Archidiecezja warszawska

Archidiecezja warszawska

Bazylika archikatedralna św. Jana Chrzciciela w Warszawie
Państwo	Polska
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Metropolia	warszawska
Katedra diecezjalna	Archikatedra w Warszawie
Biskup diecezjalny	kard. Kazimierz Nycz (administrator apostolski) Adrian Galbas (nominat)
Biskup pomocniczy	Piotr Jarecki Rafał Markowski Michał Janocha
Dane statystyczne (2017)
Liczba wiernych	1.425.000
Liczba kapłanów • w tym diecezjalnych • w tym zakonnych	1.256 841 415
Liczba dekanatów	25
Liczba parafii	214
Liczba klasztorów	243
Powierzchnia	3350 km²
52°14′55,8″N 21°00′48,9″E
Strona internetowa

Herb Archidiecezji Warszawskiej

Typ herbu	diecezjalny

Archidiecezja warszawska (łac. Archidioecesis Varsaviensis) – jedna z 14 archidiecezji obrządku łacińskiego w Kościele katolickim w Polsce ustanowiona diecezją wyłączoną z diecezji poznańskiej w 1797 (erygowana 16 października 1798 przez papieża Piusa VI bullą Ad universam agri Dominici curam), ustanowiona archidiecezją 12 marca 1818 przez papieża Piusa VII bullą Militantis Ecclesiae regimini (z łac. Rząd Kościoła wojującego), związana unią personalną in persona episcopi z archidiecezją gnieźnieńską (1946–1992).

25 marca 1992 r., bullą Totus Tuus Poloniae Populus, papież Jan Paweł II dokonał reorganizacji struktur administracyjnych Kościoła katolickiego w Polsce. Obszar kraju został podzielony na 39 archidiecezji i diecezji. Dotychczasowa archidiecezja warszawska została podzielona na 3 diecezje: archidiecezję warszawską, diecezję warszawsko-praską i diecezję łowicką, które wraz z diecezją płocką utworzyły metropolię warszawską. W 2004 diecezja łowicka została przyłączona do metropolii łódzkiej.

Na przestrzeni ponad dwustu lat istnienia samodzielnej archidiecezji warszawskiej posługiwało wielu biskupów m.in. Józef Miaskowski, Jan Paweł Woronicz, św. Zygmunt Szczęsny Feliński, Aleksander Kakowski, Czcigodny Sługa Boży August Hlond, Błogosławiony Stefan Wyszyński, Józef Glemp.

Święci i błogosławieni związani z Warszawą i archidiecezją warszawską:

• św. Andrzej Bobola – jezuita, misjonarz, zamordowany przez prawosławnych Kozaków, od 1938 roku jego relikwie znajdują się w Warszawie, patron archidiecezji.
• św. Zygmunt Szczęsny Feliński – arcybiskup warszawski, założyciel Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi, mąż stanu, represjonowany przez władze carskie, zesłany do Jarosławia nad Wołgą.
• św. Klemens Maria Hofbauer – czeski redemptorysta, przez dwadzieścia jeden lat posługiwał w Warszawie, budowniczy kościoła św. Benona, kaznodzieja, opiekun ubogich, po rozbiorach wygnany z Księstwa Warszawskiego wraz ze współbraćmi.
• bł. Władysław z Gielniowa – bernardyn, poeta, kaznodzieja, gwardian klasztoru w Warszawie, patron Warszawy.
• bł. Jerzy Popiełuszko – kapłan diecezjalny, kapelan „Solidarności”, organizator Mszy za Ojczyznę, zamordowany przez komunistyczne służby, męczennik za wiarę.
• bł. Edward Detkens – kapłan diecezjalny, gorliwy duszpasterz studentów, męczennik II wojny światowej.
• bł. Stefan Wyszyński – kardynał, arcybiskup warszawski w latach 1948–1981, Prymas Polski.

W Warszawie przebywała też św. Faustyna Kowalska. Stolicę wielokrotnie nawiedzał św. Jan Paweł II, zarówno jako kapłan i biskup, jak i pełniąc posługę papieża.

Biskupi

Kazimierz Nycz – administrator apostolski

Adrian Galbas – metropolita (nominat)

Administrator apostolski sede vacante

• kard. Kazimierz Nycz – od 2024, metropolita warszawski w latach 2007–2024

Biskup diecezjalny

• abp Adrian Galbas – nominat

Biskupi pomocniczy

• bp Piotr Jarecki (wikariusz generalny) – od 1994
• bp Rafał Markowski (wikariusz generalny) – od 2013
• bp Michał Janocha (wikariusz generalny) – od 2015

Biskupi rezydenci

• bp Tadeusz Pikus – biskup diecezjalny drohiczyński w latach 2014–2019, senior od 2019
• bp Marek Marczak – biskup pomocniczy łódzki od 2015, sekretarz generalny Konferencji Episkopatu Polski od 2024

Instytucje

Pałac Borchów, siedziba arcybiskupów warszawskich

• Kuria Metropolitalna
• Sąd Metropolitalny Warszawski
• Wyższe Metropolitalne Seminarium Duchowne w Warszawie
• Archidiecezjalne Seminarium Misyjne „Redemptoris Mater”
• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Papieski Wydział Teologiczny w Warszawie
• Kapituła katedralna
• Caritas Archidiecezji Warszawskiej
• Archiwum archidiecezjalne
• Muzeum Archidiecezji Warszawskiej
• Biblioteka Archidiecezjalna w Warszawie
• Dom Księży Emerytów

Kapituły

• Kapituła Metropolitalna Warszawska
• Kapituła Kolegiacka św. Opatrzności Bożej
• Kapituła Kolegiacka Kampinosko-Bielańska

Główna świątynia

• Bazylika archikatedralna św. Jana Chrzciciela w Warszawie (rocznica poświęcenia: 9 czerwca)

Bazyliki mniejsze

• Bazylika archikatedralna św. Jana Chrzciciela w Warszawie
• Bazylika św. Krzyża w Warszawie
• Bazylika w Niepokalanowie

Patroni

• Matka Boża Łaskawa
• Święty Andrzej Bobola

Zobacz też

• Podział administracyjny Kościoła katolickiego w Polsce
• Nuncjatura Stolicy Apostolskiej w Polsce
• Archidiakonat warszawski
• Archidiecezja przemysko-warszawska

Bibliografia

• Jan Władysław Woś, Le origini della diocesi di Varsavia, Firenze, Centro d’incontro della Certosa di Firenze, 1983.
• Jan Władysław Woś, Pius VI i początki diecezji warszawskiej (Wokół wydarzeń roku 1798), “Saeculum Christianum”, rok 5 (1998), nr 2, s. 27-38.
• Jan Władysław Woś, Dwóchsetlecie diecezji warszawskiej (1798-1998), Trydent, Centro di documentazione sulla storia dell’Europa Orientale, 1998.
• Konferencja Episkopatu Polski, Informator 2017, Biblos 2017, ISBN 978-83-7793-478-4

Linki zewnętrzne

• Strona internetowa archidiecezji warszawskiej
• Ks. Witold Zdaniewicz, Ks. Sławomir H. Zaręba, Robert Stępisiewicz Wykaz parafii w Polsce 2006 (s. 727–742), Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego SAC. Warszawa 2006
• Wiadomości Archidyecezyalne Warszawskie : miesięcznik informacyjny dla duchowieństwa Archidyecezyi Warszawskiej