Ata Meken
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Lider | |
| Przewodniczący | |
| Data założenia | |
| Adres siedziby | |
| Ideologia polityczna | |
| Członkostwo międzynarodowe |
Nie należy do żadnej organizacji |
| Obecni posłowie |
11/120
|
| Strona internetowa | |
Socjalistyczna Partia Ata-Meken (Ojczyzna) (kirg. Ата-Мекен Социалисттик Партиясы) – jedna z najstarszych kirgiskich partii politycznych[1], liderem której od 1994 roku jest Ömürbek Tekebajew[2]. Zostało założone w 1992 roku. Powstało w wyniku rozłamu w partii Erkin Kyrgyzstan oraz odejścia części deputowanych wraz z ówczesnym liderem[1]. Ugrupowanie było opozycyjne wobec byłego prezydenta Kurmanbeka Bakijewa[3].
Historia
[edytuj | edytuj kod]W wyborach tych Ata-Maken zyskało 3 miejsca w 105-miejscowej Radzie Najwyższej[4]. W głosowaniu tym został wybrany na swoją pierwszą kadencję Ömürbek Tekebajew[5].
W wyniku wyborów partia utraciła dwa miejsca w parlamencie i było reprezentowane przez jednego członka[6].
Przed wyborami doszło do utworzenia koalicji z Ak-Szumkar pod szyldem Ata-Meken[7]. Zyskały one 8,7% (drugi wynik w skali kraju), jednak z powodu nieprzekroczenia w Osz 0,5% progu wyborczego zostały odsunięte od podziału miejsc w Radzie Najwyższej. 18 grudnia Sąd Najwyższy Kirgistanu zniósł ten wymóg. Mimo to Komisja wyborcza podtrzymała swoją wcześniejszą decyzję. W następstwie tego doszło do nieuznania rezultatów wyborów oraz ogłoszenia strajku głodowego przez około stu zwolenników Ata-Meken[8]. Siły rządowe aresztowały około 20 osób protestujących pod hasłem "Я не верю" (Nie wierzę). Zatrzymana została również korespondentka AFP: Tołkun Namatbajewa[9][10][11].
Do wyborów poprowadził ugrupowanie wicepremier rządu tymczasowego oraz współautor konstytucyjnych reform Ömürbek Tekebajew. Zdobyło w nich 5,49% co przełożyło się na 18 mandatów[12]. Mimo deklaracji złożonej 30 listopada 2010 roku mówiącej o utworzeniu koalicji z Socjaldemokratyczną Partią Kirgistanu oraz partią Respublika do porozumienia nie doszło[13]. Ostatecznie w skład rządu weszli deputowani z SDPK, partii Respublika oraz Ata Żurt. Ata-Meken stało się ugrupowaniem opozycyjnym[14].
Ata-Meken jako pierwsza z partii dokonała rejestracji swoich list na których znalazło się 200 nazwisk. 32% z nich stanowiły kobiety, a 33% należało do mniejszości narodowych. Kirgiska Centralna Komisja Wyborcza wykreśliła z list trzech kandydatów: Sejidalija Sejidowa Akbar ogly z powodu zbyt młodego wieku, Kałybeka Eltujbasowa Eltujbasowicza w związku z poświadczeniem nieprawdy w dokumentach[15] oraz byłego mera Osz Melisa Myrzakmatowa, który został skazany na siedem lat pozbawienia wolności za nadużycia władzy[16].
Po wyborach doszło do zawiązania koalicji pod przewodnictwem Socjaldemokratycznej Partii Kirgistanu. W jej skład weszły również Onuguu-Progress oraz Kirgistan. Posiadała ona 80 głosów w Radzie Najwyższej[17]. Przed referendum w 2016 roku doszło jednak z powodu ostrego sprzeciwu wobec proponowanych zmian Ata-Meken do rozpadu koalicji[17][18]. W skład nowego rządu deputowani Partii Socjalistycznej już nie weszli[19].
