Adam Makarewicz
kapitan artylerii | |
Data i miejsce urodzenia |
10 grudnia 1896 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
wiosna 1940 |
Przebieg służby | |
Lata służby |
1914–1940 |
Siły zbrojne | |
Jednostki | |
Stanowiska |
referent artylerii |
Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
Odznaczenia | |
Adam Makarewicz (ur. 10 grudnia 1896 w Trembowli, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – kapitan artylerii Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, ofiara zbrodni katyńskiej.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 10 grudnia 1896 w Trembowli, ówczesnym mieście powiatowym Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Leona i Anny z Piskorzów[1][2][3][4]. Absolwent gimnazjum[5].
22 sierpnia 1914 wstąpił do Legionów Polskich[5]. Służył w 5. kompanii II batalionu 3 pułku piechoty[5]. Uznany za zaginionego 28 października 1914 pod Sołotwiną[5]. Służył dalej w 9. kompanii III baonu 3 pp[5]. 18 października 1916 służył na Wołyniu w kolumnie amunicyjnej 1 pułku artylerii[5]. 7 kwietnia 1917 został odnotowany w Dywizyjnym Parku Amunicyjnym LP, Kolumna Amunicyjna PP/2 i wykazany we wniosku komendy 1 pułku artylerii o odznaczenie austriackim Krzyżem Wojskowym Karola[5]. Po kryzysie przysięgowym (lipiec 1917) służył w 1 pułku artylerii Polskiego Korpusu Posiłkowego[5]. Po bitwie pod Rarańczą (15–16 lutego 1918) został internowany w Bustyaháza[5].
W 1918 przebywał w niewoli ukraińskiej[1]. 17 lipca 1919 jako podoficer byłych Legionów Polskich pełniący służbę w 1 pułku artylerii ciężkiej Legionów został mianowany z dniem 1 lipca 1919 podporucznikiem w artylerii[6]. W szeregach wspomnianego pułku walczył na wojnie z bolszewikami[1].
19 stycznia 1921 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu porucznika, w artylerii, w grupie oficerów byłych Legionów Polskich[7]. 1 czerwca 1921 pełnił służbę w 1 dywizjonie artylerii ciężkiej Legionów[8], a później w 3 pułku artylerii ciężkiej w Wilnie[9]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 i 233. lokatą w korpusie oficerów artylerii[9][10]. W następnym roku służył w 28 pułku artylerii polowej w Dęblinie-Zajezierzu[11]. W 1924 był przydzielony z macierzystego pułku do Szkoły Pomiarów Artylerii w Toruniu[12]. 1 grudnia 1924 prezydent RP nadał mu stopień kapitana z dniem 15 sierpnia 1924 i 65. lokatą w korpusie oficerów artylerii[13][14][15][16][17]. W październiku 1927 został przeniesiony do 1 dywizjonu pomiarów artylerii w Toruniu[18][19][20]. W 1938 został przeniesiony do Dowództwa Obszaru Warownego „Wilno” na stanowisku referenta artylerii[1][21].
Według autorów dostał się do sowieckiej niewoli i przebywał w obozie w Starobielsku[1]. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany w Piatichatkach[1], gdzie od 17 czerwca 2000 mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie[22].
Według danych Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych (sygn. K1041399) Adam Makarewicz syn Leona i Anny, urodzony w Trembowli, 1 września 1939 dostał się do niemieckiej niewoli, przebywał w obozie jenieckim, z którego został zwolniony 1 marca 1940[23].
Z materiałów przechowywanych w Archiwum Narodowym w Krakowie wynika, że Adam Makarewicz – jeniec wojenny został w 1945 zarejestrowany w Państwowym Urzędzie Repatriacyjnym w Krakowie[23][a].
5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło – decyzją nr 439/MON[28] – mianował go pośmiertnie na stopień majora[29][30]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[31][32].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Niepodległości – 16 września 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[33][34][35][36]
- Krzyż Walecznych[17][14]
- Srebrny Krzyż Zasługi[14][37][38]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[1]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[1]
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
- obozy NKWD dla jeńców polskich
- ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Charkowie
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Niewykluczone, że ostatnia informacja dotyczy innego oficera – Adama Makarewicza ur. 15 grudnia 1901 we Lwowie, starszego asystenta pocztowego, zamieszkałego we Lwowie przy ul. Wycieczkowej 16[24][25], porucznika piechoty rezerwy Wojska Polskiego ze starszeństwem z 19 marca 1939[26], który w 1934 posiadał przydział w rezerwie do 51 pułku piechoty w Brzeżanach[27].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 322.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-03-21].
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-03-21].
- ↑ 301 Księgi metrykalne parafii wyznania rzymskokatolickiego z terenu archidiecezji lwowskiej, sygn. 1633 [online], agadd.home.net.pl [dostęp 2024-04-05] .
- ↑ a b c d e f g h i Makarewicz Adam. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2024-03-21].
- ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 80 z 26 lipca 1919, poz. 2715.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 29 stycznia 1921, s. 149.
- ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 309.
- ↑ a b Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 205.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 823.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 769.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 689, 1383.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 131 z 17 grudnia 1924, s. 743.
- ↑ a b c Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 168.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 747.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 465.
- ↑ a b Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 188.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 24 z 26 września 1927, s. 285.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 408.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 730.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 530.
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
- ↑ a b Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2024-03-21].
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-03-21].
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-03-21].
- ↑ Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 708.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 51, 504.
- ↑ Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2024-09-17] (pol.).
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 46 [dostęp 2024-09-19] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
- ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2024-01-09].
- ↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 218, poz. 296.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-03-21].
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-03-21].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 11 listopada 1931, s. 367.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-03-21].
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-03-21].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2023-10-30].
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
- Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.
- Internowani w Bustyaháza
- Kapitanowie artylerii II Rzeczypospolitej
- Ludzie urodzeni w Trembowli
- Odznaczeni Krzyżem Niepodległości
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Odznaczeni Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921
- Odznaczeni Srebrnym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Oficerowie 3 Pułku Artylerii Ciężkiej (II RP)
- Oficerowie 28 Pułku Artylerii Lekkiej
- Oficerowie Wojska Polskiego zamordowani w Charkowie
- Podoficerowie artylerii Legionów Polskich
- Uczestnicy kampanii wrześniowej (strona polska)
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (strona polska)
- Uczestnicy wojny polsko-ukraińskiej (strona polska)
- Urodzeni w 1896
- Zmarli w 1940
- Żołnierze II Brygady Legionów Polskich
- Żołnierze Polskiego Korpusu Posiłkowego