Aleksander Rode

Aleksander Rode
	pułkownik
Data i miejsce urodzenia	10 grudnia 1907 ; Łódź
Data i miejsce śmierci	26 maja 1953 ; więzienie mokotowskie w Warszawie
	Przebieg służby
Lata służby	1927–1952
Siły zbrojne	Wojsko Polskie ; Ludowe Wojsko Polskie
Jednostki	7 pal, ; 31 pp, ; 7 DP, ; 27 pas
Stanowiska	dowódca plutonu, baterii
Główne wojny i bitwy	kampania wrześniowa
	Odznaczenia

Aleksander Rode (ur. 10 grudnia 1907 w Łodzi, zm. 26 maja 1953 w Warszawie) – pułkownik Wojska Polskiego.

Życiorys

Służba w armii II Rzeczypospolitej

Był synem drukarza Aleksandra i Marii z Witkowskich. Ukończył gimnazjum humanistyczne w Łodzi, a później Szkołę Podchorążych Artylerii w Toruniu. 15 sierpnia 1930 Prezydent RP Ignacy Mościcki mianował go podporucznikiem ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1930 i 56. lokatą w korpusie oficerów artylerii, a minister spraw wojskowych wcielił do 7 pułku artylerii polowej w Częstochowie^[1]. Był dowódcą plutonu, a następnie baterii. Później dowódcą plutonu artylerii piechoty w 31 pułku strzelców kaniowskich w Łodzi. W 1938 został słuchaczem XIX Kursu Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie^[2]. Na stopień kapitana został awansowany ze starszeństwem z 19 marca 1939 i 83. lokatą w korpusie oficerów artylerii^[3]. Studia przerwał wybuch II wojny światowej. W kampanii wrześniowej walczył, jako oficer zwiadowczy w sztabie 7 Dywizji Piechoty. W czasie walk dostał się do niemieckiej niewoli. Do 1945 przebywał w oflagach.

Służba w ludowym Wojsku Polskim

Po uwolnieniu z niewoli wrócił do kraju z zamiarem kontynuowania służby wojskowej. W marcu 1945 powierzono mu organizację Państwowego Urzędu Repatriacyjnego na Pomorzu^[4]. Po ukończeniu kursu kwalifikacyjnego w Centrum Wyszkolenia Broni Pancernych w Modlinie otrzymał przydział do 27 pułku artylerii samochodowej w Zgierzu. W 1947 był podpułkownikiem. Awansował na zastępcę, a następnie pełniącego obowiązki inspektora broni pancernej Warszawskiego Okręgu Wojskowego, szefa sztabu 1 Korpusu Pancernego w Gdańsku, następnie starszego inspektora wyszkolenia broni pancernej w Oddziale Inspekcji Rodzajów Wojsk, Broni i Służb Głównego Inspektoratu Wyszkolenia Bojowego, awansował do stopnia pułkownika. W lipcu 1952 został zwolniony z wojska.

Represje

11 sierpnia 1952, niespełna miesiąc po zwolnieniu z wojska, został aresztowany. W śledztwie był psychicznie i fizycznie maltretowany. W procesie tzw. odpryskowym procesu gen. Tatara oskarżony został o kierownictwo konspiracyjnej organizacji oficerów broni pancernej, usiłowanie obalenia władzy ludowej oraz szpiegostwo. Pod wpływem tortur zeznał między innymi, że do konspiracyjnej organizacji działającej w szeregach Odrodzonego WP został (...) wciągnięty (...) przez płk. Skibińskiego. Śledczymi byli kpt. Marian Urbaniak^{[potrzebny przypis]} oraz ppłk Edmund Czekała, mjr Mieczysław Wojda i kpt. Anatol Borel^{[potrzebny przypis]}.

28 stycznia 1953 Najwyższy Sąd Wojskowy pod przewodnictwem mjr. Teofila Karczmarza skazał płk. Aleksandra Rode na podstawie art. 86 § 1 i 2 KKWP 15 § 2 MKK na karę śmierci (sygn. Sn 2/53)^[5]. Rada Państwa nie skorzystała z prawa łaski. 26 maja 1953 wyrok został wykonany.

Dokładne miejsce pochówku jest nieznane, prawdopodobnie pochowany w Trojanowie obok Zefiryna Machalli^[6]. Grób symboliczny znajduje się w Kwaterze „na Łączce”na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A 29-półkole I-7)^[7].

7 maja 1956 prokurator generalny PRL, Marian Rybicki wręczył rodzinie dokument rehabilitacji.

Ordery i odznaczenia

Złoty Krzyż Zasługi (16 kwietnia 1947)^[8]
Srebrny Krzyż Zasługi^[3]

Przypisy

↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 15 sierpnia 1930 roku, s. 276.
↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 449.
↑ ^a ^b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 182.
↑ Zespoły 77201 Archiwum Sezam. [dostęp 2009-02-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-12)].
↑ Krzysztof Szwagrzyk: Zbrodnie w Majestacie Prawa 1944–1955. Wyd. ABC Future, Warszawa, 2000.
↑ M. Szejnert, s. 179.
↑ Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze [online], www.cmentarzekomunalne.com.pl [dostęp 2023-09-12] .
↑ M.P. z 1947 r. nr 80, poz. 535 „za wybitne zasługi położone w obronie ładu i bezpieczeństwa kraju”.

Bibliografia

Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
AIPN, Teczki więźniów 1953, Rode Aleksander; J.R. Kubiak, Tajemnice więzienia mokotowskiego...
Małgorzata Szejnert: Śród żywych duchów. Wyd. ANEKS, Londyn 1990.
Tadeusz Swat: Niewinnie Straceni 1945–56. Wyd. Fundacja Ochrony Zabytków, Warszawa 1991.
AI MON, NSW, 160/91/811–925; ibidem, NPW, 161/91/1791–1806.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_13_z_15_sierpnia_1930_roku,_s._276-1] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 15 sierpnia 1930 roku, s. 276.

[CITEREFRybkaStepan2006449-2] Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 449.

[CITEREFRybkaStepan2006182-3] Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 182.

[4] Zespoły 77201 Archiwum Sezam. [dostęp 2009-02-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-12)].

[5] Krzysztof Szwagrzyk: Zbrodnie w Majestacie Prawa 1944–1955. Wyd. ABC Future, Warszawa, 2000.

[6] M. Szejnert, s. 179.

[7] Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze [online], www.cmentarzekomunalne.com.pl [dostęp 2023-09-12] .

[8] M.P. z 1947 r. nr 80, poz. 535 „za wybitne zasługi położone w obronie ładu i bezpieczeństwa kraju”.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]