Art III Aonfer
| legendarny zwierzchni król Irlandii | |
| Okres | |
|---|---|
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Ojciec | |
| Matka |
Eithne Thaebfota |
| Dzieci | |
Art III Aonfer („Samotnik”) lub Art III mac Cuinn – na wpół legendarny zwierzchni król Irlandii z dynastii Milezjan (linia Eremona) w latach 220–250, syn zwierzchniego króla Irlandii Conna Stu Bitew i jego pierwszej żony Eithne Thaebfoty, córki Brislinda Binna, króla Norwegów, eponim rodu O’h-Airt (O’Hart).
Art, według irlandzkiej legendy i historycznej tradycji, miał brata Connlę, który zakochując się w czarodziejce, poszedł z nią do Maga Mell. Od tej pory nigdy nie był widziany. Z tego wydarzenia Art zyskał swój przydomek (inne źródła mówią, że miał dwóch braci, Connlę Ruada („Czerwonego”) i Crionna, którzy byli zabici przez ich stryja Eochaida Finnfotharta). Be Chuma, która była wypędzona do Irlandii przez lud Tuatha Dé Danann za cudzołóstwo, poślubiła jego ojca Conna, będącego wdowcem. Ta jednak będąc mężatką, pożądała jego syna Arta. Kiedy druidowie skarżyli się, że jej bezeceństwo przyniosło przekleństwo na kraj. Be Chuma kazała, jako lekarstwo, skazać Arta na wygnanie. Kiedy Art powrócił z wygnania ze swą żoną Delbchaem, macocha była zmuszona do odejścia z Tary.
Art nastąpił po swym szwagrze Conaire II Caemie („Przystojnym”), który zginął z ręki Neimida, syna Sroibcinna (Sroibcenna). W dwudziestym pierwszym roku panowania doszło do bitwy pod Cennfebrat z synami króla Munsteru Oiliolla (Aililla) I Oluma i trzech synów Cairbre’a II (Cairbre Musc, Cairbre Riada i Cairbre Bascainn) przeciwko Druidowi Daderze. W bitwie padł Neimid, król Ernai z Munsteru, Dadera, druid Dáirine. Ten zginął z ręki Eogana Mora, syna Oiliolla. Neimid zaś został zabity przez Cairbre’a Riadę w zemście za śmierć swego ojca. Natomiast Lugaid MacConn został raniony w udo przez Cairbre’a Musca, następnie wygnany z Irlandii do Brytanii. Zawarł tam przymierze z królem Beinnem Britem.
Art, po trzydziestu latach panowania, został pokonany i zabity w bitwie pod Magh Mucruimhe, przez Lugaida MacConna i jego cudzoziemskich wojowników. W tej bitwie, wraz z Artem, polegli także jego siostrzeńcy, synowie siostry Sadb, mianowicie, siedmiu synów Oiliolla I Oluma, którzy przybyli z nim przeciwko MacConnowi, ich bratu przyrodniemu. Byli to Eogan Mor (właściwie syn Aine), Dubmerchon, Mugcorb, Lugaid, Eochaid, Diochorb i Tadg; Beinne Brit, król Brytów, był tym, który pokonał ich. Z tego powodu Lugaid Laga, w zemście za śmierć bratanków, zabił Beinne’a. Liogairne Lagnech („o Długich Policzkach”), syn Aengusa Balba, syna Eochaida Finnfotharta, był tym, który własnoręcznie zabił Arta, po tym, jak dołączył do wojsk MacConna.
Według legendy, Art był ugoszczony u Alchataiga (Olc Achy), miejscowego kowala, noc przed bitwą. Ten otrzymując proroctwo, że z jego rodu będzie pochodzić wielka godność, dał Artowi swą córkę Echtach (Etain, Achtan), by z nią spędził noc. Tej nocy został poczęty Cormac Ulfada, jedyny syn Arta. W niektórych wersjach legend żoną Arta była Medb Lethderg, z którą miał czterech synów: Artgena, Boindię, Bonnriga i Cormaca.
Genealogia skrócona
[edytuj | edytuj kod]| Fedlimid Rechtmar | Brislind Binn | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Conn Cedcathach | Eithne Thaebfota | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Medb Lethderg | Art III Aonfer | Echtach | Sadb | MacNiad mac Lugdach | Saraid | Conaire II Caem | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Cormac Ulfada | Eithne Ollamda | Lugaid VI MacConn | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Cairbre II Liffechair | Diarmuid Ua Duibhne | Gráinne | Finn mac Cumhaill | Ailbe Gruadbrecc | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Connachta | Uí Néill | Airgíalla | Colla Da Chrioch | Uí Maine | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Annala Rioghachta Éireann. Annals of the Kingdom of Ireland by the Four Masters, Vol. I, ed. with translation J. O’Donovan, Second Edition, Dublin 1856, s. 106-111.
- Lebor Gabála Érenn. The Book of the Taking of Ireland, Part V, ed. and transl. with notes etc. by R. A. Stewart Macalister, Irish Texts Society, Dublin 1956, s. 334-335.
- Best R. I. (ed. and transl.), The Adventures of Art son of Conn, and the Courtship of Delbchaem, „Ériu 3 (1907), s. 149-173.
- O’Hart J., Irish Pedigress. The Origin and Stem of The Irish Nation, vol. I, Fifth Edition, Dublin 1892, s. 359 i 664-665.
- Truhart P., Regents of Nations. Systematic Chronology of States and Their Political Representatives in Past and Present. A Biographical Reference Book, Part 1: Antiquity Worldwide, München 2000, s. 374, ISBN 3-598-21543-6.