Przejdź do zawartości

Ajmara

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ajmarowie
Aymara
ilustracja
Populacja

2,5 mln

Miejsce zamieszkania

Andy (na granicy Boliwia i Peru)

Język

ajmara, hiszpański

Religia

katolicyzm

Grupa

Indianie Ameryki Południowej

Mapa grupy etnicznej
Kolorem zielonym zaznaczony obszar, na którym ponad 90% ludzi posługuje się językiem ajmara.

Ajmara, Ajmarowie (hiszp. Aymara) – grupa etniczna Indian Ameryki Południowej posługujących się językiem ajmara, należącym do ajmarskiej rodziny językowej.

Historia

[edytuj | edytuj kod]
 Zobacz też: imperium Tiwanaku-Wari.

Na początku naszej ery zamieszkiwali tereny dzisiejszej Boliwii, z głównym ośrodkiem w Tiahuanaco, ale także w Peru. Od II do V wieku tworzyli na tym obszarze wysoko rozwiniętą cywilizację (w pobliżu jeziora Titicaca). W XIV wieku zostali podbici przez imperium Inków. W okresie konkwisty hiszpańskiej częściowo wyniszczony.

Dziś największe ich skupisko pozostaje w rejonie jeziora Titicaca. Skupieni we wspólnotach, Ajmarowie trudnią się głównie rolnictwem, hodowlą, rybołówstwem i rzemiosłem. Część z nich po przeniesieniu się do miast pracuje głównie w górnictwie, budownictwie i usługach. Lud Ajmarów liczy w Boliwii 2,2 mln, a w Peru 300 tysięcy osób.

Religia

[edytuj | edytuj kod]

W ich religii kult świętych katolickich uległ pomieszaniu z elementami wierzeń sprzed konkwisty.

Duchy i herosi

[edytuj | edytuj kod]

W wierzeniach ludów Ajmara istniało wiele dobrych i złych duchów – opiekunów różnych miejsc. Do tych pierwszych należały duchy jezior i gór – Achachilowie oraz najmądrzejszy duch niebiański Ap’alani. Innym opiekuńczym duchem był Ipoqapaqa należący do grona duchów górskich. Uważano go za właściciela wszystkich lam, alpak i wigoni. Jemu składano w ofierze krew wyżej wymienionych zwierząt, aby pomógł utrzymać ich pogłowie.

Wszystkie pozostałe duchy należały do grupy złych, złośliwych, wyrządzających zniszczenie demonów. Duchy Anchanchu związane były z określonymi miejscami, zwykle z jaskiniami, które były źródłem chorób i śmierci oraz z trąbami powietrznymi i obszarami izolowanymi. Męskiemu demonowi Jipi, związanego z górą o tej samej nazwie, Ajmarowie składali ofiary w wypadku przerwania ciąży lub poronienia. Gdy tak się nie stawało, duch Jipi zsyłał grad niszczący pola uprawne.

W życiu Ajmarów ważną rolę odgrywał wrogi męski duch gradu i lodu, Hank’o q’awani acacila. Indianie wierzyli, że duch ten mieszkał na jeziorze Titicaca, na wyspie Amantani. Do wrogich ludziom duchów należeli ponadto karzełkowaty Anchancho, do którego należały pokłady złota i srebra oraz przedmiotów wykonanych z tych surowców oraz Caricari, wysłannik ducha Aucca (Auki), który miał zabijać ludzi. Aucca był duchem gór, wzywanym przez czarowników do pomocy w leczeniu.