„Orszak książęcy” w Dreźnie

Orszak książęcy (niem. Fürstenzug)^[a]^[1]^[2]^[3]^[4] – malowidło ścienne zdobiące zewnętrzną ścianę gmachu „Langer Gang” ograniczającego od północy dziedziniec (Stallhof) dawnego średniowiecznego kompleksu królewskiej rezydencji w Dreźnie.

Obecnie (2012) wzdłuż ściany z malowidłem przebiega ulica Augustusstraße, łącząca najważniejsze zabytki drezdeńskiego Starego Miasta.

Panorama malowidła

Historia powstania

Autorem malowidła jest artysta drezdeński, malarz historyczny i profesor tamtejszej Akademii Sztuk Pięknych – Wilhelm Walther (1828–1913)^[5]. W początkowym etapie prac nad dziełem wykonał projekt na kartonie, a w latach 1872–1876 przeniósł malowidło na ścianę dziedzińca, stosując niezbyt już wówczas trwałą technikę sgraffito. Z uwagi na sławę, jaką dzieło zyskało przez lata swej obecności^[5], by nie narażać go na niszczenie spowodowane szkodliwymi związkami węgla w atmosferze, w latach 1906–1907 przeniesiono je na ok. 25 000^[6] ceramicznych kafelków miśnieńskiej porcelany^[5]. W celu dokładnego odtworzenia malowidła, bazowano na oryginalnych kartonach, na których Walther przedstawił swój projekt. Dzieło przetrwało nalot bombowy w 1945, w wyniku którego pobliskie budynki zostały prawie całkowicie zniszczone^[5].

Lokalizacja i rozmiary

Malowidło zdobi zewnętrzną ścianę gmachu „Langer Gang” ograniczającego od północy dziedziniec (Stallhof) dawnego średniowiecznego kompleksu królewskiej rezydencji w Dreźnie^[6]. Niegdyś na dziedzińcu tym odbywały się turnieje rycerskie i zabawy dworskie^[6].

Malowidło stanowi największy na świecie ceramiczny obraz ścienny. Ma 101,90 metrów długości i 10,51 metrów wysokości^[5]. Kafelki o rozmiarach 20,5 × 20,5 centymetrów zajmują łącznie powierzchnię ponad 1000 m², a całość stanowi znaczące świadectwo sztuki malowania na kafelkach porcelanowych i zajmuje ważne miejsce w dziejach sztuki miasta.

Nazwa i opis

Malowidło „Orszak książęcy” zostało wykonane w celu upamiętnienia 800–letniej historii władców z dynastii Wettynów, władających Saksonią w latach 1123–1918. W przedstawieniu znalazły się łącznie 94 osoby, z których 35 stanowią margrabiowie, hrabiowie, książęta i królowie Saksonii^[6], w tym królowie Polski August II Mocny i August III Sas oraz książę warszawski Fryderyk August I, pozostałe 59 postaci to wizerunki podążających pieszo naukowców, artystów, rzemieślników, żołnierzy, dzieci i chłopów. Walther uwiecznił m.in. swoich nauczycieli Carla Gottlieba Peschela i Juliusa Hübnera, architekta Hermanna Nicolai, rzeźbiarzy Johannesa Schillinga i Ernsta Hähnla, malarza Adriana Ludwiga Richtera a na końcu orszaku umieścił swoją postać^[5]. Ponadto namalował również 45 koni i dwa charty. Oprócz doskonałego podobieństwa portretu ukazanych postaci, na uwagę zasługuje także niezwykle szczegółowe historycznie odwzorowanie szat, zbroi i broni z tamtych czasów.

W dolnej części umieszczono także 35 herbów, w tym herby Polski i Litwy.

Rekonstrukcja po 1945

Bombardowanie Drezna pod koniec II wojny światowej w lutym 1945 nieznacznie uszkodziło malowidło^[5]. Ogółem na powierzchni niespełna 25 tys. kafelków jedynie 223 z nich wymagały kompletnej rekonstrukcji. Prace rekonstrukcyjne przeprowadzono w oparciu o dokumentację z początku XX wieku. Latem i jesienią 1978 malowidło zostało całkowicie oczyszczone i odnowione^[5]. Było to spowodowane silnymi zabrudzeniami powierzchniowymi. W kolejnym roku, od marca do września 1979 zlikwidowano powstałe na około 450 kafelkach uszkodzenia mechaniczne, wypełniając je na nowo. Podczas prac 212 kafli wymieniono na nowe, a 442 uzupełniono^[5].

