:3, 6:4
Zwycięzca 2. 1920 U.S. National Championships, Nowy Jork Trawiasta Stany Zjednoczone Bill Johnston 6:1, 1:6, 7:5, 5:7, 6:3
Zwycięzca 3. 1921 Wimbledon, Londyn Trawiasta Wielka Brytania Brian Norton 4:6, 2:6, 6:1, 6:0, 7:5
Zwycięzca 4. 1921 U.S. National Championships, Filadelfia Trawiasta Stany Zjednoczone Wallace F. Johnson 6:1, 6:3, 6:1
Zwycięzca 5. 1922 U.S. National Championships, Filadelfia Trawiasta Stany Zjednoczone Bill Johnston 4:6, 3:6, 6:2, 6:3, 6:4
Zwycięzca 6. 1923 U.S. National Championships, Filadelfia Trawiasta Stany Zjednoczone Bill Johnston 6:4, 6:1, 6:4
Zwycięzca 7. 1924 U.S. National Championships, Nowy Jork Trawiasta Stany Zjednoczone Bill Johnston 6:1, 9:7, 6:2
Zwycięzca 8. 1925 U.S. National Championships, Nowy Jork Trawiasta Stany Zjednoczone Bill Johnston 4:6, 11:9, 6:3, 4:6, 6:3
Finalista 3. 1927 French Championships, Paryż Ceglana Francja René Lacoste 4:6, 6:4, 7:5, 3:6, 9:11
Finalista 4. 1927 U.S. National Championships, Nowy Jork Trawiasta Francja René Lacoste 9:11, 3:6, 9:11
Zwycięzca 9. 1929 U.S. National Championships, Nowy Jork Trawiasta Stany Zjednoczone Francis Hunter 3:6, 6:3, 4:6, 6:2, 6:4
Finalista 5. 1930 French Championships, Paryż Ceglana Francja Henri Cochet 3:6, 7:9, 4:6
Zwycięzca 10. 1930 Wimbledon, Londyn Trawiasta Stany Zjednoczone Wilmer Allison 6:3, 9:7, 6:4

Gra podwójna (6–2)

[edytuj | edytuj kod]
Końcowy wynik Nr Data Turniej Nawierzchnia Partner Przeciwnicy Wynik finału
Zwycięzca 1. 1918 U.S. National Championships, Nowy Jork Trawiasta Stany Zjednoczone Vincent Richards Stany Zjednoczone Fred Alexander
Stany Zjednoczone Beals Wright
6:3, 6:4, 3:6, 2:6, 6:2
Finalista 1. 1919 U.S. National Championships, Nowy Jork Trawiasta Stany Zjednoczone Vincent Richards Australia Norman Brookes
Australia Gerald Patterson
6:8, 3:6, 6:4, 6:4, 2:6
Zwycięzca 2. 1921 U.S. National Championships, Filadelfia Trawiasta Stany Zjednoczone Vincent Richards Stany Zjednoczone Richard N. Williams
Stany Zjednoczone Watson Washburn
13:11, 12:10, 6:1
Zwycięzca 3. 1922 U.S. National Championships, Filadelfia Trawiasta Stany Zjednoczone Vincent Richards Australia Gerald Patterson
Australia Pat O’Hara Wood
4:6, 6:1, 6:3, 6:4
Zwycięzca 4. 1923 U.S. National Championships, Filadelfia Trawiasta Brian Norton Stany Zjednoczone Richard N. Williams
Stany Zjednoczone Watson Washburn
3:6, 6:2, 6:3, 5:7, 6:2
Finalista 2. 1926 U.S. National Championships, Nowy Jork Trawiasta Stany Zjednoczone Alfred Chapin Stany Zjednoczone Vincent Richards
Stany Zjednoczone Richard N. Williams
4:6, 8:6, 9:11, 3:6
Zwycięzca 5. 1927 Wimbledon, Londyn Trawiasta Stany Zjednoczone Francis Hunter Francja Jacques Brugnon
Francja Henri Cochet
1:6, 4:6, 8:6, 6:3, 6:4
Zwycięzca 6. 1927 U.S. National Championships, Nowy Jork Trawiasta Stany Zjednoczone Francis Hunter Stany Zjednoczone Bill Johnston
Stany Zjednoczone Richard N. Williams
10:8, 6:3, 6:3

Gra mieszana (5–5)

[edytuj | edytuj kod]
Końcowy wynik Nr Data Turniej Nawierzchnia Partnerka Przeciwnicy Wynik finału
Zwycięzca 1. 1913 U.S. National Championships, Newport Trawiasta Stany Zjednoczone Mary Kendall Browne Stany Zjednoczone Dorothy Green
Wielka Brytania S. Rogers
7:5, 7:5
Zwycięzca 2. 1914 U.S. National Championships, Newport Trawiasta Stany Zjednoczone Mary Kendall Browne Stany Zjednoczone Margaret Myers
Stany Zjednoczone J. R. Rowland
6:1, 6:4
Finalista 1. 1916 U.S. National Championships, Nowy Jork Trawiasta Stany Zjednoczone Florence Ballin Stany Zjednoczone Eleonora Sears
Stany Zjednoczone Willis Davis
4:6, 5:7
Finalista 2. 1917 U.S. National Championships, Nowy Jork Trawiasta Stany Zjednoczone Florence Ballin Norwegia Molla Bjurstedt
Stany Zjednoczone Irving Wright
12:10, 1:6, 3:6
Finalista 3. 1919 U.S. National Championships, Nowy Jork Trawiasta Stany Zjednoczone Florence Ballin Stany Zjednoczone Marion Zinderstein
Stany Zjednoczone Vincent Richards
6:2, 9:11, 2:6
Finalista 4. 1921 U.S. National Championships, Filadelfia Trawiasta Stany Zjednoczone Molla Mallory Stany Zjednoczone Mary Kendall Browne
Stany Zjednoczone Bill Johnston
6:3, 4:6, 3:6
Zwycięzca 3. 1922 U.S. National Championships, Filadelfia Trawiasta Stany Zjednoczone Molla Mallory Stany Zjednoczone Helen Wills Moody
Stany Zjednoczone Howard Kinsey
6:4, 6:3
Zwycięzca 4. 1923 U.S. National Championships, Filadelfia Trawiasta Stany Zjednoczone Molla Mallory Wielka Brytania Kathleen McKane Godfree
Australia John Hawkes
6:3, 2:6, 10:8
Finalista 5. 1924 U.S. National Championships, Nowy Jork Trawiasta Stany Zjednoczone Molla Mallory Stany Zjednoczone Helen Wills Moody
Stany Zjednoczone Vincent Richards
8:6, 5:7, 0:6
Zwycięzca 5. 1930 French Championships, Paryż Ceglana Niemcy Cilly Aussem Stany Zjednoczone Eileen Bennett
Francja Henri Cochet
6:4, 6:4

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f g h i j k l m Dutkowski 1979 ↓, „Mister Tennis”, s. 61–74.
  2. Dutkowski 1979 ↓, Przyjdzie walec i wyrówna…, s. 28–40.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]