Androstephium

*Androstephium*
	; Androstephium coeruleum
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	szparagowce
Rodzina	szparagowate
Rodzaj	Androstephium
	Nazwa systematyczna
	Androstephium Torr.; W.H.Emory, Rep. U.S. Mex. Bound. 2(1): 218 (1858)
	Typ nomenklatoryczny
	Androstephium violaceum Torr.; ≡Androstephium coeruleum (Scheele) Greene
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Androstephium Ker Gawl. – rodzaj roślin z rodziny szparagowatych, obejmujący dwa gatunki, występujące w południowo-środkowych i południowo-zachodnich Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej^[3].

Nazwa naukowa rodzaju pochodzi od greckich słów άνδρος (andros – mężczyzna, pręcik) i στέφανος (stephanos – korona) nawiązując do wierzchołkowych przyrostków obecnych u zespolonych pręcików^[5].

Morfologia

Pokrój: Wieloletnie rośliny zielne^[5].

Pęd: Podziemna bulwa pokryta włóknistą okrywą^[5].

Liście: Liście odziomkowe, równowąskie, kanalikowate^[5].

Kwiaty: Zebrane w baldachowaty kwiatostan, który wyrasta na cylindrycznym głąbiku. Kwiatostan wsparty jest trzema lancetowatymi podsadkami. Sześć listków okwiatu jest zrośniętych proksymalnie, mniej więcej na połowie swojej długości, w lejkowatą rurkę, powyżej są wolne. Okwiat biały do jasnofioletowego (A. breviflorum) lub błękitny do fioletowopurpurowego (A. coeruleum). Sześć pręcików jest nadległych na listkach okwiatu. Nitki pręcików są wzniesione i rozszerzone na całej długości, zespolone w rurkę z wzniesionymi, dwudzielnymi, wierzchołkowymi przyrostkami tworzącymi koronę pomiędzy ich główkami. Pylniki są przymocowane do nitek u nasady i skierowane do wewnątrz. Zalążnia jest zbudowana z trzech owocolistków, górna, siedząca i trójkomorowa. W każdej komorze znajduje się kilka zalążków. Szyjka słupka jest długa i smukła, zakończona drobnym trójklapowanym znamieniem^[5].

Owoce: Trójkanciaste, prawie kuliste, pękające szczelinami torebki, które zawierają czarne, płaskie nasiona, z łupiną ze skorupą^[5].

Systematyka

Pozycja systematyczna: Rodzaj z podrodziny Brodiaeoideae z rodziny szparagowatych Asparagaceae^[6].

Ujęcie historyczne: W Systemie Takhtajana z 1997 r. zaliczany do plemienia Brodieae w podrodzinie czosnkowych w rodzinie czosnkowatych (Alliaceeae)^[7]. W systemie Kubitzkiego zaliczony do rodziny Themidaceae^[8].

Wykaz gatunków^[3]

Androstephium breviflorum S.Watson
Androstephium coeruleum (Scheele) Greene

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-05] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-05] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2021-03-06]. (ang.).
↑ Farr E. R., Zijlstra G. (ed.): Index Nominum Genericorum (Plantarum). Smithsonian Institution, 1996–. [dostęp 2021-03-06]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f James L. Reveal, Chris J. Pires: Androstephium in Flora of North America @ efloras.org. www.efloras.org. [dostęp 2021-03-06].
↑ USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy). National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2021-02-23]. (ang.).
↑ Brands, S.J. (ed.): The Taxonomicon. 1989–. [dostęp 2021-03-06]. (ang.).
↑ K. Rahn: Themidaceae. W: Klaus Kubitzki: The Families and Genera of Vascular Plants. T. 3: Flowering Plants. Monocotyledons: Lilianae (except Orchidaceae). Berlin Heidelberg: Springer-Verlag, 1998, s. 436-440. DOI: 10.1007/978-3-662-03533-7. ISBN 978-3-662-03533-7. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-05] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-05] (ang.).

[kew-3] Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2021-03-06]. (ang.).

[ing-4] Farr E. R., Zijlstra G. (ed.): Index Nominum Genericorum (Plantarum). Smithsonian Institution, 1996–. [dostęp 2021-03-06]. (ang.).

[fna-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f James L. Reveal, Chris J. Pires: Androstephium in Flora of North America @ efloras.org. www.efloras.org. [dostęp 2021-03-06].

[grin-6] USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy). National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2021-02-23]. (ang.).

[tax-7] Brands, S.J. (ed.): The Taxonomicon. 1989–. [dostęp 2021-03-06]. (ang.).

[kub-8] K. Rahn: Themidaceae. W: Klaus Kubitzki: The Families and Genera of Vascular Plants. T. 3: Flowering Plants. Monocotyledons: Lilianae (except Orchidaceae). Berlin Heidelberg: Springer-Verlag, 1998, s. 436-440. DOI: 10.1007/978-3-662-03533-7. ISBN 978-3-662-03533-7. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]