Przejdź do zawartości

Alstom

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Alstom S.A.
Logo
ilustracja
Państwo

 Francja

Siedziba

Levallois-Perret, Paryż

Adres

48 rue Albert Dhalenne, 93400 Saint-Ouen-sur-Seine, France

Data założenia

1928

Forma prawna

Société Anonyme

Prezes

Henri Poupart-Lafarge

Zatrudnienie

74 000 (lata 2021/22)

Giełda

Bourse de Paris

ISIN

FR0010220475

Symbol akcji

ALSO, ALO

Położenie na mapie Paryża
Mapa konturowa Paryża, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Alstom S.A.”
Położenie na mapie Francji
Mapa konturowa Francji, u góry znajduje się punkt z opisem „Alstom S.A.”
Położenie na mapie Île-de-France
Mapa konturowa Île-de-France, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Alstom S.A.”
Ziemia48°53′47″N 2°16′25″E/48,896389 2,273611
Strona internetowa
RegioCitadis – produkt serii Citadis firmy Alstom

Alstom – międzynarodowy koncern działający w sektorze niskoemisyjnego, zrównoważonego transportu. Jeden z globalnych prekursorów kolei dużych prędkości[1], a obecnie m.in. pociągów zasilanych wodorem[2] oraz pociągów autonomicznych (ATOang. automatic train operation(inne języki))[3]. Aktualne portfolio produktów Alstom obejmuje m.in. koleje dużych prędkości, pociągi metra, pociągi jednoszynowe oraz tramwaje[4], a także zintegrowane systemy i usługi w zakresie sterowania ruchem kolejowym (ang. signalling)[5] oraz rozwiązania w zakresie mobilności cyfrowej[6]. Na całym świecie w użyciu znajduje się obecnie około 150 tys. pojazdów Alstom[7].

Alstom jest największym producentem i eksporterem polskiego przemysłu kolejowego[8]. Zatrudnia w Polsce ponad 4 tys. osób w 9 zakładach[9]. Od 1997 roku łączna skala inwestycji Alstom w polskie zakłady przekroczyła 1 mld zł[10]. Grupa bazuje na bogatej tradycji przemysłowej swoich zakładów, takich jak Pafawag (założony w 1833 roku we Wrocławiu), Konstal (założony w 1864 roku w Chorzowie) oraz ZWUS (założony w 1926 roku w Katowicach)[11]. Alstom wprowadził do Polski m.in. pierwsze pociągi dużych prędkości (Pendolino)[12] oraz pierwszą sygnalizację ERTMS poziomu 2[13]. Od 2000 roku w warszawskim metrze jeżdżą pociągi z rodziny Metropolis, produkowane przez Alstom m.in. w zakładzie w Chorzowie[14]. Wyprodukowane przez zakłady Alstom w Polsce pojazdy szynowe oraz systemy automatyki kolejowej i infrastrukturalnej są eksploatowane w większości europejskich krajów, a także na Bliskim Wschodzie (m.in. pociągi metra w Dubaju i Rijadzie), w Azji, Afryce i Australii[15][16][17].

Nazwa firmy pochodzi od francuskiego regionu Alzacja (fr. Alsace) i Thomson (nazwisko inżyniera Elihu Thomsona). Główna siedziba Alstom znajduje się we Francji[18]. W skali całego świata Alstom działa obecnie w 70 krajach i zatrudnia ponad 74 tys. pracowników[19]. W roku podatkowym zakończonym 31 marca 2022 roku grupa kapitałowa odnotowała około 15,5 mld euro przychodów[20].

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Alsthom

[edytuj | edytuj kod]

Przedsiębiorstwo powstało w 1928 roku z połączenia dwóch podmiotów:

Alcatel – Alsthom

[edytuj | edytuj kod]

W 1976 roku firma Compagnie Générale d’Électricité de Nancy(inne języki), która przejęła Alcatel 10 lat wcześniej, wchłonęła również Alsthom[21].

GEC Alsthom

[edytuj | edytuj kod]

W 1988 roku doszło do fuzji przedsiębiorstwa z działem maszyn ciężkich brytyjskiego koncernu General Electric Company plc(inne języki). Alcatel pozostał częścią GCE. GEC i CGE(inne języki) zdecydowały się skupić na swojej podstawowej działalności – elektronice wojskowej w przypadku GEC (nazwę zmieniono w 1999 roku na Marconi Plc(inne języki)) oraz telekomunikacji w przypadku Alcatela. Skutkiem tego obydwa przedsiębiorstwa pozbyły się większości (52%) udziałów w GEC Alsthom, zostawiając sobie po 24% akcji. Była to największa operacja wprowadzania spółki europejskiej na giełdę (nie licząc prywatyzacji). W ten sposób powstała niezależna spółka GEC Alsthom.

