Acrab

Beta² Scorpii
	β² Sco
	Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór	Skorpion
Rektascensja	16h 05m 26,572s
Deklinacja	−19° 48′ 06,86″
Paralaksa (π)	0,00775 ± 0,00040″
Odległość	420 ± 23ly; 129,0 ± 7,1 pc
Wielkość obserwowana	4,90m
Ruch własny (RA)	−21,65 ± 0,65 mas/rok
Ruch własny (DEC)	−14,45 ± 0,55 mas/rok
Prędkość radialna	−5,6 ± 0,8 km/s
	Charakterystyka fizyczna
Typ widmowy	B2 V
Masa	C: 8,2 ± 0,4 M☉; Ea: 3,5 ± 0,2 M☉
Promień	C: 2,9 ± 0,5 R☉; Ea: 2,4 ± 0,1 R☉
Wielkość absolutna	−0,65m
Jasność	C: 3,5 ± 0,1 L☉; Ea: 2,1 ± 0,1 L☉
Prędkość obrotu	C: 55 ± 3 km/s; Ea: 5 ± 1
Temperatura	C: 24 000 ± 500 K; Ea: 13 000 ± 800
	Charakterystyka orbitalna
Krąży wokół	β¹ Sco
Alternatywne oznaczenia
	Oznaczenie Flamsteeda: 8 Sco C
	2MASS: J16052655-1948066
	Bonner Durchmusterung: BD−19°4308
	Fundamentalny katalog gwiazd: FK5 597
	Boss General Catalogue: GC 21610
	Katalog Henry’ego Drapera: HD 144218
	Katalog Hipparcosa: HIP 78821
	Katalog jasnych gwiazd: HR 5985
	SAO Star Catalog: SAO 159683

Beta¹ Scorpii
	β¹ Sco
	; Położenie w gwiazdozbiorze
	Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór	Skorpion
Rektascensja	16h 05m 26,226s
Deklinacja	−19° 48′ 19,97″
Paralaksa (π)	0,00807 ± 0,00078″
Odległość	400 ± 39 ly; 123 ± 12 pc
Wielkość obserwowana	AB: 2,56; Aa: 2,62; Ab: 3,88m
Ruch własny (RA)	−5,20 ± 0,92 mas/rok
Ruch własny (DEC)	−24,04 ± 0,64 mas/rok
Prędkość radialna	−1,0 ± 0,9 km/s
	Charakterystyka fizyczna
Typ widmowy	B1 V
Masa	Aa: 15,0 ± 0,7 M☉; Ab: 10,4 ± 0,5 M☉
Promień	Aa: 6,3 ± 0,5 R☉; Ab: 4,0 ± 0,3 R☉
Wielkość absolutna	−2,88m
Jasność	Aa: 4,5 ± 0,1 L☉; Ab: 3,9 ± 0,1 L☉
Temperatura	27 000 K
	Charakterystyka orbitalna
Krąży wokół	Centrum Galaktyki
Półoś wielka	7367 pc
Mimośród	0,0705
Alternatywne oznaczenia
	Oznaczenie Flamsteeda: 8 Sco A
	2MASS: J16052624-1948185
	Bonner Durchmusterung: BD−19°4307
	Fundamentalny katalog gwiazd: FK5 597
	Boss General Catalogue: GC 21609
	Katalog Henry’ego Drapera: HD 144217
	Katalog Hipparcosa: HIP 78820
	Katalog jasnych gwiazd: HR 5984
	SAO Star Catalog: SAO 159682
	Acrab, Grafias, Graffias, Grassias, Elacrab; CPD−19°8635, ADS 9913, CCDM 16054-1948

Beta Scorpii (β Sco, Acrab) – gwiazda w gwiazdozbiorze Skorpiona, odległa od Słońca o około 420 lat świetlnych.

Nazwa

Gwiazda ta ma tradycyjną nazwę Acrab, która wywodzi się z języka arabskiego; ‏العقرب‎ al-'Aqrab oznacza „skorpion”^[4]^[8]. Inna nazwa Graffias oznacza „szczypce”^[4], Allen podaje, że wywodzi się ona od stgr. Γραψαῖος^[8]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna w 2016 r. formalnie zatwierdziła użycie nazwy Acrab dla określenia składnika β¹ Sco^[9].

Charakterystyka obserwacyjna

Przez mały teleskop widoczne są dwa składniki tej gwiazdy^[4], odległe o 13,7 sekundy kątowej (pomiar z 2017 roku)^[10]. Mają one wielkości obserwowane odpowiednio 2,56 i 4,90^m^[2]^[6]. Gwiazda bywa zakrywana przez Księżyc i planety Układu Słonecznego; już w 295 r. p.n.e. starożytny grecki astronom Timocharis obserwował zakrycie Beta Scorpii przez Księżyc^[4]^[8].

Pomiary paralaksy z sondy Gaia opublikowane w 2018 roku wskazują, że gwiazda β² Sco jest odległa o około 420 lat świetlnych od Słońca^[5].

Charakterystyka fizyczna

Beta Scorpii to gwiazda wielokrotna. Widoczne przez teleskop składniki β¹ Sco i β² Sco są układami potrójnymi, zatem cały system tworzy sześć gwiazd^[11]. Jaśniejsza gwiazda składa się ze składników A i B (ten drugi o wielkości 10,6^m), odległych o 0,3″ (w 2017 roku), zaś składnik A jest gwiazdą spektroskopowo podwójną^[10]^[11]. Słabsza gwiazda zawiera składniki C i E (ten drugi o wielkości 6,6^m), z których E także jest gwiazdą spektroskopowo podwójną^[3]^[10]^[11].

