Artemisia herba-alba

Artemisia herba-alba
	; Pokrój
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	astrowate
Podrodzina	Asteroideae
Rodzaj	bylica
Gatunek	Artemisia herba-alba
	Nazwa systematyczna
	Artemisia herba-alba Asso; Syn. Stirp. Aragon. 117. 1779
Synonimy
	Artemisia aethiopica L.; Artemisia aragonensis Lam.; Seriphidium herba-alba (Asso) Soják;
	Artemisia aethiopica L.; Artemisia aragonensis Lam.; Seriphidium herba-alba (Asso) Soják;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Artemisia herba-alba Asso – gatunek roślin z rodziny astrowatych (Asteraceae). Rośnie dziko w basenie Morza Śródziemnego: w Maroku w Afryce Północnej, na Bliskim Wschodzie (Arabia Saudyjska, Izrael, Liban, Syria) i w Europie Południowej (Francja, Hiszpania)^[5].

Morfologia

Osiąga wysokość 20–40 cm. Liście odziomkowe mają kształt od jajowatego do eliptycznego, liście łodygowe są o wiele mniejsze. Wszystkie są silnie aromatyczne i pokryte drobnymi włoskami gruczołowymi, które odbijają światło słoneczne, co nadaje roślinie szarą barwę. Kwiaty zebrane w siedzące koszyczki o nagim dnie kwiatowym. W każdym koszyczku jest 2-5 żółtawych kwiatów obupłciowych^[6].

Biologia i ekologia

Chamefit. Roślina wiatropylna. Na obszarze swojego naturalnego zasięgu kwitnie od września do grudnia^[6]. Jest przystosowana do życia na półpustyniach. Podczas upalnej pogody zrzuca dolne liście, górne pokryte kutnerem odbijają światło słoneczne chroniąc roślinę przed nadmierną transpiracją^[7].

Zastosowanie

Cała roślina ma gorzki smak, który spowodowany jest przez laktony sekwiterpenowe. Jej korzenny aromat wykorzystuje się do aromatyzowania niektórych rodzajów alkoholi i win typu wermut^[7].
Jest rośliną leczniczą, w odpowiedniej dawce pobudza i poprawia nastrój, używana jest także jako lek na robaki i dolegliwości żołądkowe. W zbyt dużej dawce jest trująca^[7].

Obecność w kulturze

Według badaczy roślin biblijnych dwa gatunki bylicy: Artemisia herba-alba oraz Artemisia judaica są rodzime dla Ziemi Świętej i są wielokrotnie wymieniane w Biblii (Lm 3,15-19; Jr 9,14; 23,15; Ap 8,11). Ich gorzki smak symbolizuje przykrości, niedolę, odrzucenie przez Boga, cierpienia i sąd. Np. w Lamentacjach (Lm 3,19) jest zdanie: "Wspomnienie udręki i nędzy – to piołun i trucizna". W Biblii cytowane są także jako wyraz zgorzknienia z powodu niesprawiedliwości (Am 5,7; 6,12; Prz 5,4)^[7].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
↑ The International Plant Names Index. [dostęp 2014-11-20].
↑ The Plant List. [dostęp 2014-11-20].
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2014-11-20].
↑ ^a ^b Feinbrun Dothan, N. (1978). "Flora Palaestina: part 3. Ericaceae to Compositae". Jerusalem, Israel Academy of Sciences and Humanities 2: 351–3
↑ ^a ^b ^c ^d Zofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).

[3] The International Plant Names Index. [dostęp 2014-11-20].

[TPL-4] The Plant List. [dostęp 2014-11-20].

[grin-5] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2014-11-20].

[palestina-6] Feinbrun Dothan, N. (1978). "Flora Palaestina: part 3. Ericaceae to Compositae". Jerusalem, Israel Academy of Sciences and Humanities 2: 351–3

[rb-7] Zofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]