Centralna Komisja Wyborcza 1 listopada 2017 roku podjęła decyzję o przedterminowym wygaśnięciu mandatu Tekebajewa. Nastąpiło to w ostatnim z przewidzianych przez Konstytucję Kirgistanu, trzydziestym dniu od czasu ogłoszenia wyroku przez sąd. Decyzją sądu z 16 sierpnia 2017 roku został on oskarżony z powodu korupcji na karę pozbawienia wolności na okres 8 lat, konfiskatę mienia oraz zakaz pełnienia funkcji państwowych przez trzy lata od wyjścia z więzienia. Orzeczenie to zostało podtrzymane 2 października przez sąd apelacyjny[20]. Decyzja komisji została przyjęta mimo toczącego się postępowania przed Sądem Najwyższym oraz sprzeciwu dwóch jej członków: Atyr Abdrachmatowej oraz Gulnar Dżurabajewy[21]. Jego miejsce zajął Iskender Gaipkułow[22]. 3 października 2017 Iskender Gajpkułow został wybrany nowym liderem partii[23]. Siedem dni później zapadł wyrok skazujący wobec byłej prokurator generalnej Kirgistanu Aidy Saljanowej. Była ona oskarżona o nadużycie władzy w czasie sprawowanie funkcji Ministra Sprawiedliwości Kirgistanu i niezgodne z przepisami odnowienie licencji prawniczej Aleksiejowi Jelisjejewowi[24]. Jej mandat wygasł 7 lutego 2018 roku[25]. Jej miejsce w parlamencie zajęła Gulnara-Klara Samat. Ślubowanie złożyła 16 maja 2018 roku[26].
Do kolejnej zmiany w strukturach partii doszło w grudniu 2019 roku. 27 grudnia o złożeniu mandatu oraz wystąpieniu z partii poinformował ówczesny przewodniczący Ałmambiet Szykmamatow. Jako przyczynę swojej decyzji podał różnicę zdań między nim, a liderem partii Ömürbekiem Tekebajewem[27]. Razem z nim szeregi ugrupowania opuścili: Bolot Szer, Tałant Uzakbajew, Taszbołot Bałtabajew oraz Rysbjek Mirzamatow[28]. Po tym fakcie Tekebajew oznajmił, że jego odejście było zaplanowane już od samego początku kadencji Rady - przez 2,5 roku posłem miał być Szykmamotow, a kolejne 2,5 Nurbek Sydygalijew. Nowy deputowany zaprzeczył jednak, że miało dojść do takich ustaleń[29]. Tego samego dnia doszło do posiedzenia partii, które miało na celu wyłonienie przewodniczącego. Początkowo rozpatrywane były dwie kandydatury: Sadyja Szer-Nijaza oraz Sajdułły Nyszanowa. W dwóch kolejnych głosowaniach zdobyli oni jednak po 5 głosów. W trzecim, tajnym głosowaniu jednogłośnie wybrana została najmłodsza posłanka VI kadencji Rady Najwyższej Ajsułuu Mamaszowa mimo tego, że początkowo sprzeciwiła się wysuwaniu własnej kandydatury[28][30].
Ata Meken wystartowało jako część koalicji o nazwie Dżangy djem (kirg. Жаңы дем; pol. Nowy oddech). Do podpisania deklaracji koalicyjnej doszło 5 kwietnia w siedzibie partii Ata Meken pod której logo będzie występowała. W spotkaniu uczestniczyli: Ömürbek Tekebajew (Ata Meken), Temir Sarijew (Ak-Szumkar), Dżanarbek Akajew (Kirgiska Liberalno-Demokratyczna Partia), dotychczasowy deputowany z ramienia SDPK Ryskjeldi Mombjekow, Tiljek Toktogazijew reprezentujący obywatelski ruch Dżangy djem oraz Azamat Tjemirkułow z koalicji zielonych[31][32]. Liderem ruchu został Dżanarbek Akajew[33]. 5 lipca Ata Meken złożyło zawiadomienie do Centralnej Komisji Wyborczej Kirgistanu o udziale w wyborach[34]. Dwa miesiące po utworzeniu koalicji decyzję o jej opuszczeniu ogłosił Temir Sarijew[35].
Na zjeździe partii odbywającym się 17 sierpnia 2020 ówczesny lider Ömürbek Tekebajew wraz z Dujszünkulem Czotonowdunem oraz Asiją Sasykbajewą ogłosili decyzję o nie wzięciu w nich udziału[36]. Ogłoszona została również lista kandydatów - "jedynką" został Dżanarbek Akajew[37].
Działacze
[edytuj | edytuj kod]Deputowani VI kadencji[38]
[edytuj | edytuj kod]- Ajsułuu Mamaszowa - przewodnicząca klubu parlamentarnego[30]
- Ömürbek Tekebajew - lider frakcji; został pozbawiony mandatu w 2017 roku; ponownie przywrócony 15 października 2020 roku[39],
- Iskender Gajpkułow - zastąpił Ömürbeka Tekebajewa
- Abdimuktar Mamatow - zastąpił Dżoomarta Saparbajewa[40]
- Natalia Nikitienko
- Sajdułła Nyszanow
- Gulnara-Klara Samat - zastąpiła Aidę Saljanową[26]
- Bachadyr Sulejmanow
- Nurbek Sydygalijew - zastąpił Ałmambieta Szykmamatowa[29]
- Emil Toktoszew
Byli deputowani VI kadencji
[edytuj | edytuj kod]- Dżoomart Saparbajew - zrezygnował z pełnienia funkcji 11 stycznia 2016 roku[41],
- Aida Saljanowa - 7 lutego zgodnie z wyrokiem sądu została pozbawiona mandatu[25]
- Ałmambiet Szykmamatow - złożył mandat 27 grudnia 2019 roku[27],
- Kanybiek Imanalijew - w czerwcu 2020 przeszedł do partii Mekenim Kyrgyzstan[42].
