Grus (rodzaj)

	Grus
	Brisson, 1760
	; Przedstawiciel rodzaju – żuraw stepowy (G. virgo)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	żurawiowe
Nadrodzina	Gruoidea
Rodzina	żurawie
Podrodzina	żurawie
Rodzaj	Grus
	Typ nomenklatoryczny
	Ardea grus Linnaeus, 1758
Synonimy
	Scops Moehring, 1758; Anthropoides Vieillot, 1816; Numidica Oken, 1817; Tetrapteryx Thunberg, 1819; Megalornis G.R. Gray, 1841; Bugeranus Gloger, 1842; Geranarchus Gloger, 1842; Philorchemon Gloger, 1842; Geranus Bonaparte, 1854; Limnogeranus Sharpe, 1893;
Gatunki
	zobacz opis w tekście
	zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Grus – rodzaj ptaków z rodziny żurawi (Gruidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Północnej, Afryce i Eurazji^[12].

Morfologia

Długość ciała 90–175 cm, rozpiętość skrzydeł 150–260 cm; masa ciała 2000–12 000 g; samce są nieco większe i cięższe od samic^[12].

Systematyka

Etymologia

Scops: gr. σκοπος skopos „obserwator, strażnik”, od σκοπεω skopeō „szpiegować”^[13]. Gatunek typowy: Ardea virgo Linnaeus, 1758.
Grus: łac. grus, gruis „żuraw”^[14].
Anthropoides: gr. ανθρωπος anthrōpos „kobieta”; -οιδης -oidēs „przypominający”^[15]. Gatunek typowy: Ardea virgo Linnaeus, 1758.
Numidica: łac. Numidicus „Numidyjczyk, numidyjski”, od Numidia „Numidia”^[16]. Gatunek typowy: Ardea virgo Linnaeus, 1758.
Tetrapteryx: gr. τετρα- tetra- „cztero-”, od τεσσαρες tessares „cztery”; πτερυξ pterux, πτερυγος pterugos „skrzydło, pióra” (por. τετραπτερος tetrapteros „cztero-skrzydły”); w aluzji do wydłużonych lotek II rzędu, które rozciągają się prawie do ziemi, dając wrażenie bardzo długiego ogona^[17]. Gatunek typowy: Tetrapteryx capensis Thunberg, 1818 (= Ardea paradisea A.A.H. Lichtenstein, 1793).
Megalornis: gr. μεγας megas, μεγαλη megalē „wspaniały, znakomity”; ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”^[18]. Gatunek typowy: Ardea grus Linnaeus, 1758.
Bugeranus: gr. βου- bou- „olbrzymi, wielki”, od βους bous „wół”; γερανος geranos „żuraw”^[19]. Gatunek typowy: Ardea carunculata J.F. Gmelin, 1789.
Geranarchus: gr. γερανος geranos „żuraw”; αρχος arkhos „szef, władca”, od αρχω arkhō „rządzić”^[20]. Nowa nazwa dla Anthropoides Brisson, 1760.
Philorchemon: gr. φιλορχημων philorkhēmōn „kochający taniec”, od φιλος philos „kochający”, od φιλεω phileō „kochać”; ορχημα orkhēma „taniec”^[21]. Gatunek typowy: Ardea paradisea A.A.H. Lichtenstein, 1793.
Geranus: gr. γερανος geranos „żuraw”^[22]. Nomen nudum.
Limnogeranus: gr. λιμνη limnē „bagno”; γερανος geranos „żuraw”^[23]. Gatunek typowy: Ardea americana Linnaeus, 1758.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[24]:

Grus carunculata (J.F. Gmelin, 1789) – żuraw koralowy
Grus paradisea (A.A.H. Lichtenstein, 1793) – żuraw rajski
Grus virgo (Linnaeus, 1758) – żuraw stepowy
Grus japonensis (Statius Muller, 1776) – żuraw mandżurski
Grus americana (Linnaeus, 1758) – żuraw krzykliwy
Grus grus (Linnaeus, 1758) – żuraw zwyczajny
Grus monacha Temminck, 1835 – żuraw białogłowy
Grus nigricollis Przevalski, 1876 – żuraw czarnoszyi

