Strażnica WOP Namyślin
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1945[a] |
| Rozformowanie |
1 października 2002[1] |
| Tradycje | |
| Rodowód |
52 strażnica WOP |
| Kontynuacja | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja |
Namyślin 46 |
| Formacja | |
| Podległość |
11 komenda odcinka |
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Namyślin – zlikwidowany pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczą na granicy z Niemiecką Republiką Demokratyczną/Republiką Federalną Niemiec[c].
Strażnica Straży Granicznej w Namyślinie – zlikwidowana graniczna jednostka organizacyjna Straży Granicznej realizująca zadania bezpośrednio w ochronie granicy państwowej z Republiką Federalną Niemiec.
Formowanie i zmiany organizacyjne
[edytuj | edytuj kod]Strażnica została sformowana w 1945 w strukturze 11 komendy odcinka Mieszkowice jako 52 strażnica WOP (Tupadły)[3]. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego[4]. Strażnica WOP została usytuowana w budynku administracyjnym fabryki chemicznej (fabryka wyrobów gumowych, drewnianych bamboszy). Położony był w centralnym punkcie wioski, gdzie skoszarowano żołnierzy, wykorzystując także budynki towarzyszące (dzisiaj rozebrane) na stajnie dla koni oraz różnego rodzaju magazyny. Istniejący pośrodku plac stał się placem alarmowym. Z tyłu zlokalizowano urządzenia sportowe na powietrzu oraz wykorzystano spory ogród, na którym uprawiano warzywa dla potrzeb kuchni żołnierskiej[5].
W związku z reorganizacją oddziałów WOP, 24 kwietnia 1948 strażnica została włączona w struktury 38 batalionu Ochrony Pogranicza, a 1 stycznia 1951 121 batalionu WOP w Mieszkowicach[6].
Od 15 marca 1954 wprowadzono nową numerację strażnic[d], a 52 strażnica WOP Namyślin otrzymała nr 50 w skali kraju[8]. W 1956 rozpoczęto numerowanie strażnic na poziomie brygady. Strażnica WOP Namyślin II kategorii była 22 w 9 Brygadzie WOP, w Krośnie Odrzańskim[9].
121 batalion WOP został rozformowany w 1958[e]. Strażnice rozformowanego batalionu włączono w struktury 93 batalionowi WOP w Słubicach[10][11](sic!). Strażnicę WOP Namyślin przekazano 12 Pomorskiej Brygadzie WOP i włączono w struktury 122 batalionu WOP w Chojnie[f]. Po reorganizacji 122 batalionu WOP w 1958, Strażnica WOP Namyślin miała nr 1[12].
1 stycznia 1960 29 strażnica WOP III kategorii Namyślin była w strukturach 122 batalion WOP. Rozkazem organizacyjnym dowódcy WOP nr 0148 z 2 września 1963 przeformowano Strażnicę WOP lądową kategorii III Namyślin na Strażnicę WOP rzeczną kategorii I. 1 stycznia 1964 była jako 21 strażnica WOP rzeczna I kategorii Namyślin w strukturze ww. batalionu[13].
W kwietniu 1976 Wojska Ochrony Pogranicza przeszły na dwuszczeblowy system zarządzania. Strażnica WOP Namyślin podporządkowana została bezpośrednio pod sztab 9 Lubuskiej Brygady WOP w Krośnie Odrzańskim[14], a w 1984 utworzonego batalionu granicznego WOP Słubice, jako Strażnica WOP Namyślin lądowa rozwinięta II kategorii. Po rozformowaniu Lubuskiej Brygady WOP, 1 listopada 1989 strażnica została włączona w struktury Pomorskiej Brygady WOP w Szczecinie i tak funkcjonowała do 15 maja 1991[15].
- Straż Graniczna:
15 maja 1991 po rozwiązaniu Wojsk Ochrony Pogranicza, 16 maja 1991 strażnica została przejęta przez Lubuski Oddział Straży Granicznej w Krośnie Odrzańskim[16] i przyjęła nazwę Strażnica Straży Granicznej w Namyślinie (Strażnica SG w Namyślinie).
