Przejdź do zawartości

Bernard Adamecki

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Bernard Adamecki
Bocian, Dyrektor Gozdawa, Doktor, Grabiec, Parasol
pułkownik pilot obserwator pułkownik pilot obserwator
Data i miejsce urodzenia

12 lipca 1897
Marklowice Dolne, powiat frysztacki

Data i miejsce śmierci

7 sierpnia 1952
więzienie mokotowskie w Warszawie

Przebieg służby
Lata służby

1916–1952

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie
ludowe Wojsko Polskie

Formacja

Lotnictwo Wojska Polskiego
Siły Powietrzne RP

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
II wojna światowa,
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Order Krzyża Grunwaldu III klasy Krzyż Walecznych (1920–1941, dwukrotnie) Złoty Krzyż Zasługi Krzyż Partyzancki Srebrny Krzyż Zasługi Krzyż Armii Krajowej

Bernard Antoni Adamecki, ps. Bocian, Dyrektor Gozdawa, Doktor, Grabiec, Parasol (ur. 12 lipca 1897 w Marklowicach Dolnych, zm. 7 sierpnia 1952 w Warszawie) – oficer pilot obserwator Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej i ludowego Wojska Polskiego.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Dzieciństwo i młodość

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w rodzinie Bernarda, rolnika, i Józefiny z domu Kijonka. Uczęszczał do szkoły powszechnej w Marklowicach Dolnych, a od 1912 do seminarium nauczycielskiego w Bobrku. Zdał maturę w lipcu 1916. Od jesieni 1916 brał udział w I wojnie światowej w szeregach armii austriackiej, walcząc m.in. na froncie rosyjskim i bałkańskim. W 1917 ukończył Szkołę Oficerów Rezerwy Piechoty w stopniu podporucznika. W listopadzie 1918 wstąpił do Wojska Polskiego. Dowodził polskimi wojskami podczas walk z Czechami o Śląsk Cieszyński; był trzykrotnie ranny.

W 1920 na własną prośbę został przeniesiony do lotnictwa. W 1921 ukończył Oficerską Szkołę Obserwatorów Lotniczych w Toruniu, a następnie Niższą Szkołę Pilotów w Bydgoszczy, po których został pilotem w 6. eskadrze w Krakowie. Od 1924 dowodził eskadrami w Oficerskiej Szkole Lotnictwa i Szkole Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie i 3 pułku lotniczym w Poznaniu. Od marca 1933 do listopada 1934 dowodził 35. eskadrą liniową, a od listopada 1934 do grudnia 1936 stał na czele 33. eskadry towarzyszącej. 27 czerwca 1935 roku awansował na majora ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1935 roku i 6. lokatą w korpusie oficerów aeronautyki[1]. W latach 1937–1939 służył w Wyższej Szkole Lotniczej w Warszawie jako wykładowca[2]. Na stopień podpułkownika został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1939 i 14. lokatą w korpusie oficerów lotnictwa, grupa liniowa[3]. Krótko przed wybuchem wojny przeszedł do Sztabu Głównego WP.

II wojna światowa

[edytuj | edytuj kod]

Uczestniczył w wojnie obronnej 1939 jako szef sztabu Dowództwa Lotnictwa Armii „Modlin” gen. Emila Krukowicza-Przedrzymirskiego; był ranny. Dostał się do niewoli niemieckiej, z której został wkrótce zwolniony na skutek starań rodziny. Na przełomie 1939/1940 zaangażował się w działalność konspiracyjną w ZWZ. Na początku 1940 zorganizował i stanął na czele Szefostwa Lotnictwa (krypt. „Bociany”, później „Parasol”), działającego w ramach Oddziału V Łączności, a następnie Oddziału III Operacyjno-Szkoleniowego KG ZWZ-AK. W latach 1940–1944 zorganizował 483 zrzuty do okupowanej Polski. W kwietniu 1943 awansował do stopnia pułkownika. Uczestniczył w powstaniu warszawskim; podczas walk został ranny. W niewoli niemieckiej przebywał w oflagu przejściowym Oflag VII B Lamsdorf (Łambinowice), a następnie w oflagu II C Woldenberg.

Okres powojenny

[edytuj | edytuj kod]

Po wyzwoleniu obozów w 1945 powrócił do Polski i wstąpił do LWP. Najpierw został dublerem radzieckiego komendanta Wojskowej Szkoły Pilotów w Dęblinie, a następnie dublerem komendanta Wojskowej Szkoły Technicznej w Boernerowie. Pod koniec 1946 objął funkcję komendanta tej uczelni. Miał być awansowany do stopnia generała brygady, ale ze względu na kłopoty zdrowotne w grudniu 1949 został przeniesiony do rezerwy i jednocześnie odszedł na emeryturę.