Przypisy

↑ Grus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ M.J. Brisson: Ornithologie, ou, Méthode contenant la division des oiseaux en ordres, sections, genres, especes & leurs variétés, a laquelle on a joint une description exacte de chaque espece, avec les citations des auteurs qui en ont traité, les noms quils leur ont donnés, ceux que leur ont donnés les différentes nations, & les noms vulgaires. T. 5. Parisiis: Ad Ripam Augustinorum, apud Cl. Joannem-Baptistam Bauche, bibliopolam, ad Insigne S. Genovesae, & S. Joannis in Deserto, 1760, s. 374. (fr. • łac.).
↑ P.H.G. Moehring: Geslachten der vogelen. Amsteldam: Pieter Meijer, 1758, s. 6, 62. (niderl.).
↑ L.J.P. Vieillot: Analyse d’une nouvelle ornithologie élémentaire. Paris: Deteville, libraire, rue Hautefeuille, 1817, s. 59. (fr.).
↑ L. von Oken. II. Klasse. Vögel. „Isis, oder, Encyclopädische Zeitung von Oken”. 1, s. 1184, 1817. (niem.).
↑ C.P. Thunberg. Tetrapteryx capensis, ett nytt Fogelslågte. „Kungl. Svenska vetenskapsakademiens handlingar”. For år 1818 (2), s. 242, 1818. (szw.).
↑ G.R. Gray: A list of the genera of birds, with their synonyma and an indication of the typical species of each genus. Wyd. 2nd ed., rev., augm., and accompanied with an index. London: Printed and sold by R. and J.E. Taylor, 1841, s. 85. (ang.).
↑ Gloger 1842 ↓, s. 440.
↑ ^a ^b Gloger 1842 ↓, s. 438.
↑ Ch.-L. Bonaparte. Notes sur les Collections rapportées en 1853, par M.A. Delattre, de son vojage en Californie et dans le Nicaragua. „Comptes rendus hebdomadaires de l’Académie des Sciences”. 38, s. 661, 1854. (fr.).
↑ R.B. Sharpe. The diagnoses of some apparently new genera of Cranes (Gruidæ). „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”. 1, s. xxxvii, 1893. (ang.).
↑ ^a ^b G.W. Archibald & C.D. Meine: Family Gruidae (Cranes). W: J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal (red.): Handbook of the Birds of the World. Cz. 3: Hoatzin to Auks. Barcelona: Lynx Edicions, 1996, s. 83–84, 88–89. ISBN 84-87334-20-2. (ang.).
↑ The Key to Scientific Names ↓, Scops [dostęp 2020-04-28] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Grus [dostęp 2020-04-28] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Anthropoides [dostęp 2020-04-28] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Numidica [dostęp 2020-04-28] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Tetrapteryx [dostęp 2020-04-28] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Megalornis [dostęp 2020-04-28] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Bugeranus [dostęp 2020-04-28] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Geranarchus [dostęp 2020-04-28] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Philorchemon [dostęp 2020-04-28] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Geranus [dostęp 2020-04-28] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Limnogeranus [dostęp 2020-04-28] .
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Gruinae Vigors, 1825 – żurawie (wersja: 2024-06-15). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-11-17].

Bibliografia

C.W.L. Gloger: Gemeinnütziges Hand- und Hilfsbuch der Naturgeschichte. Breslau: A. Schulz, 1842, s. 1–495. (niem.).
The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

[itis-1] Grus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Brisson-2] M.J. Brisson: Ornithologie, ou, Méthode contenant la division des oiseaux en ordres, sections, genres, especes & leurs variétés, a laquelle on a joint une description exacte de chaque espece, avec les citations des auteurs qui en ont traité, les noms quils leur ont donnés, ceux que leur ont donnés les différentes nations, & les noms vulgaires. T. 5. Parisiis: Ad Ripam Augustinorum, apud Cl. Joannem-Baptistam Bauche, bibliopolam, ad Insigne S. Genovesae, & S. Joannis in Deserto, 1760, s. 374. (fr. • łac.).

[Moehring-3] P.H.G. Moehring: Geslachten der vogelen. Amsteldam: Pieter Meijer, 1758, s. 6, 62. (niderl.).

[Vieillot-4] L.J.P. Vieillot: Analyse d’une nouvelle ornithologie élémentaire. Paris: Deteville, libraire, rue Hautefeuille, 1817, s. 59. (fr.).

[Oken-5] L. von Oken. II. Klasse. Vögel. „Isis, oder, Encyclopädische Zeitung von Oken”. 1, s. 1184, 1817. (niem.).

[Thunberg-6] C.P. Thunberg. Tetrapteryx capensis, ett nytt Fogelslågte. „Kungl. Svenska vetenskapsakademiens handlingar”. For år 1818 (2), s. 242, 1818. (szw.).

[Gray-7] G.R. Gray: A list of the genera of birds, with their synonyma and an indication of the typical species of each genus. Wyd. 2nd ed., rev., augm., and accompanied with an index. London: Printed and sold by R. and J.E. Taylor, 1841, s. 85. (ang.).

[CITEREFGloger1842[https://www.biodiversitylibrary.org/page/13515750_440]-8] Gloger 1842 ↓, s. 440.

[CITEREFGloger1842[https://www.biodiversitylibrary.org/page/13515748_438]-9] Gloger 1842 ↓, s. 438.

[Bonaparte-10] Ch.-L. Bonaparte. Notes sur les Collections rapportées en 1853, par M.A. Delattre, de son vojage en Californie et dans le Nicaragua. „Comptes rendus hebdomadaires de l’Académie des Sciences”. 38, s. 661, 1854. (fr.).

[Sharpe-11] R.B. Sharpe. The diagnoses of some apparently new genera of Cranes (Gruidæ). „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”. 1, s. xxxvii, 1893. (ang.).

[Archibald&Meine-12] G.W. Archibald & C.D. Meine: Family Gruidae (Cranes). W: J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal (red.): Handbook of the Birds of the World. Cz. 3: Hoatzin to Auks. Barcelona: Lynx Edicions, 1996, s. 83–84, 88–89. ISBN 84-87334-20-2. (ang.).

[13] The Key to Scientific Names ↓, Scops [dostęp 2020-04-28] .

[14] The Key to Scientific Names ↓, Grus [dostęp 2020-04-28] .

[15] The Key to Scientific Names ↓, Anthropoides [dostęp 2020-04-28] .

[16] The Key to Scientific Names ↓, Numidica [dostęp 2020-04-28] .

[17] The Key to Scientific Names ↓, Tetrapteryx [dostęp 2020-04-28] .

[18] The Key to Scientific Names ↓, Megalornis [dostęp 2020-04-28] .

[19] The Key to Scientific Names ↓, Bugeranus [dostęp 2020-04-28] .

[20] The Key to Scientific Names ↓, Geranarchus [dostęp 2020-04-28] .

[21] The Key to Scientific Names ↓, Philorchemon [dostęp 2020-04-28] .

[22] The Key to Scientific Names ↓, Geranus [dostęp 2020-04-28] .

[23] The Key to Scientific Names ↓, Limnogeranus [dostęp 2020-04-28] .

[Mielczarek&Kuziemko-24] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Gruinae Vigors, 1825 – żurawie (wersja: 2024-06-15). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-11-17].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]