Abraham Geiger

Abraham Geiger

Data urodzenia	1810
Data śmierci	1874
Kierownik Wyższej Szkoły Nauk Judaizmu w Berlinie
Okres sprawowania	1872–1874
Rabin gminy reformowanej we Frankfurcie nad Menem
Okres sprawowania	od 1863
Wyznanie	judaizm

Abraham Geiger (ur. 24 maja 1810 we Frankfurcie nad Menem, zm. 23 października 1874 w Berlinie) – niemiecki rabin. Jeden z twórców judaizmu reformowanego.

Życie

Studiował w Heidelbergu i Bonn. Od 1832 roku pełnił funkcję rabina w synagodze w Wiesbaden, gdzie podejmował pierwsze działania reformatorskie. W latach 1840–1863 rabin we Wrocławiu. Po rozłamie gminy wrocławskiej w latach 40. XIX na dwie grupy kultowe jej pierwszy rabin liberalny. Inicjator powstania istniejącego od 1854 Żydowskiego Seminarium Teologicznego. Od 1863 roku był rabinem gminy reformowanej we Frankfurcie nad Menem. W latach 1872–1877 kierował Wyższą Szkołą Nauk Judaizmu w Berlinie (niem. Hochschule für die Wissenschaft des Judentums). Obecnie szkoła rabinacka w Berlinie (Abraham Geiger Kolleg) nosi jego imię.

Poglądy

Geiger łączył w sobie walczącego teologa-reformistę i historyka-filologa. Miał głęboką wiedzę na temat judaizmu, a także innych dziedzin wiedzy. Chciał uczynić judaizm integralną częścią kultury europejskiej, poprzez osadzenie go w kontekście niemieckim. Radykalnie sprzeciwiał się nurtowi ortodoksów, jako nurtu skostniałego i pozbawionego walorów estetycznych, które mogłyby zadowolić ludzi obytych z kulturą. Według niego asymilacja mogła posłużyć spełnieniu misji Żydów szerzenia racjonalnej wiary w Jednego Boga i Jego prawa moralnego. Choć nie wyrażał tego publicznie, z listów do osób prywatnych widać, że chciał obalić wszystkie instytucje judaizmu i skonstruować na tych ruinach nową budowlę (por. list do J. Derenbourga z 8 listopada 1836 r.). Materiał na tę budowę miał pochodzić z historycznych i halachicznych tradycji z przeszłości.

W związku z tą wizją był przeciwny wszelkiej formie solidarności żydowskiej, jak w czasie sprawy Damaszku (1840 r.). W 1845 r. był przeciwny modlitwie po hebrajsku. Był przeciwny wszelkim wzmiankom w modlitwach o powrocie na Syjon. Skracał także i upraszczał modlitwy synagogalne, by pobudzić pobożność wiernych. W miarę postępu w latach, jego poglądy nabierały umiarkowania. W starości dopuścił nawet obchodzenie drugiego dnia świąt – będące zwyczajem typowym dla diaspory. Powodem złagodzenia stanowiska było po pierwsze, pragnienie uniknięcia rozdarcia w łonie judaizmu, po drugie antagonistyczna postawa wobec chrześcijaństwa. Z tego też powodu nie opowiedział się za propozycjami przeniesienia szabatu na niedzielę, choć dopuścił używanie instrumentów muzycznych w synagodze. Był za to przeciwnikiem obrzezania, uważając je za barbarzyńskie upuszczanie krwi.

Dzieła

• Rozprawa doktorska: Was hat Mohammed aus den Judenthume aufgenomen – Co Mahomet zapożyczył z judaizmu (1833)
• Podstawowe dzieło: Urschrift und Uebersetzungen der Bibel (1857, 1928) – wiąże w niej historię tłumaczeń biblijnych z historią sekt żydowskich, szczególnie Faryzeuszy i Saduceuszy.

Bibliografia

• Geiger Abraham. W: Encyclopaedia Judaica. T. 7. Jerozolima-Nowy Jork: Encyclopaedia Judaica Jerusalem – The MacMillan Company, 1971, s. 357–360.

Linki zewnętrzne

• Abraham Geiger: wizjoner i reformator, „Chidusz" 8/2014
• Strona szkoły rabinackiej Abraham Geiger Kolleg
• Abraham Geiger – publikacje w bibliotece Polona