Bell XFL Airabonita

Bell XFL-1 Airabonita
	Dane podstawowe
Państwo	Stany Zjednoczone
Producent	Bell Aircraft
Typ	pokładowy myśliwiec przechwytujący
Konstrukcja	jednosilnikowy dolnopłat o konstrukcji metalowej
Załoga	1
	Historia
Data oblotu	13 maja 1940
Lata produkcji	1940
Wycofanie ze służby	1941
Liczba egz.	1
	Dane techniczne
Napęd	Silnik rzędowy Allison V-1710-6
Moc	1150 KM
	Wymiary
Rozpiętość	10,67 m
Długość	9,07 m
Wysokość	3,89 m
Powierzchnia nośna	21,6 m²
	Masa
Własna	2341 kg
Startowa	3271 kg
Uzbrojenia	1 działko 37 mm, 2 km 7,62 lub 1 km 12,7 mm i 2 km 7,62
	Osiągi
Prędkość maks.	494 km/h na 0 m,; 540 km/h na 3047 m; 518 km/h na 6096 m
Prędkość wznoszenia	804 m/min; 9,2 min na 6096 m
Pułap	9500 m
Zasięg	1725 km
	Dane operacyjne
	Użytkownicy
	United States Navy
	Multimedia w Wikimedia Commons

Bell XFL Airabonita – pokładowy myśliwiec przychwytujący (pościgowy) zaprojektowany w zakładach Bell Aircraft na zamówienie United States Navy. Samolot stanowił rozwinięcie projektowanego wówczas myśliwca Bell P-39 Airacobra. Zbudowano tylko jeden prototyp, samolot nie wszedł do produkcji seryjnej.

Historia

Geneza

1 stycznia 1938, US Navy ogłosiła wymagania na nowy, zaawansowany samolot myśliwski przeznaczony do startów z pokładu lotniskowców mający zastąpić przestarzałe dwupłatowce będące jeszcze na służbie^[1]. Na konkurs odpowiedziało kilka wytwórni, w tym Vaught-Sikorsky z Modelem V-166B (późniejszy Vought F4U Corsair), Grumman z dwusilnikowym Modelem G-34 (Grumman XF5F Skyrocket) oraz Bell z samolotem nazywanym wówczas jeszcze Model 5^[1]^[2]. Kontrakt nr 63629 na dostawę jednego samolotu został podpisany 8 listopada 1938^[1]. Nowy samolot otrzymał oznaczenie XFL-1 („X” – experimental, eksperymentalny; „F” – fighter, myśliwiec; „L” – oznaczenie wytwórni Bella, „1” – pierwszy samolot Bella projektowany dla USN) oraz nazwę t^[1]. Cena kontraktu wynosiła 245.000 dolarów, w tym 125.000 za sam samolot^[2].

Projekt

Samolot częściowo bazował opracowywanym wówczas samolocie Bell P-39 Airacobra, ale dokonano na nim szeregu zmian, część z nich dyktowaną innymi wymaganiami stawianymi przez myśliwcami pokładowymi^[1]. Samolot miał ten sam silnik co jego wersją lądowa, chłodzony cieczą silnik rzędowy typu Aliison XV-1710, był to pierwszy myśliwiec morski z tym silnikiem^[1]. Cała konstrukcja samolotu została znacznie wzmocniona aby sprostać rygorom operacji lotniczych z pokładu lotniskowca, kadłub został nieco skrócony, powiększono za to rozpiętość skrzydeł, ich szerokość i wznios^[1]^[2]. Aby zmniejszyć prędkość minimalną powiększone klapy^[1]. Zwiększono także powierzchnię sterów kierunku i wysokości aby zachować sterowalność samolotu przy dużych kątach natarcia^[1]. W odróżnieniu od P-39 samolot miał klasyczny układ podwozia z kołem ogonowym i hakiem zatrzymującym do lądowań na lotniskowcu^[1]. Koła podwozia głównego zostały przesunięte nieco naprzód i były przymocowane do przedniego dźwigaru skrzydła^[1]. Podniesiono nieco kokpit aby poprawić pole widzenia pilota^[1]. Pod kadłubem, na wysokości nasady skrzydła umieszczono małe okienko mające pomagać przy lądowaniu na lotniskowcu^[1]. Uzbrojenie miały stanowić karabiny maszynowe w kadłubie i działko 37 mm strzelające przez piastę śmigła (USN wolało działko Madsen 25 mm^[2]), ale nie było ono zainstalowane na prototypie^[1].

