1715
Rządzący państwami w 1715
Wydarzenia w Polsce
[edytuj | edytuj kod]- 11 kwietnia – upadek meteorytu w okolicach miejscowości Skalin na Pomorzu Zachodnim.
- 8 października – zwycięstwo polskie nad Sasami w bitwie pod Radogoszczą.
- 26 listopada – w Tarnogrodzie szlachta zawiązała konfederację generalną przeciw Augustowi II Mocnemu.
- Trybunał Koronny w Piotrkowie skazał na śmierć z powodów religijnych Zygmunta Unruga[1]
Wydarzenia na świecie
[edytuj | edytuj kod]- 6 lutego – pokój w Utrechcie (dołączenie do wcześniejszych ustaleń z 1713) zawarty między Portugalią a Hiszpanią.
- 7 lutego – Jean Orry odesłany do Francji. Za decyzją stali Elżbieta Farnese i Giulio Alberoni.
- 19 lutego – delegacja perska w Wersalu.
- 24 marca – Fryderyk I Heski i Ulryka Eleonora, przyszli władcy Szwecji, wzięli ślub w Sztokholmie.
- 3 kwietnia – traktat sojuszniczy między Francja a Szwecją w Wersalu.
- 15 kwietnia – wybuchła wojna między białymi osadnikami a Indianami z plemion Yamassee wspomaganymi przez wojowników z plemienia Krik, którzy w zaatakowali kolonię Karolinę Południową, głównie okolice osiedla Charleston.
- 3 maja – całkowite zaćmienie słońca obserwowane w południowej Anglii (Edmond Halley), Szwecji i Finlandii.
- 4 maja – we Francji pojawił się nowy wynalazek - składany parasol.
- 23 maja – Ludwik XIV przyznał swym bastardom prawa do tronu.
- 27 czerwca – VIII wojna wenecko-turecka: 40 tys. tureckich żołnierzy wylądowało na należącym do Wenecji Peloponezie.
- Lato – pierwsze jakobickie powstanie, rozpoczęte w lecie 1715 zwołaniem przez earla of Mar wodzów klanów na „wielkie polowanie” w Beamar. 8 września Mar ogłosił Jakuba Stuarta legalnym suwerenem. Wkrótce siły powstańcze zdobyły Perth i wzrosły do ok. 8 tys. Do powstania przyłączyli się jakobici z północnej Anglii pod wodzą Thomasa Kenmurre'a w sile 300 konnych. Próba marszu w głąb Anglii zakończyła się klęską sił jakobickich w bitwie pod Preston w Lancashire.
- Lipiec – uchwalenie brytyjskiego Act of preventing tumults (Aktu o zapobieganiu niepokojów) w reakcji na powstanie szkockie i jego ewentualne wsparcie w Anglii.
- 20 lipca – w życie wszedł Riot Act uchwalony przez brytyjski parlament.
- 24 lipca – flota 10 statków hiszpańskich wiozących srebro, pod komendą admirała Ubilla opuściła Hawanę. U wybrzeży Florydy huragan zatopił ją 31 lipca.
- 28 lipca-8 sierpnia – Duńczycy pokonali Szwedów w bitwie morskiej koło wyspy Rugia.
- 1 sierpnia – Ludwik XIV skarżył się na ból w nodze. Gangrena nie została rozpoznana na czas.
- 13 sierpnia – Persowie podpisali w Wersalu traktat handlowy z Francją.
- 14 sierpnia – ok. 700 Chorwatów obroniło przed 6 tys. Turków miasto Sinj.
- 1 września – umarł Król Francji Ludwik XIV. Król Hiszpanii Filip V Burbon zaczął zgłaszać pretensje do regencji we Francji po śmierci Ludwika XIV, chociaż gdy zostawał władcą Hiszpanii (1701 rok), zrzekł się pretensji do tronu Francji. Powstała „polisynodia”. Utworzyły się dwie partie wojujące o wpływy na dworze: „dewoci” z Markizą de Maintenon i księciem du Maine na czele oraz „libertyni” (Filip II Burbon-Orleański i jego przyjaciele, w tym Louis de Rouvroy, książę de Saint-Simon, który został jego doradcą).
- 18 października-24 grudnia – oblężenie Strzałowa.
- 2 września – Filip II Burbon-Orleański obalił testament Ludwika XIV.
- 6 września – w wiosce Braemar John Erskine, 22. hrabia Mar podniósł sztandar jakobicki.
- 18 września – Guido Alberoni zaproponował Brytyjczykom pakt o przyjaźni.
- 19 października – Szwedzi przegrali potyczkę pod Stalsundem.
- 9-14 listopada – bitwa pod Preston. Jakobici rozgromieni.
- 15 listopada – Holandia i Austria zawarły tzw. trzeci traktat barierowy, ustalający granicę belgijsko-holenderską.
- 24 listopada – Tamiza zamarzła.
- 2 grudnia Marsylia – Persja otworzyła konsulat w Marsylii.
- 15 grudnia – Filip V Burbon dał Brytyjczykom przywileje handlowe równe tym, które posiadali jego hiszpańscy poddani.
- 24 grudnia:
- Wielka Brytania: zawieszenie Habeas Corpus Act.
- Wielka Brytania: uchwalenie Septennial Act.
Urodzili się
[edytuj | edytuj kod]- 26 lutego – Claude Adrien Helvétius, francuski filozof i literat, jeden z twórców Wielkiej Encyklopedii Francuskiej (zm. 1771)
- 25 marca – Maria Franciszka od Pięciu Ran Jezusa, włoska tercjarka franciszkańska, stygmatyczka, święta katolicka (zm. 1791)
- 4 lipca – Christian Fürchtegott Gellert, niemiecki myśliciel i poeta (zm. 1769)
- 23 października – Piotr II Romanow cesarz ros. od 1727 (zm. 1730)
- 5 listopada – Feliks z Nikozji, kapucyn, święty Kościoła katolickiego (zm. 1787)
- 12 listopada - Kajetan Ignacy Sołtyk, polski duchowny katolicki, biskup kijowski i krakowski (zm. 1788)
- data dzienna nieznana:
- Antoni Wacław Betański, duchowny katolicki, biskup przemyski (zm. 1786)
Zmarli
[edytuj | edytuj kod]- 1 września – Ludwik XIV, król Francji i Nawarry, z dynastii Burbonów (ur. 1638)
Święta ruchome
[edytuj | edytuj kod]- Tłusty czwartek: 28 lutego
- Ostatki: 5 marca
- Popielec: 6 marca
- Niedziela Palmowa: 14 kwietnia
- Wielki Czwartek: 18 kwietnia
- Wielki Piątek: 19 kwietnia
- Wielka Sobota: 20 kwietnia
- Wielkanoc: 21 kwietnia
- Poniedziałek Wielkanocny: 22 kwietnia
- Wniebowstąpienie Pańskie: 30 maja
- Zesłanie Ducha Świętego: 9 czerwca
- Boże Ciało: 20 czerwca
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Sprawa Zygmunta Unruga. http://kpbc.umk.pl/dlibra/doccontent?id=41466
