Przejdź do zawartości

Barisan Nasional

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Barisan Nasional
باريسن ناسيونل
国民阵线
பாரிசான் நேசனல்
Ilustracja
Państwo

 Malezja

Skrót

BN

Lider

Ahmad Zahid Hamidi
Mohamad Hasan (pełniący obowiązki)

Data założenia

1 stycznia 1973

Ideologia polityczna

Ketuanan Melayu
konserwatyzm
liberalizm gospodarczy
1Malaysia

Liczba członków

7 000 000 (2018)

Barwy

     granatowy

Obecni posłowie
40/222
Obecni senatorowie
28/70
Obecni radni wojewódzcy
130/593

Barisan Nasional (pol. Front Narodowy; skrót: BN) – koalicja centroprawicowych i prawicowych partii politycznych Malezji powstała w 1973 roku. Obecnie jest największą koalicją opozycyjną w izbie niższej parlamentu Malezji.

Koalicja podtrzymała model rządzenia swojej poprzedniczki, Partii Sojuszu, lecz jest koalicją od niej o wiele szerszą. W momencie rozkwitu do Barisan Nasional należało aż 14 partii politycznych[1]. BN zdominowała malezyjską scenę polityczną już od momentu swojego powstania, ale od 2008 roku musiała stawić czoła silnym przeciwnikom zrzeszonym najpierw w koalicji Pakatan Rakyat, a później Pakatan Harapan. Dodając lata, w których rządziła Partia Sojuszu, w sumie koalicja rządziła przez 61 lat, co oznaczało, że BN była najdłużej rządzącą koalicją w demokratycznym świecie[2].

Po wyborach parlamentarnych w 2018 roku Barisan Nasional przeszła do opozycji po raz pierwszy w historii niepodległej Malezji.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Stworzenie koalicji

[edytuj | edytuj kod]

Barisan Nasional jest bezpośrednią następczynią trójpartyjnej koalicji pod nazwą Partia Sojuszu stworzoną przez Zjednoczoną Narodową Organizację Malajów (UMNO), Malezyjskie Stowarzyszenie Chińczyków (MCA) i Malezyjski Kongres Indyjski (MIC). BN została założona po wyborach z 1969 roku i protestach z 13 maja 1969 roku. Po tych wyborach Sojusz stracił poparcie na rzecz partii opozycyjnych: Partii Akcji Demokratycznej, Gerakan i Malezyjskiej Partii Islamskiej (PAS). Wtedy Sojusz zdobył większość w parlamencie (74 na 144 miejsca), ale zdobył mniej niż połowę głosów w głosowaniu powszechnym (44,3% głosów). W 1971 roku rozpoczęły się negocjacje z byłą opozycją, tj. Gerakan, Postępową Partią Ludową (myPPP), które dołączyły do Sojuszu w 1972 roku, potem dołączył do nich PAS.

W 1973 Barisan Nasional zastąpił Partię Sojuszu. Do BN dołączyły też partie regionalne ze stanów Sabah i Sarawak. BN została zarejestrowana w lipcu 1974 jako koalicja 9 partii. Podczas wyborów z tego samego roku koalicja odniosła sukces, zdobywając ponad 60% głosów i 135 na 154 miejsca w izbie niższej (Dewan Rakyat).

Lata 1977–2007

[edytuj | edytuj kod]

W 1977 roku PAS musiał opuścić Barisan Nasional, po tym, jak ta partia sprzeciwiła się administracji stanu Kelantan. W 1978 roku koalicja znowu wygrała wybory federalne i kontynuowała dominację na malezyjskiej scenie politycznej w latach 80. i 90., jednak musiała się zmierzyć z kilkoma porażkami w wyborach regionalnych, koalicja straciła władzę w stanie Kelantan na rzecz Malezyjskiej Partii Islamskiej oraz w stanie Sabah na rzecz Zjednoczonej Partii Sabah (PBS), która później dołączyła do Barisan Nasional.

Do 2003 roku, koalicję tworzyło więcej niż 12 partii politycznych. W wyborach parlamentarnych w 2004 roku BN osiągnęła swój najlepszy rezultat w historii. Zdobyła wtedy ponad 90% miejsc w izbie niższej parlamentu (przy prawie 64% głosów).

Mimo iż koalicja nigdy nie zdobyła więcej niż 67% głosów w wyborach od 1974 do 2008, to przez cały czas do 2008 roku utrzymywała większość 2/3 w Dewan Rakyat, a to dzięki temu, że w Malezji obowiązuje ordynacja większościowa i jednomandatowe okręgi wyborcze.

Lata 2008–2018

[edytuj | edytuj kod]

Podczas wyborów parlamentarnych z 2008 roku koalicja rządząca straciła ponad 1/3 miejsc w Dewan Rakyat na rzecz opozycyjnej koalicji Pakatan Rakyat. To oznaczało, że Barisan Nasional po raz pierwszy od 1969 roku nie udało się utrzymać większości 2/3 w izbie niższej. Dodatkowo w 5 stanach: Selangor, Kelantan, Penang, Perak i Kedah koalicja przeszła do opozycji.