Alstom

[edytuj | edytuj kod]

Obecną nazwę przedsiębiorstwo przyjęło w 1998 roku. Zmiana miała na celu ułatwienie wymowy tej nazwy we wszystkich krajach, gdzie koncern jest obecny. W 1999 roku Alstom utworzył wspólnie z ABB spółkę zależną ABB Alstom Power, zajmującą się systemami produkcji energii[22]. Niedługo później Alstom przejął całość udziałów w tej spółce. W roku 2001 Alcatel pozbył się swojej części udziałów (24%) w Alstom[23]. Spółka nękana od czasu wejścia na giełdę problemami z niewystarczającym kapitałem, później pogłębionymi kłopotami z turbinami gazowymi dużej mocy, znalazła się w bardzo trudnej sytuacji pod koniec 2004 roku. Z kłopotów wydobyła się dzięki wsparciu rządu Francji. 4 stycznia 2006 roku Alstom pozbył się swoich stoczni na rzecz międzynarodowego koncernu stoczniowego z siedzibą w OsloAker Yards(inne języki)[24][25]. W 2015 roku General Electric zakupiło część koncernu Alstom, przejmując między innymi zakłady w Elblągu produkujące turbiny i elementy stalowe wielkogabarytowe, w tym przęsła mostów[26][27]. Od tego czasu Alstom skupia się na rozwoju technologii dla sektora kolejowego. W 2021 roku Alstom zakończył przejmowanie przedsiębiorstwa Bombardier Transportation[28].

Produkty (wybór)

[edytuj | edytuj kod]
Skład dużych prędkości AGV na torze doświadczalnym w Velimiu, Czechy

Rekord prędkości maksymalnej pojazdu szynowego, wynoszący 574,8 km/h, został ustanowiony 3 kwietnia 2007 we Francji przez TGV V150. Konkurencją dla pociągów firmy Alstom są między innymi niemieckie Siemens Velaro oraz japońskie Shinkansen serii E955, produkowane na potrzeby Tajwanu i Chin (prędkość konstrukcyjna E955 podczas testów w 2007 wyniosła 405 km/h).

Alstom intensywnie rozwija technologie pociągów autonomicznych (ATO – ang. automatic train operation). Wyprodukowane przez Alstom autonomiczne pociągi są eksploatowane m.in. w metrze w Paryżu[29] oraz na trasie do lotniska w Phoenix w USA[30]. W 2022 Alstom zaprezentował w pobliżu miasta Breda w Holandii najwyższy stopień automatyzacji (GoA4) w lokomotywach manewrowych[31]. Testy zostały przeprowadzone we współpracy z holenderskim zarządcą infrastruktury ProRail i belgijskim przewoźnikiem kolejowym Lineas[32].

Alstom jest też pionierem rozwoju pociągów zasilanych wodorem. W 2022 roku w Dolnej Saksonii, pomiędzy miastami Cuxhaven, Bremerhaven, Bremervörde i Buxtehude, zaprezentowano pierwszą na świecie trasę pasażerską, która będzie obsługiwana wyłącznie pociągami wodorowymi[33]. Wykorzystywane na tej trasie pociągi spalinowe są stopniowo zastępowane zasilanymi wodorem pociągami regionalnymi Coradia iLint wyprodukowanymi przez Alstom i należącymi do Landesnahverkehrsgesellschaft Niedersachsen (LNVG)(inne języki)[34].

Alstom w Polsce

[edytuj | edytuj kod]
Skład Metropolis 98B dla Metra Warszawskiego
Prezentacja koncernu na targach Trako 2015

Alstom jest obecny w Polsce od 1997 roku. Od 2023 działa jako jedna spółka Alstom Polska S.A. z oddziałami w Warszawie, Chorzowie, Katowicach i Wrocławiu[35][36]. Posiada zakłady produkcji taboru kolejowego i komponentów w Chorzowie, Wrocławiu, Świętochłowicach i Nadarzynie; zakład produkcji systemów sterowania ruchem kolejowym w Katowicach; oraz centra serwisowe Pendolino (Warszawa), Traxx i Twindexx (Warszawa) i Traxx (Toruń)[37][38][39]. Łącznie Alstom zatrudnia w Polsce ponad 4 tys. osób[40].