23 grudnia 1999 w wyniku reorganizacji, strażnica została włączona w struktury Pomorskiego Oddziału SG (POSG) w Szczecinie[g].
W 2000 rozpoczęła się reorganizacja struktur Straży Granicznej, związana z przygotowaniem Polski do wstąpienia, do Unii Europejskiej i przystąpieniem do Traktatu z Schengen. W wyniku tej restrukturyzacji 1 października 2002 Strażnica SG w Namyślinie została rozformowana[1]. Jej obszar służbowej odpowiedzialności przejęła Strażnica SG w Czelinie[18]}[h].
Ochrona granicy
[edytuj | edytuj kod]
W 1960 29 strażnica WOP III kategorii ochraniała odcinek granicy państwowej o długości 11750 m:
- Od znaku granicznego nr 560, do znaku gran. nr 585.
Do patrolowania rzeki Odry załoga strażnicy wykorzystywała łodzie motorowe KR-70, których przystań znajdowała się w Kaleńsku[19].
Wydarzenia
[edytuj | edytuj kod]- 13 grudnia 1981–22 lipca 1983 – (stan wojenny w Polsce), normę służby granicznej dla żołnierzy podwyższono z 8 do 12 godzin na dobę. Ścisłą kontrolą objęto całą strefę nadgraniczną. W stan gotowości były postawione pododdziały odwodowe[20].
Strażnice sąsiednie
[edytuj | edytuj kod]
- 51 strażnica WOP Kostrzyn ⇔ 53 strażnica WOP Czołno – 1946
- Strażnica OP Kostrzyn nr 51 ⇔ Strażnica OP nr 53 Czelin – 1949
- Strażnica WOP Kostrzyn nr 49 ⇔ Strażnica WOP nr 51 Czelin – 1954
- Strażnica Specjalna WOP Kostrzyn nr 21 ⇔ Strażnica Czelin III kat. nr 23 – 1956
- 1 strażnica WOP II kat. Kostrzyn ⇔ 28 strażnica WOP III kat. Czelin – 01.01.1960
- 1 strażnica WOP lądowa II kat. Kostrzyn ⇔ 20 strażnica WOP rzeczna I kat. Czelin – 01.01.1964
- Strażnica WOP Kostrzyn lądowa rozwinięta ⇔ Strażnica WOP Czelin lądowa rozwinięta – 1984.
- Straż Graniczna:
- Strażnica SG w Kostrzynie ⇔ Strażnica SG w Czelinie – 16.05.1991.
Dowódcy/komendanci strażnicy
[edytuj | edytuj kod].jpg)
- ppor./por. Ludwik Karbarz[i] (był 19.10.1946[j])
- chor. Józef Muller (był w 1952)
- ppor. Mieczysław Krysiak (był w 1952)
- ppor. Stanisław Machul (1953–01.10.1955)[23]
- ppor. Tadeusz Jaskulski (01.10.1955–1957)[23]
- por. Stanisław Gwizdek (1957–1965)[24]
- por./mjr Andrzej Lewandowski (1965–był w 1984[19])
- Komendanci strażnicy SG:
- kpt. SG Mirosław Lisiak (był do 15.10.1998)
- kpt. SG Dariusz Swędra p.o. (16.10.1998–28.02.2000)
- kpt. SG Adam Cybort (10.02.2000–26.11.2001)
- mjr SG Roman Tyszkiewicz p.o. (27.11.2001–26.02.2002)
- mjr SG Paweł Chrobak (27.02.2002–30.09.2002) – do rozformowania.
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Od 1991 strażnica Straży Granicznej.
- ↑ ... Elementem służby granicznej jest jeden lub więcej uzbrojonych żołnierzy WOP wyznaczonych do ochrony granicy państwowej. Elementami służby granicznej są: patrol graniczny, podsłuch, obserwacja, dozór, posterunek graniczny, zasadzka, patrol pogotowia. Element służby składający się z dwóch lub więcej żołnierzy posiada wyznaczonego rozkazem dowódcę, któremu podlegają pozostali żołnierze (Rozdział V, Obowiązki żołnierza WOP, Obowiązki żołnierzy wchodzących w skład elementów służby granicznej, pkt 76[2].
