Aqif Pasza Biçaku

Aqif Pasza Biçaku

Pomnik Aqifa Paszy w Elbasanie
Data i miejsce urodzenia	1861 Elbasan
Data i miejsce śmierci	10 lutego 1926 Elbasan
Członek Rady Naczelnej
Okres	od 30 stycznia 1920 do 22 grudnia 1921
Następca	Refik Toptani
Minister spraw wewnętrznych
Okres	od 28 maja 1914 do 3 września 1914
Poprzednik	Esad Pasza Toptani
Następca	Mehdi Frashëri

Aqif Pasza Biçaku, także Aqif Pasza Elbasani (ur. 1861 w Elbasanie, zm. 10 lutego 1926 tamże) – albański polityk i działacz niepodległościowy.

Życiorys

Pochodził z zamożnej rodziny właścicieli ziemskich, był synem Mahmuda Pertefa paszy i Shefikat z d. Alizoti. Uczył się w Elbasanie, a następnie ukończył studia prawnicze w Stambule i podjął pracę w administracji osmańskiej. W 1905 znajdował się w radzie doradców sandżakbeja Elbasanu. Po kongresie albańskich działaczy niepodległościowych w 1908 w Monastirze zajął się organizowaniem szkół albańskich. Należał do grona fundatorów pierwszej albańskiej szkoły kształcącej nauczycieli, utworzonej w Elbasanie. W 1910 wziął udział w powstaniu antyosmańskim. Był jednym z organizatorów kongresu albańskich działaczy niepodległościowych we Wlorze w listopadzie 1912, na którym proklamowano niepodległość Albanii. On także na polecenie Ismaila Qemala wciągnął na maszt flagę albańską. Kierujący pierwszym rządem albańskim Ismail Qemali powierzył mu stanowisko prefekta Elbasanu. W rządzie kierowanym przez Turhana Paszę Përmetiego sprawował urząd ministra spraw wewnętrznych. W 1915 po wkroczeniu wojsk czarnogórskich do Szkodry został internowany w Cetynii. Uzyskał wolność po zajęciu północnej Albanii przez oddziały austro-węgierskie.

W 1920 należał do grona organizatorów kongresu w Lushnji, który miał proklamować pełną niepodległość państwa albańskiego. W powołanej na kongresie Radzie Naczelnej (alb. Këshilli te Naltë), będącej kolegialną głową państwa, reprezentował wspólnotę sunnicką. 5 grudnia 1921 kierował zamachem stanu, skierowanym przeciwko rządowi Pandelego Evangjelego. W porozumieniu z Hasanem Prishtiną zastraszył urzędującego premiera, obalił legalny rząd i mianował Prishtinę premierem nowego gabinetu. Po kilku dniach rządów H. Prishtiny, Ahmed Zogu na czele wiernych mu oddziałów przywrócił porządek konstytucyjny. Aqif Pasza podał się do dymisji i wyjechał do Wiednia. Na emigracji próbował budować partię liberalną, opozycyjną wobec A. Zogu. Do Albanii powrócił w 1923. W wyborach do parlamentu w styczniu 1924 zdobył mandat w okręgu Korcza. W 1925 ciężko zachorował i zaprzestał działalności politycznej. Zmarł w 1926 i został pochowany na cmentarzu miejskim w Elbasanie.

Pamięć

W 2001 został uhonorowany tytułem Honorowego Obywatela Elbasanu. Jego imię nosi jeden z placów w centralnej części miasta. W 2012 w starej części miasta odsłonięto pomnik Aqifa Paszy. Imię Aqifa Paszy nosi także jedna z ulic w północnej części Tirany (dzielnica Shkoze) i w Cërriku. W życiu prywatnym był żonaty (żona Ifet z d. Vrioni), miał syna Ibrahima (w 1944 pełnił funkcję ministra spraw wewnętrznych Albanii).

Bibliografia

• Bardhosh Gaçe: Ata, qё shpallen pavarёsinё kombёtare. Tirana: 2002, s. 31–32. ISBN 99927-1-644-4. (alb.).
• Kujtim Halili: Fjalor biografik ushtarak. Tirana: 2006. ISBN 99943-849-2-9. (alb.). Brak numerów stron w książce
• Kadri Musaj: Aqif Pashe Elbasani figure e ndritur e kombit shqipter. Tirane: 2002. (alb.). Brak numerów stron w książce
• Aqif Pashe Elbasani i skkruan Midhat Abdyl Frasheri 1915. radiandradi.com. [dostęp 2024-06-18]. (alb.).