Uwagi

↑ W Polsce nazwa Fürstenzug bywa tłumaczona nie tylko jako „Orszak książęcy” [np. twojaeuropa.pl lub drezno.art.webd.pl], ale również jako „Poczet książęcy” [np. po-niemczech.blogspot.com], „Korowód książąt” [np. panoramy.zbooy.pl] lub „Pochód książęcy” [np. psnjn.republika.pl]

Przypisy

↑ Drezno – zabytki baroku w Niemczech. [w:] Strona internetowa [on-line]. www.twojaeuropa.pl. [dostęp 2012-01-21]. (pol.).
↑ Orszak książęcy. [w:] Strona internetowa. Perła baroku, Drezno. Florencja nad Łabą [on-line]. www.drezno.art.webd.pl, 2006. [dostęp 2012-01-21]. (pol.).
↑ Fürstenzug - poczet książęcy. [w:] Strona internetowa Niemcy [on-line]. po-niemczech.blogspot.com. [dostęp 2012-01-21]. (pol.).
↑ Drezno nocą - Fürstenzug."Korowód książąt" przy Augustusstraße w Dreźnie.. [w:] Strona internetowa. 360 :: panoramiczna podróż sferyczna w 1811 odcinkach [on-line]. panoramy.zbooy.pl. [dostęp 2012-01-21]. (pol.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Heinz Quinger: Dresden und Umgebung: Geschichte, Kunst und Kultur der sächsischen Hauptstadt. DuMont Dokumente. DuMont Reiseverlag, 2005, s. 124–126. ISBN 978-3-7701-4028-2. [dostęp 2012-01-21]. (niem.).
↑ ^a ^b ^c ^d Walter Fellmann: Sachsen: Kultur und Landschaft zwischen Vogtland und Oberlausitz, Leipziger Tiefland und Erzgebirge. DuMont Kunst-Reiseführer. DuMont Reiseverlag, 1997, s. 89–90. ISBN 978-3-7701-4093-0. [dostęp 2012-01-21]. (niem.).

Bibliografia

Wilhelm Joliet: Die Geschichte der Fliese. www.geschichte-der-fliese.de. [dostęp 2012-01-20]. (niem.).
Fürstenzug. Landeskundlicher Reiseführer "Dresden und Sachsen", www.dresden-und-sachsen.de. [dostęp 2012-01-20]. (niem.).
Fürstenzug Dresden by karly. gigapan.org. [dostęp 2012-01-20]. (niem.).

[1] W Polsce nazwa Fürstenzug bywa tłumaczona nie tylko jako „Orszak książęcy” [np. twojaeuropa.pl lub drezno.art.webd.pl], ale również jako „Poczet książęcy” [np. po-niemczech.blogspot.com], „Korowód książąt” [np. panoramy.zbooy.pl] lub „Pochód książęcy” [np. psnjn.republika.pl]

[twojaeuropa.pl-2] Drezno – zabytki baroku w Niemczech. [w:] Strona internetowa [on-line]. www.twojaeuropa.pl. [dostęp 2012-01-21]. (pol.).

[drezno.art.webd.pl-3] Orszak książęcy. [w:] Strona internetowa. Perła baroku, Drezno. Florencja nad Łabą [on-line]. www.drezno.art.webd.pl, 2006. [dostęp 2012-01-21]. (pol.).

[po-niemczech.blogspot.com-4] Fürstenzug - poczet książęcy. [w:] Strona internetowa Niemcy [on-line]. po-niemczech.blogspot.com. [dostęp 2012-01-21]. (pol.).

[panoramy.zbooy.pl-5] Drezno nocą - Fürstenzug."Korowód książąt" przy Augustusstraße w Dreźnie.. [w:] Strona internetowa. 360 :: panoramiczna podróż sferyczna w 1811 odcinkach [on-line]. panoramy.zbooy.pl. [dostęp 2012-01-21]. (pol.).

[Quinger124–126-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Heinz Quinger: Dresden und Umgebung: Geschichte, Kunst und Kultur der sächsischen Hauptstadt. DuMont Dokumente. DuMont Reiseverlag, 2005, s. 124–126. ISBN 978-3-7701-4028-2. [dostęp 2012-01-21]. (niem.).

[Fellmann89–90-7] Walter Fellmann: Sachsen: Kultur und Landschaft zwischen Vogtland und Oberlausitz, Leipziger Tiefland und Erzgebirge. DuMont Kunst-Reiseführer. DuMont Reiseverlag, 1997, s. 89–90. ISBN 978-3-7701-4093-0. [dostęp 2012-01-21]. (niem.).

[a]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]