Zasłonak gniadofioletowy

Zasłonak gniadofioletowy
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	zasłonakowate
Rodzaj	Calonarius
Gatunek	zasłonak gniadofioletowy
	Nazwa systematyczna
	Calonarius rufo-olivaceus (Pers.) Niskanen & Liimat.; Fungal Diversity: 10.1007/s13225-022-00499-9, [47] (2022)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Zasłonak gniadofioletowy (Calonarius rufo-olivaceus (Pers.) Niskanen & Liimat.) – gatunek grzybów należący do rodziny zasłonakowatych (Cortinariaceae)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Calonarius, Cortinariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1801 r. Christiaan Hendrik Persoon nadając mu nazwę Agaricus rufo-olivaceus. Obecną nazwę nadali mu Tuula Niskanen i Kare Liimatainen w 2022 r.^[1]

Synonimy:

Agaricus rufo-olivaceus Pers. 1801
Cortinarius rufo-olivaceus (Pers.) Zawadzki 1835
Cortinarius rufo-olivaceus f. pallidus (M.M. Moser) Nespiak 1975
Cortinarius rufo-olivaceus (Pers.) Fr. 1838 f. rufo-olivaceus
Cortinarius rufo-olivaceus var. pallidus (M.M. Moser) Quadr. 1985
Cortinarius rufo-olivaceus (Pers.) Fr. 1838 var. rufo-olivaceus
Cortinarius rufo-olivaceus var. vinosus Moënne-Locc. & Reumaux 1990
Cortinarius testaceus Cooke 1891
Cortinarius vinosus Cooke 1883
Myxacium rufo-olivaceum (Pers.) P. Kumm. 1871
Phlegmacium rufo-olivaceum (Pers.) Wünsche 1877
Phlegmacium rufo-olivaceum var. pallidum M.M. Moser 1960
Phlegmacium rufo-olivaceum (Pers.) Wünsche 1877 var. rufo-olivaceum^[2]

Nazwę polską nadał Andrzej Nespiak w 1975 r.^[3] Jest niespójna z aktualną nazwą naukową^[1].

Morfologia

Kapelusz

Średnica 6–12 cm, za młodu łukowaty z podwiniętym brzegiem, potem płaski i nadal z podwiniętym brzegiem. W stanie suchym powierzchnia błyszcząca, na środku czerwona, przy brzegu przez długi czas fioletowa, w stanie wilgotnym śliska. U starszych okazów powierzchnia brudnobrązowoczerwona z oliwkowym odcieniem^[4].

Blaszki

Przyrośnięte i wykrojone przy trzonie, gęste, cienkie, początkowo zielonkawożółte, potem szarooliwkowe, rdzawooliwkowe, w końcu rdzawobrązowe^[4].

Trzon

Wysokość 5–11 cm, grubość do 2 cm, walcowaty, pełny, w podstawie z bulwą o szerokości do 3 cm. Powierzchnia purpurowo włóknista, górą fioletowa, dołem purpurowoczerwona^[4].

Miąższ grzyba

U młodych owocników oliwkowozielony, u starszych winnoczerwony, pod skórką kapelusza fioletowy. Smak kwaśno-gorzkawy, zapach słaby, grzybowy^[4].

Zarodniki

W kształcie cytryny o rozmiarach 10,7–12,9 × 5,6–7,3 μm, brodawkowate, stosunek długości do szerokości 1,8^[5].

Gatunki podobne

zasłonak anyżkowy (Cortinarius odorifer). Rośnie pod drzewami iglastymi i ma miąższ żółtawy z zielonkawym odcieniem^[5].
zasłonak miedzianogłowy (Cortinarius orichalceus). Rośnie tylko w górach, pod drzewami iglastymi i ma trzon i blaszki żółtawe^[5].
Cortinarius cupreorufus^[4], Cortinarius xanthophyllus, Cortinarius splendificus^[5]. Te gatunki jednak nie rosną w Polsce.

Występowanie i siedlisko

Znane są jego stanowiska tylko w niektórych krajach Europy i w prowincji Kolumbia Brytyjska w Kanadzie^[6]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. podano 1 stanowisko (Władysław Wojewoda, 1974 r., Ojcowski Park Narodowy)^[3]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – gatunek potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych^[7].

Grzyb mikoryzowy^[3]. Rośnie w cieplejszych regionach na ziemi, głównie na podłożu wapiennym w lasach liściastych pod dębami i bukami^[4].

Grzyb niejadalny^[4].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Index Fungorum [online] [dostęp 2023-01-15] (ang.).
↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-01-15] (ang.).
↑ ^a ^b ^c WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g PavolP. Škubla PavolP., Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1 .
↑ ^a ^b ^c ^d Cortinarius rufo-olivaceus [online] [dostęp 2018-01-19] .
↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2018-01-17] .
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5 .

[if-1] Index Fungorum [online] [dostęp 2023-01-15] (ang.).

[sf-2] Species Fungorum [online] [dostęp 2023-01-15] (ang.).

[check-3] WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1 .

[wag-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g PavolP. Škubla PavolP., Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1 .

[cort-5] Cortinarius rufo-olivaceus [online] [dostęp 2018-01-19] .

[disc-6] Discover Life Maps [online] [dostęp 2018-01-17] .

[mirek-7] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]