- ↑ Od 3 października 1990 z RFN.
- ↑ Rozkaz dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza nr 04 z 22 lutego1954[7].
- ↑ Zarządzenie DWW nr 07/WW z 28.03.1958[10].
- ↑ Rozkaz dowódcy WOP nr 05/org.mob z 21.04.1958[12].
- ↑ Zarządzenie nr 048 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 27.10.1999, zmieniające zarządzenie w sprawie organizacji wchodzących w skład Straży Granicznej komend, strażnic, granicznych placówek kontrolnych, dywizjonów, pododdziałów odwodowych oraz ośrodków szkolenia; protokół przekazania-przejęcia strażnicy w Namyślinie z 23.12.1999 – ASG, POSG, sygn. 1077/4[17].
- ↑ Zarządzenie nr 42 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 23 września 2002 zmieniające zarządzenie w sprawie utworzenia strażnic, granicznych placówek kontrolnych i dywizjonów Straży Granicznej, określenia ich terytorialnego zasięgu działania, a także określenia szczegółowego zakresu zadań terenowych organów Straży Granicznej oraz organizacji komend oddziałów, strażnic, granicznych placówek kontrolnych i dywizjonów – ASG, ZaASG, sygn. 1525/65, s. 374–375; POSG, sygn. 1108/10, s. 11: „Meldunek o działaniach Pomorskiego Oddziału Straży Granicznej w Szczecinie w 2002.”[17].
- ↑ Ludwik Karbarz pochodził spod Stalowej Woli i był żołnierzem frontowym. Po zakończeniu działań wojennych objął dowództwo 52 strażnicy WOP i sprowadził narzeczoną (a niebawem żonę) Władysławę. Jemu i jego żołnierzom zawdzięcza Namyślin opiekę nad pierwszymi polskimi osadnikami, uruchomienie małej elektrowni wodnej i remont kościoła. W kościele tym odbył się ślub por. Karbarza z panią Władysławą. Kościół otrzymał patrocinium rzadkie, św. Ludwika, co mieszkańcy Namyślina wiążą z imieniem Ludwika Karbarza. Jego żona, wykorzystywała (jako córka lekarza) swoje kwalifikacje pielęgniarskie i pracowała społecznie jako położna. Prowadziła nadto katechizację dzieci i przygotowała wiele roczników do Pierwszej Komunii. Por. Ludwik Karbarz został następnie przeniesiony z Namyślina na inne stanowisko służbowe, dosłużył się stopnia kapitana, po czym został zdemobilizowany. W życiu cywilnym związał się z Trójmiastem i był prezydentem miasta Sopotu[21].
- ↑ Rozkaz personalny dowódcy WOP nr 052 z 19.10.1946[22].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Techman 2011 ↓, s. 112.
- ↑ Regulamin Służby Granicznej 1968 ↓, s. 25–26.
- ↑ Wykazy dyslokacyjne 1946 ↓, k. 119–123.
- ↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 46.
- ↑ Kiryk 2005 ↓, s. 357.
- ↑ Wojtaszak i Kozłowski 2001 ↓, s. 279.
- ↑ Prochwicz 2011 ↓, s. 207.
- ↑ Dyslokacja jednostek WOP 1954 ↓, k.6.
- ↑ Wykaz dyslokacyjny 1957 ↓, k.191.
- ↑ a b Jackiewicz 1998 ↓, s. 52.
- ↑ Ostrowski 2005 ↓, s. 16.
- ↑ a b Historia PBWOP ↓, s. 124–132.
- ↑ Wykaz dyslokacyjny 1964 ↓, s. 590–620.
- ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 53.
- ↑ muzeumsg–Lubuska Brygada WOP ↓.
- ↑ Łach 2013 ↓, s. 294.
- ↑ a b muzeumsg–Pomorski Oddział SG ↓.
- ↑ Techman 2011 ↓, s. 94.
- ↑ a b „GRANICA” Pismo Wojsk Ochrony Pogranicza nr 6/23(1771) nr 3-VI-1984.
- ↑ Żurawlow 2011 ↓, s. 37.
- ↑ Kiryk 2005 ↓, s. 359.
- ↑ Rozkazy personalne DWOP ↓.