Aresztowanie, więzienie i śmierć

[edytuj | edytuj kod]
Grób symboliczny pilota Bernarda Adameckiego na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

21 października 1950 został aresztowany w szpitalu oraz oskarżony o szpiegostwo i spiskowanie przeciwko Polsce Ludowej. Podczas brutalnego przesłuchania był torturowany, pod jego wpływem przyznał się do rzekomej winy. W więzieniu próbował popełnić samobójstwo, nie mogąc pogodzić się z narzuconą mu rolą.

Został objęty procesem tzw. grupy kierowniczej konspiracji Wojsk Lotniczych, który rozpoczął się 8 maja 1952 (nie dopuszczono do niego obrony). Był to jeden z procesów "odpryskowych" tzw. procesu generałów. W akcie oskarżenia zarzucono mu tworzenie na polecenie Franciszka Hermana organizacji konspiracyjnej w Wojskach Lotniczych, a następnie wejście w skład jej kierownictwa. Celem oskarżonych miało być obalenie siłą władz państwa i działalność szpiegowska. 13 maja 1952 został skazany wraz z płk Augustem Menczakiem, płk. Józefem Jungravem, płk. Władysławem Minakowskim, płk. Szczepanem Ścibiorem i płk. Stanisławem Michowskim przez Najwyższy Sąd Wojskowy pod przewodnictwem płk Piotra Parzenieckiego, na podstawie art.86 § 1 i 2 Kodeksu Karnego Wojska Polskiego na karę śmierci, pomimo że prokurator żądał dla niego długoletniego więzienia. 7 sierpnia tego roku został stracony w więzieniu mokotowskim. 26 kwietnia 1956 Najwyższy Sąd Wojskowy wznowił postępowanie w jego sprawie, a dzień później Naczelna Prokuratura Wojskowa umorzyła je z powodu braku dowodów winy[4][5].

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Upamiętnienie

[edytuj | edytuj kod]

Pochowany jest symbolicznie w Kwaterze na Łączce na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie. 27 kwietnia 1956 dokonano jego rehabilitacji. Raport Komisji Mazura. [dostęp 2009-03-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-27)]. wymienia Bernarda Adameckiego z nazwiska jako bezzasadnie skazanego na śmierć.

Jego nazwiskiem nazwano jedną z ulic w Marklowicach Górnych.

11 listopada 2006 w Cieszynie w budynku Uniwersytetu Śląskiego dokonano odsłonięcia tablicy pamiątkowej poświęconej jego pamięci. Głównym inicjatorem nadania ulicy był Stanisław Adamczyk – mieszkaniec Ustronia.

Decyzją Rady Dzielnicy Warszawa Bemowo rondo przy zbiegu ulic Radiowej i Kaliskiego nosi od 20 czerwca 2012 imię Bernarda Adameckiego.

W 2019 płk pil. obs. Bernard Adamecki został patronem Centrum Szkolenia Inżynieryjno-Lotniczego w Dęblinie[10].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 9 z 28 czerwca 1935 roku, s. 68.
  2. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 451.
  3. a b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 206.
  4. „Księga najwyższego wymiaru kary [w:] Krzysztof Szwagrzyk: Zbrodnie w majestacie prawa 1944–1955. Wyd. ABC Future, Warszawa, 2000.
  5. Jerzy Poksiński, Stalinowskie represje wobec oficerów Wojska Polskiego 1949–1956, wyd. Bellona, Warszawa 2013, s. 153–157.
  6. Ordery i odznaczenia z okazji Dnia Weterana. prezydent.pl, 16 września 2010. [dostęp 2010-09-17]. (pol.).
  7. M.P. z 1947 r. nr 59, poz. 418.
  8. M.P. z 1929 r. nr 123, poz. 303 „za zasługi na polu wyszkolenia wojska”.
  9. Dz. Pers. MSWojsk. Nr 19 z 12 grudnia 1929 r., s. 367.
  10. Dz.Urz.MON z 2019 r., poz. 170.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Kunert Andrzej K.: Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939–1944, t. 1, Warszawa 1987, s. 25–26.
  • Małgorzata Szejnert: Śród żywych duchów. Wyd. ANEKS, Londyn 1990.
  • Marek Ney-Krwawicz: Komenda Główna Armii Krajowej 1939–1945. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1990, s. 425. ISBN 83-211-1055-X.
  • Tadeusz Swat: Niewinnie Straceni 1945–56. Wyd. Fundacja Ochrony Zabytków, Warszawa 1991., zob. też Straceni w Więzieniu mokotowskim.
  • Golec Józef, Bojda Stefania: Słownik biograficzny ziemi cieszyńskiej, t. 1, Cieszyn 1993, s. 15–16.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.