- Szer-Nijaz Sadyk - 12 października 2020 złożył mandat ustępując miejsce przywróconemu na stanowisko deputowanego Tekebajewowi[43]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Odyssey Risks - Kyrgyzstan. Ata Meken [online], Odyssey Risks [dostęp 2017-07-04] [zarchiwizowane z adresu 2018-04-28] (ang.).
- ↑ Текебаев Омурбек Чиркешович [online] [dostęp 2017-07-04] [zarchiwizowane z adresu 2017-07-01] (ros.).
- ↑ Kirgistan wybrał nowy parlament [online], TVP Info, 10 października 2010 [dostęp 2017-07-07] (pol.).
- ↑ Nohlen D., Grotz F., Hartmann C, Elections in Asia and the Pacific: A Data Handbook, t. 1, 2001, s. 776, ISBN 0-19-924958-X.
- ↑ Текебаев Өмүрбек Чиркешович — өмүр баян. Sputnik, 2015-12-26. [dostęp 2018-07-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-17)]. (kirg.).
- ↑ Podsumowanie wyborów parlamentarnych w 2000 roku. [dostęp 2017-07-08]. (ang.).
- ↑ О.Текебаев пояснил причины объединения списка партий «Акшумкар» и «Ата-Мекен» [online], kg.akipress.org, 24 października 2010 [dostęp 2017-07-07] (ros.).
- ↑ Абдумомун Мамараимов Джалалабад: Киргизия: Парламентские выборы и конец эпохи уличного либерализма. 2007-12-27. [dostęp 2017-07-08]. (ros.).
- ↑ Podsumowanie wyborów parlamentarnych w 2007 roku. [dostęp 2017-07-08]. (ang.).
- ↑ Оппозиция объединится под флагом партии «Ата-Мекен». Партия Чести, Достоинства и Благоденствия Ар-Намыс, 2007-10-24. [dostęp 2017-07-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-13)]. (ros.).
- ↑ В Киргизии задержаны протестующие против итогов выборов. 2007-12-20. [dostęp 2017-07-08]. (ros.).
- ↑ Мониторинг выборов [online], 13 marca 2012 [dostęp 2017-07-07] [zarchiwizowane z adresu 2012-03-13].
- ↑ 李牧, Three Kyrgyz parties agree to form government - People's Daily Online [online], en.people.cn, 30 listopada 2010 [dostęp 2017-07-07] (ang.).
- ↑ Kyrgyz pick PM, parliament speaker [online], www.aljazeera.com, 17 grudnia 2010 [dostęp 2017-07-07] (ang.).
- ↑ Из списка партии «Ата Мекен» вышли два кандидата в депутаты, „24.kg”, 25 sierpnia 2015 [dostęp 2017-07-07] (ros.).
- ↑ Айдана Абдуваитова: Мелиса Мырзакматова не допустили к выборам. Вечерний Бишкек, 2015-09-03. [dostęp 2017-07-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-13)]. (ros.).
- ↑ a b Kirgistan: „między nami koniec!” – upadek rządzącej koalicji Studium Europy Wschodniej UW [online], studium.uw.edu.pl, 16 października 2016 [dostęp 2017-07-07] (pol.).
- ↑ CA-portal.ru, ОБЗОР: КЫРГЫЗСТАН: РАСПАД КОАЛИЦИИ ПАРЛАМЕНТСКОГО БОЛЬШИНСТВА ЖОГОРКУ КЕНЕША [online], www.ca-portal.ru [dostęp 2017-07-07] [zarchiwizowane z adresu 2017-04-06] (ros.).
- ↑ В парламенте Кыргызстана сформирована коалиция большинства, „Радио Озодлик”, 4 listopada 2016 [dostęp 2017-07-07] (ros.).
- ↑ Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаты Ө.Текебаевдин ыйгарым укуктары мөөнөтүнөн мурда токтотулду. Кыргыз Республикасынын шайлоо жана референдум өткөрүү боюнча борбордук комиссиясы, 2017-11-01. [dostęp 2017-11-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-02)]. (kirg.).
- ↑ ЦИК лишил Омурбека Текебаева депутатского мандата. Двое были против. kaktus.kg, 2017-11-02. [dostęp 2017-11-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-01)]. (ros.).
