Maciej

Maciej
Wymowa	[ˈmaʨ̑ɛ̇j]
Płeć	męskie
Język(i)	polski i czeski
	Znaczenie
Języki	hebrajski
Słowo	hebr. ‏מתת‎ ‏יהו‎ →; hebr. ‏מַתִּתְיָהוּ‎ Matatjahu
Znaczenie	„dar Jahwe”
	Alternatywne nazwy
Warianty w języku polskim	Maćko, Maciek
Warianty obcojęzyczne	Matěj (cz.)
Odpowiednik dla płci przeciwnej	Macieja
Pokrewne imiona	Mateusz
	Hasło w Wikisłowniku
	Cytaty w Wikicytatach

^ⓘMaciej – imię męskie, pochodzenia hebrajskiego: hebr. ‏מַתִּתְיָהוּ‎ Matatjahu, oznaczające „dar Jahwe”.

Wedle danych PESEL według stanu na 19 stycznia 2024 roku imię to nosiło w Polsce 267 723 mężczyzn^[1].

Historia

Imię to, w formie aramejskiej, nosił Maciej Apostoł, wybrany po samobójstwie Judasza (Dz 1,15–26^[2]).

W Polsce występowanie poświadczone jest od 1201 roku^[3]. Obecne w literaturze rybałtowskiej i pastorałkach^[4]. W staropolszczyźnie istniało wiele formy obocznych wspólnych dla Mateusza i Macieja (m.in. Matys, Matysz, Matusz, Matyja, Matyjasz)^[5].

Maciej wciąż należy do bardzo popularnych imion; wśród imion nadawanych nowo narodzonym dzieciom, w 2017 r. zajmował 35. miejsce w grupie imion męskich^[6]. W całej populacji Polaków Maciej zajmował w 2017 r. 24 miejsce (262 851 nadań)^[7].

Znaczeniowo polskim odpowiednikiem jest imię Bogdan (por. łac. Adeodatus(inne języki))^[8].

Zdrobnienia: Maciek, Maciuś, dawniej Mach, Maćko

Żeński odpowiednik: Macieja

Maciej obchodzi imieniny: 30 stycznia, 14 maja (dzień wspomnienia Macieja Apostoła przeniesiony z 24 lutego lub 25 lutego), 3 czerwca i 11 listopada.

Odpowiedniki w innych językach

język angielski – Matthias
język białoruski – Мацей lub Мацьвей
język duński – Matthijs, Thijs
esperanto – Matiaso
język francuski – Matthias
język hiszpański – Matías (nie mylić z Mateo, czyli Mateusz)
język litewski – Motiejus
łacina – Matthias
język niderlandzki – Matthias, Thijs
język niemiecki – Matthias lub Matthäus
język portugalski – Mathias, Matias
język rosyjski – Матвей
język serbski – Matija
język węgierski – Mátyás
język włoski – Mattia
język czeski – Matěj
język chorwacki – Matej
język ukraiński – Матвій