- ↑ a b Historia PBWOP ↓, s. 177–199.
- ↑ Historia PBWOP ↓, s. 346.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
- Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
- Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza: (1945–1991): krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
- Feliks Kiryk. Namyślin w powiecie chojeńskim w pierwszych latach powojennych. „Losy Polaków pośród swoich i obcych”. 60, s. 353–360, 2005. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. (pol.).
- Halina Łach: System ochrony polskiej granicy państwowej. Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. Wydział Humanistyczny UWM, 2013. ISBN 978-83-935593-8-1.
- Józef Ostrowski: Lubuska Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1989. Ludzie – wydarzenia. Krosno Odrzańskie: Drukarnia Dem-druk w Lubsku, 2005.
- Ryszard Techman: Pomorski Oddział Straży Granicznej w Szczecinie. W: Leszek Elas [patronat]: Straż Graniczna w dwudziestoleciu 1991–2011. Materiały poseminaryjne – Tom II. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego, 2011. ISBN 978-83-909484-4-7.
- Andrzej Wojtaszak, Kazimierz Kozłowski: Żołnierz polski na Pomorzu Zachodnim X–XX wiek : materiały z sesji naukowej z 10 listopada 1999 r. : praca zbiorowa. Szczecin: Oddział Edukacji Obywatelskiej, 2001. ISBN 83-86992-76-X.
- Sławomir Żurawlow, Pododdziały Ochrony Pogranicza w Jaworzynce, Istebnej i Koniakowie – Rys historyczny 1922–2008, Gliwice: Gminny Ośrodek Kultury w Istebnej, 2011.
- Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1990 – Lubuska Brygada WOP. [w:] Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa [on-line]. muzeumsg.strazgraniczna.pl. [dostęp 2021-01-16]. (pol.).
- Ryszard Techman: Straż Graniczna od 1991 – Pomorski Oddział Straży Granicznej. [w:] Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa [on-line]. muzeumsg.strazgraniczna.pl. [dostęp 2019-05-24]. (pol.).
- Regulamin Służby Granicznej Część I – Zasady Ogólne, t. WOP 1/67, Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej Szefostwo Wojsk Ochrony Pogranicza, 1968, s. 24, 25–26.
- Archiwum Straży Granicznej, zespół archiwalny DWOP, sygn. 1842/6, Historia Pomorskiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza. Szczecin 1961.
- ASGr. Historia Lubuskiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza. Krosno Odrzańskie 1965 r.
- Archiwum Straży Granicznej. Rozkazy personalne dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza.
- Archiwum SGr., DWOP, sygn. 217/143, Wykazy dyslokacyjne Wojsk Ochrony Pogranicza 1946. Wykaz strażnic i miejsc ich rozlokowania adresowany do Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego i Ministerstwa Spraw Zagranicznych z 4 maja 1946.
- Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Dyslokacja jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza z 8 kwietnia 1954.
- Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Wykaz dyslokacyjny etatowych oddziałów i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza z 18 maja 1957.
- Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1400/3, k. 590–620; Rozkazy zarządzenia i wytyczne w zakresie wszelkiego rodzaju zaopatrzenia. Wykaz dyslokacyjny jednostek i pododdziałów WOP na dzień 1 stycznia 1964.
| Rodowód |
| ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Placówki SG |
| ||||||
| Strażnice SG /rozformowane/ |
| ||||||
| Graniczne placówki kontrolne /rozformowane/ |
|
| Rodowód Morskiego Oddział SG |
| ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Placówki SG |
| ||||||||
| Strażnice SG /rozformowane/ |
| ||||||||
| Graniczne placówki kontrolne /rozformowane/ |
| ||||||||
- Strażnice Wojsk Ochrony Pogranicza
- Strażnice Lubuskiej Brygady WOP
- Strażnice Pomorskiej Brygady WOP
- Strażnice Straży Granicznej III Rzeczypospolitej
- Namyślin
- Strażnice WOP rzeczne
- Strażnice WOP rozmieszczone na granicy polsko-niemieckiej
- Polskie jednostki organizacyjne wojska utworzone w 1945
- Polskie jednostki organizacyjne wojska rozwiązane w 2002