W Warszawie znajduje się też centrala Alstom na Europę Środkowo-Wschodnią[41].

Zakład w Chorzowie

[edytuj | edytuj kod]

Największy zakład produkcji taboru kolejowego w strukturach Alstom w Polsce[42]. W ramach międzynarodowej Grupy Alstom jest wiodącym zakładem oraz centrum kompetencyjnym, specjalizującym się w projektowaniu i produkcji m.in. pociągów metra i pociągów regionalnych, a także komponentów do transportu podmiejskiego i komunikacji miejskiej[43]. Wyprodukowane w ostatnich latach przez chorzowski zakład składy są eksploatowane m.in. w Niemczech, Holandii, Włoszech, Francji, a także w Zjednoczonych Emiratach Arabskich (metro w Dubaju) i Arabii Saudyjskiej (metro w Rijadzie)[43][44][45][46].

Zakład powstał w 1864 jako część Huty Królewskiej[47]. Po II wojnie światowej, jako Chorzowska Wytwórnia Konstrukcji Stalowych Konstal, był głównym dostawcą tramwajów, taboru kolejowego oraz różnego rodzaju konstrukcji stalowych w Polsce[48]. Od 1997 zakład działa jako Alstom Konstal. Obecnie zatrudnia około 2 tys. osób[42].

Zakład we Wrocławiu

[edytuj | edytuj kod]

Zakład specjalizuje się w produkcji lokomotyw oraz pojazdów pasażerskich, produkuje również nadwozia do pociągów dużych prędkości oraz ramy wózków do różnego typów pojazdów szynowych[49]. We Wrocławiu powstały m.in. nadwozia i ramy wózków dla pociągów dużych prędkości ICE4, nadwozia lokomotyw Traxx 3 DC/AC/MSl i ALP Dual Power, ramy wózków Flexx Power Universal i wózki Flexx Eco i Compact[50][51][52][53]. W 2022 w zakładzie uruchomiono nowoczesną linię spawania aluminium[54].

Zakład powstał w 1833 i jest jednym z najstarszych zakładów produkcji taboru kolejowego w Europie[55]. Do 1997 działał jako Państwowa Fabryka Wagonów (Pafawag), specjalizował się w produkcji elektrowozów, elektrycznych zespołów trakcyjnych i wagonów kolejowych[56]. W strukturach Alstom w Polsce od 2021[57]. Obecnie zatrudnia ponad 1 tys. pracowników[58].

Zakład w Katowicach

[edytuj | edytuj kod]

Jeden z największych w Europie producentów systemów i urządzeń sterowania ruchem kolejowym[59]. Zakład wdrożył ponad 200 konwencjonalnych komputerowych systemów sterowania ruchem, ponad 100 systemów urządzeń pokładowych ETCS, 30 lokalnych centrów sterowania, ponad 700 systemów blokady liniowej, ponad 1700 systemów sygnalizacji przejazdowej, a także systemy bezpieczeństwa i automatyki dla ruchu metra w Warszawie i Pradze[60]. Jako pierwszy w Polsce zaimplementował na 9 polskich liniach system ERTMS poziomu 2[61].

Zakład powstał w 1926 jako Zachodnio-Polska Budowa Telefonów (Zapotel). Po II wojnie światowej działał jako Zakłady Wytwórcze Urządzeń Sygnalizacyjnych (ZWUS)[62]. Od 2021 w strukturach Alstom w Polsce jako Alstom ZWUS. Zatrudnia prawie 1 tys. pracowników[63].

Dawne zakłady i oddziały

[edytuj | edytuj kod]

Do roku 2015, tj. do czasu nabycia sektora energetycznego przez GE, Alstom w Polsce był reprezentowany także przez Alstom Power Sp. z o.o. w Warszawie z oddziałami we Wrocławiu i Elblągu oraz biurem w Łodzi (producent turbin parowych i gazowych, generatorów oraz odlewów turbinowych i okrętowych)[64] oraz Alstom Power Flowsystems (producent rurociągów preizolowanych)[65].