Osoby o imieniu Maciej

św. Maciej Apostoł – uczeń Jezusa Chrystusa (wspomnienie 14 maja^[9], dawniej^[a]^[10] 24 lutego lub 25 lutego^[11])
Maciej Aksler – polski pilot doświadczalny (1947-2006)
Maciej Augustyn – historyk Bieszczadów (ur. 1956)
Maciej Aleksy Dawidowski – polski instruktor harcerski, bohater powieści „Kamienie na szaniec” (1920-1943)
Maciej Balcar – polski wokalista, kompozytor, aktor (ur. 1971)
Maciej Berbeka – polski himalaista, ratownik TOPR (1954-2013)
Thijs Berman – holenderski polityk, dziennikarz (ur. 1957)
Maciej Bieniasz – polski malarz, pedagog (ur. 1938)
Maciej Bobula – polski poeta (ur. 1988)
Maciej Bodnar – polski kolarz, jeżdżący w teamie Bora-Hansgrohe (ur. 1985)
Maciej Borkowic – dawny wojewoda poznański (1298-1360)
Maciej Brzoska – aktor teatralny, telewizyjny i filmowy (ur. 1979)
Maciej Czaczyk – polski ksiądz, były muzyk (ur. 1994)
Maciej Czyżowicz – polski pięcioboista nowoczesny (ur. 1962)
Maciej Damięcki – polski aktor (ur. 1944)
Maciej Dobrowolski – polski siatkarz (ur. 1977)
Maciej Drzewicki – prymas Polski, kanclerz wielki koronny (1467-1535)
Maciej Dejczer – polski scenarzysta i reżyser filmowy (ur. 1955)
Maciej Dowbor – polski prezenter telewizyjny (ur. 1978)
Maciej Englert – polski aktor i reżyser (ur. 1946)
Maciej Franz – polski historyk (ur. 1969)
Maciej Frączyk – polska osobowość internetowa (ur. 1984)
Maciej Froński – poeta i tłumacz (ur. 1973)
Maciej Ganczar – polski historyk literatury i kultury (ur. 1976)
Maciej Giertych – polski polityk, dendrolog (ur. 1936)
Maciej Gnitecki – polski judoka (ur. 1980)
Maciej Górski – dziennikarz, urzędnik państwowy i dyplomata (1944-2020)
Maciej Grzyb – polski judoka (ur. 1996)
Maciej Guzek – polski pisarz fantasy (ur. 1977)
Maciej Habsburg – cesarz rzymski (1612-1619)
Matatiasz Hasmoneusz – kapłan żydowski (zm. 166 p.n.e.)
Maciej Irek – polski judoka (ur. 1986)
Maciej Jabłoński – polski muzykolog i krytyk muzyczny (1962-2017)
Maciej Jabłoński – polski dziennikarz (ur. 1973)
Maciej Jabłoński – polski polityk i urzędnik (ur. 1976)
Matthias Jabs – niemiecki gitarzysta, członek grupy Scorpions
Maciej Jewtuszko – polski zawodnik MMA (ur. 1981)
Maciej Konacki – polski astrofizyk (ur. 1972)
Maciej Kot – polski skoczek narciarski (ur. 1991)
Maciej Kozłowski – polski aktor (1957-2010)
Maciej Kuroń – polski kucharz (1960-2008)
Maciej Kurzajewski – polski dziennikarz sportowy (ur. 1973)
Maciej Lampe – polski koszykarz (ur. 1985)
Matthias Lepiller – francuski piłkarz (ur. 1988)
Maciej Maleńczuk – polski artysta (ur. 1961)
Maciej Mączyński – polski językoznawca (polonista) (ur. 1954)
Maciej Miechowita – polski uczony (1457-1523)
Maciej Miecznikowski – polski wokalista i muzyk (ur. 1969)
Maciej Mielcarz – polski bramkarz (ur. 1980)
Maciej Molęda – polski artysta (ur. 1976)
Maciej Orłoś – polski prezenter telewizyjny (ur. 1960)
Maciej Parowski – polski pisarz i krytyk (ur. 1946)
Maciej Płażyński – polski polityk (1958–2010)
Maciej Prus – polski reżyser i aktor teatralny (ur. 1937)
Maciej Rataj – polski polityk (1884–1940)
Maciej Rock – polski dziennikarz muzyczny (ur. 1978)
Maciej Rybus – polski piłkarz (Lokomotiw Moskwa) (ur. 1989)
Maciej Kazimierz Sarbiewski, SI – polski poeta (1595-1640)
Matthias Sammer – niemiecki piłkarz, reprezentant kraju (ur. 1967)
Maciej Silski – polski wokalista
Maciej Słomczyński – polski pisarz i tłumacz (1922-1998)
Maciej Bogusz Stęczyński – polski rysownik, poeta i krajoznawca (1814-1890)
Maciej Stryjkowski - polski historyk (lata 1500)
Maciej Stoiński - polski biznesmen i prezes (ur. 1972)
Maciej Stuhr – polski aktor (ur. 1975)
Maciej Szczęsny – polski piłkarz (ur. 1965)
Maciej Ślesicki – polski reżyser (ur. 1966)
Maciej Święcicki – polski profesor prawa pracy (1913-1971)
Maciej Terlecki – polski piłkarz (ur. 1977)
Maciej Tworzydło – polski judoka (ur. 1991)
Maciej Wojtyszko – polski reżyser (ur. 1946)
Maciej Zacheja – polski judoka (ur. 1992)
Maciej Zaremba Bielawski - polsko-szwedzki dziennikarz (ur. 1951)
Maciej Zakościelny – polski aktor (ur. 1980)
Maciej Zdziarski – polski dziennikarz telewizyjny i radiowy, działacz społeczny (ur. 1979)
Maciej Zegan – polski pięściarz (ur. 1975)
Maciej Zembaty – polski muzyk, kompozytor, poeta i reżyser (1944-2011)
Maciej Zień – polski projektant mody (ur. 1979)
Maciej Zięba – polski teolog i publicysta, dominikanin (1954-2020)
Maciej Stanisław Zięba – polski filozof (ur. 1957)
Maciej Żurawski – polski piłkarz (ur. 1976)

Osoby fikcyjne

Jan Karol Maciej Wścieklica – tytułowy bohater dramatu Witkacego
Król Maciuś Pierwszy – tytułowy bohater książek Janusza Korczaka
Maciej Boryna – postać z Chłopów Władysława Reymonta
Maćko z Bogdańca – postać z Krzyżaków Henryka Sienkiewicza
Maciek Chełmicki – postać z Popiołu i diamentu Jerzego Andrzejewskiego
Maciej (Matyjasz) Dobrzyński – bohater Pana Tadeusza Adama Mickiewicza zwany Maćkiem nad Maćkami
Maciej Raptusiewicz – postać z „Zemsty” Aleksandra Fredry
Maciej z Głodomanka – tytułowy bohater powieści Władysława Strumskiego
Matías LaFontaine – bohater serialu Violetta, brat Jade LaFontaine (Florencia Benítez). W tej roli Joaquín Berthold.