Próby

Prototyp, numer seryjny Bu.No. 1558, odbył pierwszy lot 13 maja 1940^[3]^[2]. W czasie pierwszego lotu, stosunkowo niedoświadczony pilot Brian Sparks, który wcześniej latał w USN na dwupłatowych Boeing F4B, o mało nie rozbił samolotu kiedy niechcący otworzył w locie umieszczone w skrzydłach poduszki powietrzne służące do utrzymywania samolotu na wodzie w razie wodowania^[2]. Łącznie Sparks wykonał siedemnaście lotów i samolot został przekazany 29 czerwca Robertowi M. Stanleyowi^[2]. Cały program testowy znacznie przeciągnął się w czasie z powodu problemów z silnikiem Allison^[3]^[4]. W czasie oblatywania samolotu napotkano na problemy z jego wyważeniem, inżynierowie Bella sugerowali umieszczenie odpowiedniego balastu w nosie samolotu, ale inspektorzy USN nie chcieli się na to zgodzić^[3]^[5]. Ostatecznie samolot został przekazany USN w czerwcu 1940 i po testach samolot nie otrzymał certyfikatu USN z powodu problemów z podwoziem^[3]. W grudniu 1940 samolot został zwrócony do Bella z listą wymaganych zmian^[3]. W styczniu 1941 USN zdecydowała na zakończenie programu XFL-1, do produkcji seryjnej został przyjęty F4U Corair^[3].

Jedyny prototyp XFL-1 został przekazany do jednostki Aircraft Armament Unit gdzie służył do testów przeciwlotniczych w czasie których został poważnie uszkodzony^[3]. Resztki samolotu zostały złomowane w Patuxent River Naval Air Center, gdzie znajdowały się jeszcze do połowy lat 60^[3].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ A. Pelletier: Bell Aircraft. s. 40.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g R. Dorr: Bell P-39 Airacobra. s. 19.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h A. Pelletier: Bell Aircraft. s. 41.
↑ R. Dorr: Bell P-39 Airacobra. s. 16.
↑ R. Dorr: Bell P-39 Airacobra. s. 20.

Bibliografia

Alain J. Pelletier: Bell Aircraft Since 1935. Annapolis: Naval Institute Press, 1992. ISBN 1-55750-056-8.
Enzo Angellucci, Peter Bowers: American Fighter: The Definitive Guide to American Fighter Aircraft from 1917 to the Present. Haynes Publishing Group, 1979. ISBN 0-85429-635-2.
Robert T. Dorr, Jerry Scutts: Bell P-39 Airacobra. Crowood Press (UK). ISBN 1-86126-348-1.

[bell40-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ A. Pelletier: Bell Aircraft. s. 40.

[dorr19-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g R. Dorr: Bell P-39 Airacobra. s. 19.

[bell41-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h A. Pelletier: Bell Aircraft. s. 41.

[dorr16-4] R. Dorr: Bell P-39 Airacobra. s. 16.

[dorr20-5] R. Dorr: Bell P-39 Airacobra. s. 20.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Samoloty myśliwskie	FR F2A F3F F4F F4U F6F F7F F8F P-26 P-35 P-36 P-38 P-39 P-40 P-43 P-47 P-51 P-59 P-61 P-63 P-70 P-80
Samoloty bombowe i torpedowe	BT-1 A-20 A-26 B-10 B-17 B-18 B-23 B-24 B-25 B-26 B-29 B-32 B-34 Maryland Hudson PB4Y-2 SBC SBN SB2A SB2C SB2U SBD TBD TBF
Samoloty rozpoznawcze i łącznikowe	L-3 L-4 PBY PB2Y J2F G-21 J4F O-46 OS2U PBM SOC SO3C SC
Samoloty szkolne	BT-13 PT-17 T-6
Samoloty transportowe i szybowce	C-46 C-47 C-54 C-75 C-87 C-108 CG-13 CG-15 CG-3 CG-4 XC-105 XCG-14
Śmigłowce	R-4
Konstrukcje prototypowe i doświadczalne	BTD FL FM-1 F8B L-133 SB2D TB2D XA-32 XF5F XP-46 XFG-1 XF5U XP-49 XP-50 XP-52 XP-54 XP-55 XP-56 XP-57 XP-58 XP-59 XP-62 XP-67 XP-68 XP-69 XP-71 XP-72 P-75 XP-76 XP-77 XP-81 P-82 XP-83 XA-41 XB-19 XB-27 XB-28 XB-30 XB-31 XB-33 YB-35 XB-38 XB-39 YB-40 XB-41 XB-42 XB-43 XBTC XBTK XPB2M XPBB XPBS-1 XTB2F XTSF TBY