- ↑ Текебаева хотят лишить депутатского мандата. Кто придет на его место?. kaktus.kg, 2017-11-02. [dostęp 2017-11-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-02)]. (ros.).
- ↑ Метин Джумагулов: Алмамбет Шыкмаматов стал лидером фракции «Ата Мекен». Kloop.kg, 2017-10-03. [dostęp 2018-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-27)]. (ros.).
- ↑ Суд по Аиде Саляновой. Ей дали пять лет, но в тюрьму не отправят. kaktus.media, 2017-10-10. [dostęp 2018-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-12)]. (ros.).
- ↑ a b Так кто же будет депутатом от "Ата Мекена" вместо Саляновой?. kaktus.media, 2018-04-04. [dostęp 2018-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-27)]. (ros.).
- ↑ a b ЦИК разобрался с гражданством Гульнары Клары Самат (Клары Кабиловой) [online], Кактус, 15 maja 2018 [dostęp 2020-03-21] (ros.).
- ↑ a b Екатерина Улитина, Алмамбет Шыкмаматов отказался от мандата из-за ссоры с Текебаевым [online], ЗАО "Издательский дом "Вечерний Бишкек", 27 grudnia 2019 [dostęp 2020-03-21] (ros.).
- ↑ a b Лидером фракции «Ата Мекен» стала Айсулуу Мамашова [online], Радио Свободная Европа/Радио Свобода, 27 grudnia 2019 [dostęp 2020-03-21] (ros.).
- ↑ a b Бакыт Стамов, Новый депутат "Ата Мекена" опроверг слова Текебаева (видео) [online], ЗАО "Издательский дом "Вечерний Бишкек", 30 grudnia 2019 [dostęp 2020-03-21] (ros.).
- ↑ a b Екатерина Улитина, Айсулуу Мамашова стала лидером фракции "Ата Мекен" [online], ЗАО "Издательский дом "Вечерний Бишкек", 27 grudnia 2019 [dostęp 2020-03-21] (ros.).
- ↑ Оксана Гут, Обновленный "Ата Мекен": "Новое дыхание" в политике или предвыборный проект [online], ЗАО "Издательский дом "Вечерний Бишкек", 5 czerwca 2020 [dostęp 2020-06-07] (ros.).
- ↑ Бакыт Асанов, Жаңы альянска бириккен саясатчылар [online], Азаттык үналгысы, 5 czerwca 2020 [dostęp 2020-06-05] (kirg.).
- ↑ Партийный список «Ата Мекена» возглавит Жанарбек Акаев [online], Радио Азаттык, 8 czerwca 2020 [dostęp 2020-06-15] (ros.).
- ↑ Ата-Мекен» саясий партиясы шайлоого катышуу тууралуу БШКга кабарлама берди [online], Кыргыз Республикасынын шайлоо жана референдум өткөрүү боюнча борбордук комиссиясы, 6 lipca 2020 [dostęp 2020-07-05] (kirg.).
- ↑ Айбек Бийбосунов, Темир Сариев «Ата Мекенден» алыстады [online], Азаттык үналгысы, 6 sierpnia 2020 [dostęp 2020-08-09] (kirg.).
- ↑ Текебаев не пойдет на выборы. Мнения о том, что это значит [online], 19 sierpnia 2020 (ros.).
- ↑ Екатерина Улитина, Ряды "Ата Мекен" пополнились бывшими членами СДПК [online], Wieczernij Biszkiek, 18 sierpnia 2020 [dostęp 2020-08-23] (ros.).
- ↑ "Ата Мекен" парламенттик фракциясы. Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңеши. [dostęp 2020-03-21]. (kirg.).
- ↑ КР БШК маалымат бөлүмү, БШК Ө.Ч. Текебаевдин КР ЖК депутатынын статусун калыбына келтирүү бөлүгүндөгү арызын канааттандырды [online], Кыргыз Республикасынын шайлоо жана референдум өткөрүү боюнча борбордук комиссиясы, 15 października 2020 [dostęp 2020-10-16] (kirg.).
- ↑ Болот Колбаев: Сапарбаева в парламенте заменит Маматов. 2017-01-11. [dostęp 2017-07-08]. (ros.).
- ↑ Жоомарт Сапарбаев объяснил, почему оставил депутатское кресло. 2016-01-11. [dostęp 2017-07-08]. (ros.).
- ↑ Дарья Подольская, Вице-спикер Жогорку Кенеша Мирлан Бакиров возглавил партию «Мекеним Кыргызстан» [online], 5 czerwca 2020 [dostęp 2020-07-27] (ros.).
- ↑ Оксана Гут, Садык Шер-Нияз отказался от депутатского мандата в пользу Текебаева [online], Wieczernij Biszkek, 13 października 2020 [dostęp 2020-10-16] (ros.).