Ekoogrodnictwo/Nawadnianie

<< Płodozmian - Spis treści - Nawożenie >>

NAWADNIANIE OGRODU

Zwiększanie naturalnej retencji - Zapotrzebowanie na wodę - Przydomowe oczyszczalnie ścieków

Nawadnianie jest bardzo ważnym aspektem pracy w ogrodzie, zwłaszcza w związku z faktem, iż zasoby wodne naszego kraju są niewielkie w stosunku do reszty państw europejskich i znajdujemy się prawie na końcu listy, jeżeli chodzi o dostępność wody w przeliczeniu na mieszkańca.

Metod nawadniania jest wiele. Dla przykładu w rolnictwie zastosowanie może mieć nawadnianie podsiąkowe, gdzie woda rozprowadzana jest systemem rowów w odpowiednich okresach czasu. Ten ekstensywny system nawadniania może mieć duże znaczenie w pobliżu rzek, gdzie istnieje możliwość spiętrzenia wody w cieku. Spiętrzanie wody, budowa małych zbiorników wodnych ma ogromne znaczenie w naszym kraju, gdyż zbiorniki takie mogą mieć wiele zastosowań, począwszy od funkcji retencyjnych, a skończywszy na produkcji czystej energii elektrycznej.

W większych ogrodach zbiorniki wodne są także korzystne - mile widziane są wszelkiego rodzaju stawy i jeziorka, wpływające korzystnie na mikroklimat otoczenia i stanowiące oazę dla flory i fauny. Należy jednak pamiętać, aby zbiorniki takie, jeżeli miałyby spełniać taką funkcję, powinny być zlokalizowane w zacisznych częściach ogrodu. Umiejscowienie ich w dolnych partiach ogrodu sprawi, że będą one zbierały wodę pochodzącą ze spływów po opadach deszczu.

W gospodarstwach rolniczych i wielkich ogrodach należy zwrócić uwagę na sposoby zwiększania naturalnej retencji wody, natomiast w małych ogrodach, określenie przeciętnych potrzeb roślin pozwoli na ustalenie ilości wody potrzebnej do nawodnień deszczownianych.

Określenie kategorii gleby

Warto określić, jaką glebę posiadamy w swoim ogrodzie, gdyż zależy od tego nie tylko sposób nawadniania, ale także terminy zabiegów czy rodzaj nawożenia. Doświadczony ogrodnik lub fachowiec zajmujący się glebą jest w stanie określić jej kategorię rozcierając grudkę między palcami - można wyczuć wyraźnie przewagę ziarn piasku, pyłu lub iłu, ten ostatni w stanie wilgotnym będzie bardzo plastyczny.

Korzystając z faktu, że cząsteczki opadają w wodzie z różną predkością, w zależności od ich średnicy, możemy łatwo określić skład procentowy mieszając dokładnie próbę gleby o średnicy jakiś 5 cm w naczyniu z co najmniej 10 cm wody. Po 48 godzinach poszczególne frakcje ułożą się warstwami na dnie naczynia, na samym dole piasek, potem pył i na końcu ił. Kategoria agronomiczna gleby zależy głównie od zawartości frakcji spławialnej, czyli iłu:

Kategoria gleb	Grupy granulometryczne	Procentowy udział frakcji spławialnej Φ < 0,02 mm
bardzo lekkie	piaski luźne i słabogliniaste	0-10 %
lekkie	piaski gliniaste lekkie i mocne	11-20 %
średnie	gliny lekkie, pyły gliniaste	21-35 %
ciężkie	gliny średnie i ciężkie, pyły ilaste, iły	> 35 %

Wykorzystanie wody deszczowej

W związku z relatywnie małymi zasobami jednostkowymi wody na mieszkańca, obserwowanymi w ostatnich latach nieregularnościami opadów oraz rosnącymi cenami wody, warto zainteresować się w Polsce wykorzystaniem wody deszczowej. Proste zbiorniki możemy wykonać we własnym zakresie niewielkim kosztem.

Jeżeli posiadamy ogród warzywny, instalacja na deszczówkę jest wręcz koniecznością. Odstała deszczówka to najlepsza woda do podlewania roślin. Ponieważ woda opadowa ma niższe pH niż ta z sieci wodociągowej, nadaje się idealnie do mycia samochodu, ale także np. do mycia podłóg itp. Około 40% wykorzystywanej w domu wody jest przeznaczane na spłukiwanie toalet. Z powodzeniem do tego celu wykorzystać możemy wodę deszczową, jednakże wyższe kondygnacje będą wymagać pomp, jeżeli zależy nam na komforcie. Do 15% wody wykorzystuje się do prania - tu również istnieje pole do popisu dla deszczówki, jednakże takie jej wykorzystanie nie jest zalecane. W każdym razie w takim przypadku zbiornik musi być tak zrobiony, aby można go z łatwością wyczyścić.

Wiedząc, na jakie cele chcemy przeznaczyć zbieraną z opadów wodę oraz znając powierzchnię, z której będziemy ją zbierać, możemy obliczyć optymalną wielkość zbiornika. Przy maksymalnym wykorzystaniu wody możemy w uproszczeniu założyć, że na jedną osobę lub na 25 m2 powierzchni dachu, potrzebujemy zbiornik o pojemności jednego kubika. Dla bardziej zaawansowanych obliczeń wykorzystać możemy poniższy wzór:

$V_{z}=0,5\times P\times V_{D}\times k 500[l]$

V_z - pojemność całkowita zbiornika w m³
P - średni roczny opad, równy dla Polski ~600 mm (0,6 m)
Vd - powierzchnia, z które opad jest zbierany w m2
k - współczynnik odpływu, dla dachówki i gładkich dachów równy 0,8, dla dachów żwirowych 0,6 i dla dachów trawiastych 0,4

Niektóre firmy specjalizują się w kompletnych instalacjach deszczownianych, jednakże takie rozwiązania nie należą do najtańszych. Najprostsze zbiorniki to lekkie pojemniki z tworzywa sztucznego wyposażone w kranik spustowy o pojemności kubika każdy. Takie instalacje nie wyglądają może zbyt estetycznie, ale mają wiele zalet, np. można zamontować je nieco wyżej, dzięki czemu powstanie ciśnienie pozwalające na podlewanie ogrodu bez dodatkowych pomp. Pod rynnami możemy po prostu ustawić niepotrzebne naczynia, jak wanny lub beczki. Budowa podziemnych lub naziemnych betonowych zbiorników wymaga już nieco więcej wysiłku.

Ciekawym rozwiązaniem może być gromadzenie wody w otwartych zbiornikach, oczkach czy jeziorkach. Odpływ z rynny można w takim przypadku połączyć bezpośrednio ze stawem lub skorzystać z naturalnych spadków terenu, które przekierują tam wodę.

Zwiększenie naturalnej retencji >>