Zobacz też

Uwagi

↑ Wspomnienie liturgiczne Macieja Apostoła w kościele katolickim przeniesione zostało na 14 maja w ramach reformy kalendarza liturgicznego w 1969, przeprowadzonej według wytycznych soboru watykańskiego II.

Przypisy

↑ Otwarte Dane [online], dane.gov.pl [dostęp 2024-10-17] .
↑ Dzieje Apostolskie. W: Marian Wolniewicz (tłum.): Biblia Tysiąclecia Online. Poznań: Wydawnictwo Pallottinum, 2003. ISBN 83-7014-218-4. [dostęp 2024-02-02].
↑ Jan Grzenia: Słownik imion. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002, s. 220. ISBN 83-01-13741-X.
↑ Henryk Fros, Franciszek Sowa: Księga imion i świętych. T. 4: M–P. Kraków: WAM, 2000, kol. 7–8. ISBN 83-7097-671-9. OCLC 830259526.
↑ KrystynaK. Długosz-Kurczabowa KrystynaK., Mateusz i Maciej - Poradnia językowa PWN, Słownik języka polskiego, 12 lutego 2005 [dostęp 2024-09-11] (pol.).
↑ Statystyka imion za 2017 rok - podsumowanie. gov.pl. [dostęp 2018-02-11].
↑ 100_najpopularniejszych_imion_bez_zgonow_18.01.2017_r. gov.pl. [dostęp 2018-02-11].
↑ Pius Czesław Bosak: Słownik wszystkich biblijnych nazw i imion własnych. Kraków: Petrus, 2019, s. 218. ISBN 978-83-7720-497-9.
↑ Kalendarz liturgiczny diecezji polskich, episkopat.pl, 28 lutego 2013, s. 6 [dostęp 2017-10-25] [zarchiwizowane z adresu 2013-12-04] .
↑ JacekJ. Nowak JacekJ., Historia kalendarza liturgicznego, „Liturgia Sacra”, 18 (1), 2012, s. 134–137 [dostęp 2017-10-25] .
↑ Z życia parafii -> św. Maciej. Parafia w Andrychowie. [dostęp 2017-10-25].

[przeniesienie1-10] Wspomnienie liturgiczne Macieja Apostoła w kościele katolickim przeniesione zostało na 14 maja w ramach reformy kalendarza liturgicznego w 1969, przeprowadzonej według wytycznych soboru watykańskiego II.

[1] Otwarte Dane [online], dane.gov.pl [dostęp 2024-10-17] .

[2] Dzieje Apostolskie. W: Marian Wolniewicz (tłum.): Biblia Tysiąclecia Online. Poznań: Wydawnictwo Pallottinum, 2003. ISBN 83-7014-218-4. [dostęp 2024-02-02].

[3] Jan Grzenia: Słownik imion. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002, s. 220. ISBN 83-01-13741-X.

[4] Henryk Fros, Franciszek Sowa: Księga imion i świętych. T. 4: M–P. Kraków: WAM, 2000, kol. 7–8. ISBN 83-7097-671-9. OCLC 830259526.

[5] KrystynaK. Długosz-Kurczabowa KrystynaK., Mateusz i Maciej - Poradnia językowa PWN, Słownik języka polskiego, 12 lutego 2005 [dostęp 2024-09-11] (pol.).

[6] Statystyka imion za 2017 rok - podsumowanie. gov.pl. [dostęp 2018-02-11].

[7] 100_najpopularniejszych_imion_bez_zgonow_18.01.2017_r. gov.pl. [dostęp 2018-02-11].

[8] Pius Czesław Bosak: Słownik wszystkich biblijnych nazw i imion własnych. Kraków: Petrus, 2019, s. 218. ISBN 978-83-7720-497-9.

[KaLitDP-9] Kalendarz liturgiczny diecezji polskich, episkopat.pl, 28 lutego 2013, s. 6 [dostęp 2017-10-25] [zarchiwizowane z adresu 2013-12-04] .

[HistoriaKalend-11] JacekJ. Nowak JacekJ., Historia kalendarza liturgicznego, „Liturgia Sacra”, 18 (1), 2012, s. 134–137 [dostęp 2017-10-25] .

[ParafiaAndrychow-12] Z życia parafii -> św. Maciej. Parafia w Andrychowie. [dostęp 2017-10-25].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[a]

[10]

[11]