Wikisłownik

ogórek

ogórek (język polski)

edytuj
 
ogórek (1.1)
 
ogórki (1.2)
 
czerwony ogórek (2.1)
wymowa:
​?/i, IPA: [ɔˈɡurɛk], AS: [ogurek]
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) bot. roln. ogrod. Cucumis L.[1], rodzaj roślin jednorocznych z rodziny dyniowatych; zob. też ogórek w Wikipedii
(1.2) spoż. kulin. Cucumis sativus L.[2], owoc ogórka siewnego

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

(2.1) mot. pot. stary autobus marki San o obłym kształcie
(2.2) uczn. penis[3]
odmiana:
(1.1-2)
 
przypadekliczba pojedynczaliczba mnoga
mianownikogórekogórki
dopełniaczogórkaogórków
celownikogórkowiogórkom
biernikogórek/ogórka[4]ogórki
narzędnikogórkiemogórkami
miejscownikogórkuogórkach
wołaczogórkuogórki
(2.1)
 
przypadekliczba pojedynczaliczba mnoga
mianownikogórekogórki
dopełniaczogórkaogórków
celownikogórkowiogórkom
biernikogórkaogórki
narzędnikogórkiemogórkami
miejscownikogórkuogórkach
wołaczogórkuogórki
przykłady:
(1.1) Siew ogórków można wykonać bezpośrednio do gruntu w połowie maja.
(1.2) Ogórki znajdują zastosowanie w dietach odchudzających, ponieważ pomagają w usuwaniu nadmiaru wody z organizmu.
(2.1) W moich czasach szkolnych dojeżdżałem pięć kilometrów ogórkiem do podstawówki.
składnia:
kolokacje:
(1.1) siać / rozsadzać / sadzić / pielić / podpierać / pryskać / nawozić / pielęgnować / uprawiać ogórki • ogórek gruntowy / szklarniowy / długi / krótki • ogórek melon
(1.2) zrywać / zbierać ogórki • ogórek kiszony / kwaszony / marynowany / konserwowy / gruntowy / szklarniowy / małosolny • kisić ogórki • myć / kroić / obierać / plasterkować / zetrzeć ogórki • potrawa / danie / sałatka / zupa z ogórków • maseczka z ogórków • plasterek ogórka • ogórki spreewaldzkie / znojemskie
(2.1) jechać / jeździć ogórkiem • prowadzić ogórka
synonimy:
(1.2) korniszon
antonimy:
hiperonimy:
(1.1) roślina warzywna[5]
(1.2) warzywo dyniowate[5]
hiponimy:
(1.1) ogórek siewny, ogórek monastyrski[6], smok[6]
(1.2) korniszon[6], kwaszeniak[6], ogórek konserwowy[6], ogórek sałatkowy[6]
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. ogórkowa ż, ogórecznik m
zgrub. ogór m, ogóras m, ogórzysko n
zdrobn. ogóreczek m
przym. ogórkowy
przysł. ogórkowo
związki frazeologiczne:
zielony jak ogórek • Jurek-ogórek, kiełbasa i sznurek • Jurek-ogórek, kiszka i sznurek • mieć nos, jak łosicki ogórek[7] • okrągły, jak łosicki ogórek[7]
etymologia:
(1.1-2) prasł. *ogurъkъ < śr.gr. ἄγουρος < gr. ἄωρος → niedojrzały, w związku ze spożywaniem ogórków jeszcze niedojrzałych, zielonych[8]
uwagi:
(1.1) Z punktu widzenia botaniki ogórkiem jest również melon.
(1.2) Z etymologicznego punktu widzenia należałoby pisać słowo ogórek przez u, obowiązuje jednak pisownia przez ó[9].
tłumaczenia:
źródła:
  1. ↑   Hasło „Cucumis” w: Wikispecies – otwarty, wolny katalog gatunków, Wikimedia.
  2. ↑   Hasło „Cucumis sativus” w: Wikispecies – otwarty, wolny katalog gatunków, Wikimedia.
  3. ↑ Monika Rzeszutek, Rośliny w szkolnym ogrodzie, czyli nazwy botaniczne w socjolekcie uczniowskim, „Acta Universitatis Wratislaviensis” no 2282, Język a Kultura, t. 16, Wrocław 2001, s. 227.
  4. ↑ Hasło „ogórek” w: Bogusław Dunaj, Wielki słownik języka polskiego, Buchmann, Warszawa 2009, ISBN 978-83-7476-693-7, s. 409.
  5. ↑ 5,0 5,1 Zofia Dobrakowska-Kopecka, Kazimiera Pyszkowska, Warzywa z mojego ogródka, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1987, s. 152.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 Zofia Dobrakowska-Kopecka, Kazimiera Pyszkowska, Warzywa z mojego ogródka, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1987, s. 153.
  7. ↑ 7,0 7,1 Samuel Adalberg Księga przysłów, przypowieści i wrażeń przysłowiowych polskich, drukarnia E. Skiwskiego, 1894
  8. ↑ Wiesław Boryś, Słownik etymologiczny języka polskiego, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005, ISBN 83-08-03648-1.
  9. ↑ Maciej Malinowski, Jak ogurek stał się… ogórkiem!, „Obcy język polski” (3)
Źródło: „https://pl.wiktionary.org/w/index.php?title=ogórek&oldid=8436263”