Szparkosz okrężnicy

Szparkosz okrężnicy
	; Trofozoit szparkosza okrężnicy; (pasek skali ma 5 μm)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Supergrupa	Sar
Nadtyp	Alveolata
Typ	orzęski
Gromada	Litostomatea
Rząd	Vestibuliferida
Rodzina	Balantiididae
Rodzaj	Balantidium
Gatunek	szparkosz okrężnicy
	Nazwa systematyczna
	Balantidium coli Stein, 1862

Szparkosz okrężnicy (Balantidium coli) – gatunek kosmopolitycznego orzęska, występującego głównie w klimacie równikowym (tropikalnym). U wielu gatunków zwierząt (także ludzi) wywołuje balantidiozę.

Morfologia

Owalny trofozoit ma średnicę 30–150 μm i jest pokryty gęstymi, krótkimi rzęskami, wychodzącymi z kinetosomów. W jego wnętrzu znajdują się cytostom (służący do pobierania pokarmu) oraz cytopyge (służące do usuwania niestrawionych resztek). W cytoplazmie (zróżnicowanej na ektoplazmę i endoplazmę) zawieszone są dwie wodniczki tętniące i wodniczki pokarmowe (wewnątrz których widoczne są m.in. erytrocyty i bakterie). W aparacie jądrowym występuje makronukleus i mikronukleus.

Cysta jest owalna i ma średnicę 45–80 μm.

Trofozoity wydostają się z cyst i przechodzą do jelita grubego, gdzie rozmnażają się przez podział poprzeczny. Część z nich wydziela hialuronidazę i wnika do przestrzeni międzykomórkowych, natomiast pozostałe koniugują. Niektóre trofozoity po koniugacji przechodzą incystację (przekształcają się w cysty) i są wydalane wraz z kałem do środowiska zewnętrznego.

AntoniA. Deryło AntoniA. (red.), Parazytologia i akaroentomologia medyczna, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011, s. 156–158, ISBN 978-83-01-13804-2 .

The Korean Society for Parasitology: Balantidium coli. Web Atlas of Medical Parasitology, 2003. [dostęp 2024-02-20]. (ang.).