W okresie II Rzeczypospolitej dyrektorem oddziału przedsiębiorstwa „Als-Thom” w Polsce, z siedzibą przy ulicy Dworcowej 16 w Katowicach, był mjr inż. Maryan Esman[66][67].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Alstom w Polsce gotowy na koleje dużych prędkości [online], Rzeczpospolita [dostęp 2022-12-28] (pol.).
  2. Bezemisyjne pociągi na wodór za 2 lata mogą jeździć po Polsce. Dzięki współpracy PKN ORLEN i Alstom [online], Zielona planeta, 15 czerwca 2022 [dostęp 2022-12-28] (pol.).
  3. Alstom zaprezentował autonomiczną lokomotywę manewrową [film] [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2022-12-28] (pol.).
  4. Bartłomiej Supernak, Koleje Irlandzkie zamówiły 18 pociągów Alstom X’trapolis, produkowanych w Chorzowie [online], Inwestycje.pl, 2 grudnia 2022 [dostęp 2022-12-28] (pol.).
  5. Alstom planuje zatrudnić 150 informatyków w Katowicach [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2022-12-28] (pol.).
  6. ALFA BRAVO, Rusza nowy zakład Alstom w Nadarzynie – ZielonaGospodarka.pl [online], Zielona gospodarka - polski ekoportal informacyjny [dostęp 2022-12-28] (pol.).
  7. Nowa fabryka Alstomu w Nadarzynie zatrudni 200 osób [online], biznes.interia.pl [dostęp 2022-12-28] (pol.).
  8. Połączone Alstom i Bombardier wśród największych firm polskiego rynku kolejowego [online], pb.pl [dostęp 2022-12-28] (pol.).
  9. Olga Krzyżyk, Alstom z tytułem Top Employer 2021 w Polsce. Alstom w gronie 67 laureatów. To najlepsi pracodawcu w kraju według Top Employers Institute [online], Dziennik Zachodni, 26 stycznia 2021 [dostęp 2022-12-28] (pol.).
  10. Kurier Kolejowy, Zespół Alstom świętuje 25-lecie obecności firmy Alstom w Polsce [online], kurier-kolejowy.pl [dostęp 2022-12-28].
  11. Alstom ma plan dla Polski [online], biznes.gazetaprawna.pl, 9 lutego 2021 [dostęp 2022-12-28] (pol.).
  12. PAP, Jakie będzie polskie Pendolino? Alstom: Pokażemy za rok [online], Newsweek, 20 września 2012 [dostęp 2022-12-28] (pol.).
  13. Polska, Portal informacyjny śląskiego biznesu – www.slaskibiznes.pl [online], www.slaskibiznes.pl [dostęp 2022-12-28] (pol.).
  14. Kabiny i sterowanie jazdą – transportszynowy.pl [online], www.transportszynowy.pl [dostęp 2022-12-28].
  15. Chorzów: Alstom z nową halą, w której powstają pociągi dla Holandii [online], plus.dziennikzachodni.pl, 3 grudnia 2018 [dostęp 2022-12-28] (pol.).
  16. Olga Krzyżyk, Na tory w Dubaju wyjechały pociągi metra z fabryki Alstom w Chorzowie. Zakład wyprodukował 50 pociągów Metropolis dla metra w ZEA [online], Dziennik Zachodni, 22 lipca 2020 [dostęp 2022-12-28] (pol.).
  17. Autonomiczne metro dla Arabii Saudyjskiej powstaje na Śląsku [online], Businessinsider, 10 lutego 2017 [dostęp 2022-12-28] (pol.).
  18. Alstom, francuski producent taboru szynowego, potrzebuje tysięcy pracowników [online], Rzeczpospolita [dostęp 2022-12-28] (pol.).
  19. Chorzowski Alstom wyprodukuje pociągi dla Kolei Irlandzkich [online], wnp.pl [dostęp 2022-12-28] (pol.).
  20. Koleje Irlandzkie zamawiają kolejne pociągi produkcji Alstom z Chorzowa [online], Alstom [dostęp 2022-12-28] (pol.).
  21. Alcatel Alsthom Compagnie Générale d’Electricité – Company Profile, Information, Business Description, History, Background Information on Alcatel Alsthom Compagnie Générale d’Electricité [online], www.referenceforbusiness.com [dostęp 2023-02-09].
