Abydosaurus

Abydosaurus
Okres istnienia: 104 mln lat temu PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q 104/104 ↓ 104/104
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Infragromada	archozauromorfy
Nadrząd	dinozaury
Rząd	dinozaury gadziomiedniczne
Podrząd	zauropodomorfy
Infrarząd	zauropody
(bez rangi)	Macronaria
(bez rangi)	Titanosauriformes
Rodzina	brachiozaury
Rodzaj	Abydosaurus Chure et al., 2010
Gatunek
A. mcintoshi Chure et al., 2010

Abydosaurus – rodzaj zauropoda z rodziny brachiozaurów (Brachiosauridae) żyjącego we wczesnej kredzie na obecnych terenach Ameryki Północnej. Został opisany w 2010 roku przez Daniela Chure'a i współpracowników w oparciu o niemal kompletną czaszkę połączoną z czterema pierwszymi kręgami szyjnymi (DINO 16488). Oprócz holotypu odnaleziono również liczne czaszki oraz fragmenty szkieletu pozaczaszkowego. Skamieniałości te odkryto w osadach znajdujących się u podstawy ogniwa Mussentuchit w formacji Cedar Mountain. Wiek skał ocenia się na alb, około 104 mln lat. Od innych wczesnokredowych północnoamerykańskich zauropodów Abydosaurus różni się budową szkieletu pozaczaszkowego – centra kręgów szyjnych są mniej wydłużone niż u paluksizaura i prawdopodobnie zauroposejdona. Kość ramienna przypisywana do rodzaju Abydosaurus mierzy około 1,6 m długości, podobnie jak kość ramienna cedarozaura, jest jednak od niej znacznie szersza. Zęby przypominają występujące u astrodona i pleurocela. Abydosaurus to pierwszy kredowy zauropod żyjący na terenie Ameryk, którego kompletną czaszkę odnaleziono. Wszystkie cztery znane czaszki należące do przedstawicieli tego rodzaju są w przybliżeniu tej samej wielkości – mierzą około 0,5 m długości i 0,5 m wysokości w tylnej części. W obu połówkach szczęki i żuchwy znajduje się po 14 zębów – zęby szczękowe są D-kształtne w przekroju i większe niż odpowiadające im zęby żuchwy, które były bardziej okrągłe w przekroju. Zęby Abydosaurus były węższe niż u wcześniejszych przedstawicieli Brachiosauridae – tendencja ta występuje również u wielu innych grup zauropodów. Według analizy filogenetycznej przeprowadzonej przez Chure'a i współpracowników Abydosaurus jest taksonem siostrzanym brachiozaura, przy czym autorzy do rodzaju Brachiosaurus zaliczają zarówno północnoamerykański gatunek typowy B. altithorax, jak i afrykański B. brancai – w przeciwieństwie do Michaela Taylora, który uważa, że różnice pomiędzy tymi gatunkami są zbyt duże, by łączyć je w jeden rodzaj, i gatunek B. brancai zaliczył do rodzaju Giraffatitan.

Nazwa Abydosaurus pochodzi od greckiej nazwy staroegipskiego miasta Abydos nad Nilem, które według wierzeń jest miejscem spoczynku głowy oraz szyi Ozyrysa, boga życia i śmierci, i odnosi się do holotypu, składającego z głowy i szyi, odnalezionego nad rzeką Green River. Nazwa gatunkowa gatunku typowego, mcintoshi, honoruje Jacka McIntosha, który wspierał Dinosaur National Monument oraz badania nad zauropodami.