Ławica ryb
Ławica ryb – tymczasowa grupa ryb pływających razem w celu zapewnienia sobie pokarmu i większego bezpieczeństwa.
Ławice są tworzone przez ryby z około połowy wszystkich znanych gatunków, w różnych stadiach ich rozwoju, począwszy od stadium larwalnego, przez tymczasowe grupy młodych lub dorosłych osobników cechujące się słabą organizacją – w języku angielskim określane jako shoals – do wysoce zorganizowanych, stałych grup (ang. schools)[1].
Ławica może składać się z kilku osobników, częściej spotykane są ławice kilkuset do kilku tysięcy, a nawet do miliona osobników. Pływają w ciasnych skupiskach, zataczając kręgi lub gwałtownie zmieniając kierunek. Tworzone są zwykle przez przedstawicieli tego samego gatunku, chociaż spotykane są ławice tworzone przez przedstawicieli kilku różnych gatunków, np. ławice tuńczyków z rodzajów Katsuwonus i Thunnus. Tworzenie ławic jest jedną z form strategii pokarmowych – zwiększa skuteczność wykorzystania pokarmu dostępnego w zajmowanym akwenie. Jednocześnie jest formą strategii obronnej – zwiększa szanse przetrwania poszczególnych osobników. Ławice tworzą głównie gatunki ryb o małych rozmiarach, dużych zdolnościach rozrodczych i szybkim tempie przyrostu masy, u których nadprodukcja potomstwa ma skompensować straty wynikające z drapieżnictwa.
Najgroźniejszy dla małych, pelagicznych ryb ławicowych jest jednoczesny, zmasowany atak różnych gatunków drapieżników uderzających z kilku stron, np. ryby przydenne atakujące ławicę od spodu wyganiają ją do wód przypowierzchniowych, gdzie dostaje się w zasięg ptaków nurkujących, a na płyciznach również ryb przybrzeżnych i zwierząt lądowych.
Badania nad relacjami zachodzącymi pomiędzy osobnikami tworzącymi ławice rozpoczęto po ukazaniu się artykułu Alberta E. Parr (1927), sugerującego istnienie złożonych mechanizmów tworzenia ławic – w płaszczyźnie fizjologicznej i ewolucyjnej. Radakow określił ławicę ryb jako grupę osobników aktywnie podtrzymujących wzajemny kontakt i przejawiających lub mogących w każdej chwili przejawiać zorganizowane czynności, z reguły przynoszące korzyść wszystkim członkom grupy.
Ławica nie ma stałych liderów. Prowadzenie przejmują osobnicy znajdujący się na czele ławicy po dokonaniu zmiany kierunku. Porządek tworzonej formacji zachowywany jest w oparciu o relacje pomiędzy bezpośrednimi sąsiadami, a te tworzone są głównie przez bodźce docierające do układu linii bocznej, wzroku[2] i słuchu[3].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Gautrais et al. Key behavioural factors in a self-organised fish school model. „Annales Zoologici Fennici”. 45, s. 415–428, 2008. (ang.).
- ↑ Brian L. Partridge, Tony J. Pitcher. The sensory basis of fish schools: Relative roles of lateral line and vision. „Journal of Comparative Physiology A: Neuroethology, Sensory, Neural, and Behavioral Physiology”. 135 (4), s. 315-325, 1980. DOI: 10.1007/BF00657647. (ang.).
- ↑ Ryby : encyklopedia zwierząt. Henryk Garbarczyk, Małgorzata Garbarczyk i Leszek Myszkowski (tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN : Dorota Szatańska, 2007, s. 90. ISBN 978-83-01-15140-9.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Edward Osborne Wilson: Socjobiologia. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo s.c., 2001. ISBN 83-7150-682-1.
- Włodzimierz Załachowski: Ryby. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997. ISBN 83-01-12286-2.