BN straciła też podczas wyborów 5 lat później. Wtedy BN osiągnęła najgorszy wynik w historii. Koalicja odzyskała stan Kedah, lecz straciła więcej mandatów w Dewan Rakyat i po raz pierwszy w historii przegrała w głosowaniu powszechnym. Mimo iż BN zdobyła mniej głosów (47%) niż opozycja (50%), koalicja mogła dalej rządzić, gdyż utrzymała większość parlamentarną[3].

W 2018 roku Front Narodowy stracił większość parlamentarną, zdobywając tylko 34% głosów i 79 mandatów na 222. Opozycyjna Pakatan Harapan zdobyła wtedy ponad 48% i 121 miejsc. Miażdżąca porażka zakończyła 61 lat rządów w Malezji, po raz pierwszy w historii niepodległej Malezji doszło do zmiany władzy. Potęgując tą porażkę, koalicja utrzymała władzę tylko w 3 na 9 stanów, w których dotychczas rządziła: Perlis, Pahang i Sarawak.

Po tych wyborach wiele partii opuściło Barisan Nasional, redukując liczbę partii członkowskich z 14 do oryginalnej trójki: UMNO, MCA i MIC. Niektóre z partii przyłączyły się do Pakatan Harapan, niektóre stworzyły własne koalicje, niektóre pozostały niezależne. Cztery partie z Sabah zaczęły popierać Pakatan Harapan, a cztery partie z Sarawaku stworzyły własną koalicję (co oznaczało, że BN straciło władzę w tym stanie).

Wśród partii pozostałych w koalicji z UMNO odeszło 17 posłów, zostało 37. MCA utrzymała swój stan posiadania (1 poseł), a MIC straciła 1 z 2 posłów, gdyż Sąd Wyborczy unieważnił wyniki w okręgu Cameron Highlands z powodu przekupstwa, ale koalicji udało się utrzymać reprezentanta z tego okręgu po wyborach uzupełniających[4].

Z powodu rozłamu w koalicji, stan posiadania zmalał z 79 na początku kadencji do zaledwie 40.

Partie członkowskie

[edytuj | edytuj kod]
Flaga Nazwa Ideologia Lider Wynik wyborów z 2018 r. Obecny stan posiadania
Procent głosów Mandaty
UMNO Zjednoczona Narodowa Organizacja Malajów

United Malays National Organization

Ketuanan Melayu Ahmad Zahid Hamidi 21.10%
54/222
37/40
MCA Malezyjskie Stowarzyszenie Chińczyków

Malaysian Chinese Association

Chiński nacjonalizm Wee Ka Siong 5.30%
1/222
1/40
MIC Malezyjski Kongres Indyjski

Malaysian Indian Congress

Indyjski nacjonalizm Vigneswaran Sanasee 1.39%
2/222
1/40
Poseł niezależny sprzymierzony z koalicją Ramli Mohd Nor N/A N/A
1/40

Wyniki wyborów parlamentarnych

[edytuj | edytuj kod]
Rok Zdobyte mandaty Proc. mandatów Liczba głosów Proc. głosów Władza Lider
1974
135/154
87.7% 1,287,400 60.8% 135; Rząd większościowy Abdul Razak Hussein
1978
131/154
85.1% 1,987,907 57.2% 4; Rząd większościowy Hussein Onn
1982
132/154
85.7% 2,522,079 60.5% 1; Rząd większościowy Mahathir Mohamad
1986
148/177
83.6% 2,649,263 57.3% 16; Rząd większościowy
1990
127/180
70.6% 2,985,392 53.4% 21; Rząd większościowy
1995
162/192
84.4% 3,881,214 65.2% 35; Rząd większościowy
1999
148/193
76.2% 3,748,511 56.53% 15; Rząd większościowy
2004
198/219
90.4% 4,420,452 63.9% 51; Rząd większościowy Abdullah Ahmad Badawi
2008
140/222
63.1% 4,082,411 50.27% 58; Rząd większościowy
2013
133/222
59.9% 5,237,555 47.38% 7; Rząd większościowy Najib Razak
2018
79/222
35.59% 3,794,827 33.96% 54; Opozycja

Obecny stan posiadania w parlamentach stanowych

[edytuj | edytuj kod]
Stan Mandaty Władza
Johor
16/56
Opozycja
Kedah
2/36
Opozycja
Kelantan
7/45
Opozycja
Malakka
13/28
Opozycja
Negeri Sembilan
15/36
Opozycja
Pahang
25/42
Rząd większościowy
Penang
2/40
Opozycja
Perak
25/59
Opozycja
Perlis
9/15
Rząd większościowy
Sabah
1/65
Opozycja
Sarawak
0/82
Opozycja pozaparlamentarna
Selangor
5/56
Opozycja
Terengganu
10/33
Opozycja

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Joseph Liow, Michael Leifer, Dictionary of the Modern Politics of Southeast Asia, Routledge, 20 listopada 2014, ISBN 978-1-317-62233-8 [dostęp 2019-03-03] (ang.).
  2. Toronto SUN i inni, Malaysians vote to decide fate of world’s longest-ruling coalition | Toronto Sun [online], 5 maja 2013 [dostęp 2019-03-03] (ang.).
  3. A dangerous result, „The Economist”, 11 maja 2013, ISSN 0013-0613 [dostęp 2019-03-03].
  4. BN retains Cameron Highlands parliamentary seat [online], www.thesundaily.my [dostęp 2019-03-03] (ang.).