  22. B. Kuzak, Adaptacja Zakładu Metalurgicznego ABB ALSTOM POWER Sp. z o.o. do wymagań rynku, „Przegląd Odlewnictwa” (Vol. 50, z. 2), 2000, s. 50–53, ISSN 0033-2275 [dostęp 2023-02-09] (pol.).
  23. Alstom spreads its wings [online], Railway Gazette International, 1 marca 2001 [dostęp 2023-02-09] (ang.).
  24. Norweska grupa stoczniowa rozmawiała w resorcie gospodarki o Stoczni Gdańskiej [online], wnp.pl [dostęp 2023-02-09] (pol.).
  25. Norwegowie chcą stoczni [online], biznes.interia.pl [dostęp 2023-02-09] (pol.).
  26. SOFTEL, General Electric przejmie Alstom [online], portelpl [dostęp 2023-02-09] (pol.).
  27. Weronika, Alstom w oczekiwaniu na przejęcie przez General Electric | Utrzymanie Ruchu [online] [dostęp 2023-02-09] (pol.).
  28. Alstom zakończył przejmowanie Bombardiera. Rynek Kolejowy, 2021-01-29. [dostęp 2021-02-11].
  29. Alstom z kolejnym kontraktem na autonomiczne pociągi w Paryżu [online], www.transport-publiczny.pl [dostęp 2023-02-09] (pol.).
  30. Phoenix: Pojazdy Alstomu na nowym odcinku systemu do lotniska [online], www.rynek-lotniczy.pl [dostęp 2023-02-09] (pol.).
  31. Damian, Alstom demonstruje w pełni autonomiczne prowadzenie lokomotywy manewrowej w Holandii – Sektorkolejowy.pl [online], Sektorkolejowy.pl – Twoje rzetelne źródło informacji o kolei, 2 grudnia 2022 [dostęp 2023-02-09] (pol.).
  32. Alstom zaprezentował autonomiczną lokomotywę manewrową [film] [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2023-02-09] (pol.).
  33. Zaprezentowano pierwszą w 100% wodorową linię kolejową [online], automatykab2b.pl [dostęp 2023-02-09] (pol.).
  34. Kurier Kolejowy, 14 pociągów wodorowych Coradia iLint będzie obsługiwać pierwszą w 100% wodorową linię kolejową. [online], kurier-kolejowy.pl [dostęp 2023-02-09].
  35. Alstom integruje swoją działalność w Polsce tworząc jedną spółkę, ALSTOM Polska S.A. i umacnia pozycję lidera na rynku [online], Alstom [dostęp 2024-01-28] (pol.).
  36. Powstała spółka Alstom Polska. Integruje różne polskie podmioty koncernu [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2024-01-28] (pol.).
  37. Kurier Kolejowy, Zespół Alstom świętuje 25-lecie obecności firmy Alstom w Polsce [online], kurier-kolejowy.pl [dostęp 2023-02-09].
  38. Alstom zlikwidował oddział; przejmuje go PKP Cargotabor [online], TransInfo [dostęp 2023-02-09] (pol.).
  39. Karol Kaźmierczak, Nowy zakład Alstom w Nadarzynie. Pracę znajdzie 200 osób [online], Obserwator logistyczny, 12 października 2022 [dostęp 2023-02-09] (pol.).
  40. Alstom z certyfikatem Global Top Employer – netTG.pl – Gospodarka – Ludzie [online], nettg.pl [dostęp 2023-02-09] (ang.).
  41. Alstom Konstal powiększa biuro w Warsaw Financial Center – Nieruchomości – NowaWarszawa.pl [online], nowawarszawa.pl [dostęp 2023-02-09].
  42. a b Martyna Urban, Firma z Chorzowa jednym z najlepszych pracodawców w kraju! Oferuje tysiące nowych miejsc pracy. O której mowa? [online], Chorzów Nasze Miasto, 23 października 2021 [dostęp 2023-03-03] (pol.).
  43. a b Kurier Kolejowy, Nowa linia montażowa w zakładzie Alstom Konstal w Chorzowie [online], kurier-kolejowy.pl [dostęp 2023-03-03].
  44. Polska, Chorzów: pociągi z Alstomu już obsługują metro w Dubaju [online], www.slaskibiznes.pl [dostęp 2023-03-03] (pol.).
  45. Marcin Śliwa, W fabryce Alstomu w Chorzowie powstają pociągi nowej generacji nadające się do recyklingu. Będą nimi jeździć pasażerowie holenderskich kolei [online], Chorzów Nasze Miasto, 8 lipca 2022 [dostęp 2023-03-03] (pol.).
