Żdżary (województwo podkarpackie)
50°02′16″N 21°12′25″E/50,037778 21,206944
| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
216 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2019) |
998[2] |
| Strefa numeracyjna |
14 |
| Kod pocztowy |
39-215[3] |
| Tablice rejestracyjne |
RDE |
| SIMC |
0816606[4] |
Położenie na mapie gminy Czarna  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu dębickiego  | |
| 50°02′16″N 21°12′25″E/50,037778 21,206944[1]
| |
Żdżary (daw. Zdziary) – wieś w Polsce, położona w województwie podkarpackim, w powiecie dębickim, w gminie Czarna[4][5].
Wieś w powiecie pilzneńskim w województwie sandomierskim w XVI wieku. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa tarnowskiego.
Integralne części wsi
[edytuj | edytuj kod]| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0816612 | Barnasie | część wsi |
| 0816629 | Cygany | część wsi |
| 0816635 | Grabica | część wsi |
| 0816641 | Koniec | część wsi |
| 0816658 | Las | część wsi |
| 0816664 | Leśnictwo | część wsi |
| 0816670 | Ługi | część wsi |
| 0816687 | Łysa Góra | część wsi |
| 0816799 | Mazury | przysiółek |
| 0816693 | Nowa Wieś | część wsi |
| 0816701 | Nowe Zagrody | część wsi |
| 0816718 | Olszyny | część wsi |
| 0816724 | Podlas | część wsi |
| 0816730 | Poręby | część wsi |
| 0816747 | Wolaki | część wsi |
| 0816753 | Zagórze | część wsi |
| 0816760 | Zagrody | część wsi |
| 0816782 | Źródła | część wsi |
| 0816776 | Żurawiniec | część wsi |
Historia
[edytuj | edytuj kod]Pierwotna nazwa Zdziary oznacza tyle co żwir, rumowisko skalne i odnosi się do miejscowej gleby[6].
Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1416 z protokołu Ksiąg Ziemskich Pilzneńskich. Wieś należała do rodu Gryfitów do połowy XVI wieku. Na rozwoju wsi zaważyły darniowe rudy żelaza, które eksploatowali rudnicy (górnicy rud). Kolejnym właścicielem stał się w połowie XVI wieku hetman Jan Tarnowski. Następnie wieś wiele razy zmieniała właścicieli. Po pierwszym rozbiorze w 1772 wieś trafiła w granice cesarstwa Austrii, w których była do końca I wojny światowej, a więc przez 146 lat.
Swój niechlubny udział Żdżary miały w „rzezi galicyjskiej” gdzie żdżarscy chłopi odegrali dość poważną rolę.
Ważną datą w historii wsi jest noc z 14 na 15 sierpnia 1944, gdzie rozbił się na jej polach aliancki samolot niosący pomoc powstańcom warszawskim. Był to angielski samolot bombowy z dywizjonu 178 RAF trafiony przez artylerie niemiecką na froncie w okolicach Dębicy. Na miejscu zginęła siedmioosobowa załoga. Pięciu Anglików i dwóch obywateli RPA. Dziś miejsce katastrofy upamiętnia usytuowany tam głaz, szkoła dba o pamięć o tym wydarzeniu i utrzymuje kontakty z ambasadą brytyjską w Warszawie. Sama szkoła nosi imię nadane w 1999 Lotników Brytyjskich.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 163411
- ↑ Opis sołectwa na stronie gminy. Stan ludności w dn. 31.12.2019
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1620 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013–02–15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014-03-09].
- ↑ Czwarty rok nauki języka polskiego w gimnazjach. - Juliusz Balicki, Stanisław Maykowski, Wydawnictwo zakładu Narodowego im. Ossolińskich https://books.google.pl/books?hl=pl&id=jk1LAQAAIAAJ&dq=zdziary zwir&focus=searchwithinvolume&q=żwir
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- D. Bogusławski, Kartki z dziejów wsi Żdżary
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Żdżary (5), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 752.