Oprócz składnika E, o którym mniej jest wiadomo, system ten tworzą gorące, błękitne gwiazdy ciągu głównego należące do typu widmowego B^[4].

Beta¹ Scorpii

Najjaśniejszy składnik Aa jest 4,5 raza jaśniejszy od Słońca^[3]. Temperatura tej gwiazdy to około 27 000 K^[4]. Promień gwiazdy jest 6,3 raza większy niż promień Słońca, a masa piętnastokrotnie większa^[3]. W odległości 1,42 milisekundy kątowej od niej krąży składnik Ab, gwiazdy obiegają środek masy co 6,82 doby^[11]. Składnik Ab ma jasność 3,9 razy większą niż Słońce, 4 razy większy promień i masę 10,4 masy Słońca^[3]. Oba te masywne składniki prawdopodobnie zakończą życie w eksplozji supernowej^[4]. Ta para i dalszy składnik Beta Scorpii B obiegają wspólny środek masy w czasie ocenianym na 610 lat^[11].

Beta² Scorpii

Składnik Beta Scorpii C jest 3,5 raza jaśniejszy od Słońca i ma temperaturę około 24 000 K. Promień tej gwiazdy jest 2,9 raza większy niż promień Słońca, a masa 8,2 raza większa^[3]. W okresie 39 lat ta gwiazda i składnik E, odległy o 0,1328″, obiegają wspólny środek masy. Składnik E tworzy para gwiazd Ea i Eb, obiegająca swój środek masy co 10,7 doby^[11]. Jej jaśniejszy składnik Beta Scorpii Ea ma jasność 2,1 razy większą niż Słońce i temperaturę 13 000 K. Jego promień to 2,4 R_☉, a masa jest 3,5 raza większa niż masa Słońca. Ta gwiazda ma nietypowy skład chemiczny, jej widmo jest wzbogacone o rtęć i mangan^[3].

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g bet01 Sco w bazie SIMBAD (ang.)
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Anderson E, Francis C.: HIP 78820. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2018-08-21]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p G. Catanzaro. First spectroscopic analysis of β Scorpii C and β Scorpii E. Discovery of a new HgMn star in the multiple system β Scorpii. „Astronomy and Astrophysics”. 509, s. A21, 2010. DOI: 10.1051/0004-6361/200913332. Bibcode: 2010A&A...509A..21C. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Jim Kaler: GRAFFIAS (Beta Scorpii). [w:] STARS [on-line]. 2006-02-07. [dostęp 2018-08-21]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h bet02 Sco w bazie SIMBAD (ang.) [dostęp 2018-08-21].
↑ ^a ^b Anderson E, Francis C.: HIP 78821. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2018-08-21]. (ang.).
↑ Obliczona na podstawie paralaksy i wielkości obserwowanej.
↑ ^a ^b ^c Scorpio, or Scorpius, the Scorpion. W: Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 367–368. ISBN 0-486-21079-0. (ang.).
↑ Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2018-06-01. [dostęp 2018-08-21].
↑ ^a ^b ^c Mason et al.: WDS J16054-1948AB,C. [w:] The Washington Double Star Catalog [on-line]. VizieR, 2014.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Brian D. Mason, William I. Hartkopf, Andrei Tokovinin. Binary Star Orbits. IV. Orbits of 18 Southern Interferometric Pairs. „The Astronomical Journal”. 140 (3), s. 735–743, 2010. DOI: 10.1088/0004-6256/140/3/735. Bibcode: 2010AJ....140..735M. (ang.).

Linki zewnętrzne

Beta Scorpii w bazie SIMBAD (ang.)

[simbad1-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g bet01 Sco w bazie SIMBAD (ang.)

[xhip1-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Anderson E, Francis C.: HIP 78820. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2018-08-21]. (ang.).

[Catanzaro2010-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p G. Catanzaro. First spectroscopic analysis of β Scorpii C and β Scorpii E. Discovery of a new HgMn star in the multiple system β Scorpii. „Astronomy and Astrophysics”. 509, s. A21, 2010. DOI: 10.1051/0004-6361/200913332. Bibcode: 2010A&A...509A..21C. (ang.).

[kaler-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Jim Kaler: GRAFFIAS (Beta Scorpii). [w:] STARS [on-line]. 2006-02-07. [dostęp 2018-08-21]. (ang.).

[simbad2-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h bet02 Sco w bazie SIMBAD (ang.) [dostęp 2018-08-21].

[xhip2-6] Anderson E, Francis C.: HIP 78821. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2018-08-21]. (ang.).

[7] Obliczona na podstawie paralaksy i wielkości obserwowanej.

[allen-8] Scorpio, or Scorpius, the Scorpion. W: Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 367–368. ISBN 0-486-21079-0. (ang.).

[iau-9] Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2018-06-01. [dostęp 2018-08-21].

[WDS-10] Mason et al.: WDS J16054-1948AB,C. [w:] The Washington Double Star Catalog [on-line]. VizieR, 2014.

[Mason2010-11] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Brian D. Mason, William I. Hartkopf, Andrei Tokovinin. Binary Star Orbits. IV. Orbits of 18 Southern Interferometric Pairs. „The Astronomical Journal”. 140 (3), s. 735–743, 2010. DOI: 10.1088/0004-6256/140/3/735. Bibcode: 2010AJ....140..735M. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]