  46. Alstom wyprodukuje w Chorzowie pociągi dla metra w Tuluzie [online], automatykab2b.pl [dostęp 2023-03-03] (pol.).
  47. WPK » Alstom Konstal: nowoczesny tabor szynowy z Chorzowa [online], www.wpk.katowice.pl [dostęp 2023-03-03] (ang.).
  48. Warszawa: Tramwaje, które mogły powstać, a których nigdy nie było [online], www.transport-publiczny.pl [dostęp 2023-03-03] (pol.).
  49. Redakcja, Alstom dostarczy kolejne pociągi do Norwegii. Nadwozia do nich powstaną we Wrocławiu [online], Portal Kolejowy NaKolei.pl, 8 lutego 2023 [dostęp 2023-03-03] (pol.).
  50. Redakcja, Nadwozia do ICE 4 z Wrocławia [online], Portal Kolejowy NaKolei.pl, 31 października 2016 [dostęp 2023-03-03] (pol.).
  51. Polska dołączyła do światowej elity. Będziemy produkować koleje dużych prędkości [ZDJĘCIA] [online], forsal.pl, 4 listopada 2016 [dostęp 2023-03-03] (pol.).
  52. Kurier Kolejowy, Bombardier dostarcza CARGOUNIT pierwszą z trzech lokomotyw TRAXX [online], kurier-kolejowy.pl [dostęp 2023-03-03].
  53. Nowe Traxxy z Bombardiera wjeżdżają do Polski [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2023-03-03] (pol.).
  54. Damian, Alstom uruchomił we Wrocławiu nową linię do spawania aluminium. Będzie praca dla 100 osób – Sektorkolejowy.pl [online], Sektorkolejowy.pl – Twoje rzetelne źródło informacji o kolei, 4 października 2022 [dostęp 2023-03-03] (pol.).
  55. Tomasz, Fabryka Wagonów PAFAWAG we Wrocławiu [online], Zagłębie Przemysłu, 10 stycznia 2018 [dostęp 2023-03-03] (pol.).
  56. Pafawag – przemysłowa wizytówka Wrocławia w czasach PRL-u [online], Wroclaw.pl [dostęp 2023-03-03] (pol.).
  57. Telewizja Polska S.A, Wrocławski Bombardier zmieni nazwę na Alstom. Firma ma być największym graczem w Polsce [online], wroclaw.tvp.pl [dostęp 2023-03-03] (pol.).
  58. Orzech, Francuski koncern Alstom stawia na Wrocław, inwestuje i zwiększa zatrudnienie [online], investmap.pl, 5 października 2022 [dostęp 2023-03-03] (pol.).
  59. Katowicki oddział Bombardiera świętuje 90 lat istnienia [zdjęcia] [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2023-03-03] (pol.).
  60. Kurier Kolejowy, Alstom prezentuje innowacje na targach TRAKO 2021 [online], kurier-kolejowy.pl [dostęp 2023-03-03].
  61. Alstom prezentuje innowacje na targach TRAKO 2021 – energiapress.pl [online], energiapress.pl [dostęp 2023-03-03] (ang.).
  62. Czym zajmuje się firma Bombardier Transportation (ZWUS) Polska? [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2023-03-03] (pol.).
  63. Alstom po fuzji z Bombardierem chce wzmocnić swoją obecność Polsce [online], wnp.pl [dostęp 2023-03-03] (pol.).
  64. Przejęcie Alstom Power & Grid przez GE korzystne dla polskiego rynku automatyki | infoWire.pl [online], www.infowire.pl, 26 listopada 2015 [dostęp 2023-02-09] (pol.).
  65. Grupa Wirtualna Polska, General Electric przejmie energetyczną część Alstomu. Komisja Europejska zgodziła się na ogromne przejęcie [online], www.money.pl [dostęp 2023-02-09] (pol.).
  66. Quatrième partie. Liste des membres de l’Association. W: Cinquante années de science appliquée à l’industrie (1882-1932). Paryż: École Supérieure de Physique et de Chimie Industrielles de la Ville de Paris, 1932, s. 321. (fr.).
  67. Als-Thom. „Technik”, s. 2, nr 7 z 1 kwietnia 1931. Towarzystwo Dokształcania Technicznego przy Polskim Stowarzyszeniu Inżynierów i Techników Województwa Śląskiego. 

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]