Wrzesień (film)
Wrzesień (ang. September) – amerykański dramat psychologiczny[2] w reżyserii Woody’ego Allena z 1987[1].
 Kaufman Astoria Studios gdzie kręcono sceny do Września | |
| Gatunek | |
|---|---|
| Rok produkcji | |
| Data premiery |
18 grudnia 1987 (Stany Zjednoczone) |
| Kraj produkcji | |
| Język | |
| Czas trwania |
82 minut[5] |
| Reżyseria | |
| Scenariusz |
Woody Allen[1] |
| Główne role | |
| Zdjęcia | |
| Scenografia | |
| Kostiumy | |
| Montaż | |
| Produkcja | |
| Wytwórnia | |
| Dystrybucja |
Orion Pictures |
| Budżet | |
| Przychody brutto |
486 434 USD[3] |
| Poprzednik | |
| Kontynuacja | |
Posiada on kameralny charakter[6] i wzorowany jest na dramatach Antona Czechowa[7][8][9]. Stig Björkman porównał go, ze względu na „wyraźnie zarysowaną postać matki”, do Jesiennej sonaty Ingmara Bergmana[10]. Tytuł filmu pochodzi od pory roku, w której rozgrywa się akcja; jest on również metaforą „jesieni życia”.
Film nie spotkał się z uznaniem w Stanach Zjednoczonych[11], czego sam Allen się spodziewał[12] („Zdawałem sobie sprawę, że nie jest to danie dla wszystkich”[13].). Reżyser uznał ten film, wraz z Seksem nocy letniej, za swoje „dwie największe katastrofy finansowe”[14]. Z kolei w Paryżu Wrzesień wyświetlany był w kinach przez 3 miesiące[7]. Dochód filmu wyniósł 486 434 USD, z czego 85 731 USD przyniósł weekend otwarcia (15 seansów) przy budżecie szacowanym na ok. 10 mln USD (został on przekroczony o 20% w stosunku do pierwotnych planów[9])[3].
Historia
edytuj
.JPG)
Pomysł na stworzenie filmu powstał podczas odwiedzin Allena w położonym na wsi domu Mii Farrow. Dom ten posłużył za wzór dla scenografii, gdyż Allen skończył pisać scenariusz pod koniec lata, kiedy nie było już możliwości kręcenia scen w tym budynku[2]. Zdaniem reżysera przedstawiony w filmie dom jest równoważnym bohaterem[15], a jego znaczenie porównuje do znaczenia domu z filmu Wnętrza[16]. Postać Lane podobna jest również do postaci Joey granej przez Mary Beth Hurt[17].
Allen stworzył dwie wersje filmu, które różniły się obsadą aktorską[6][9]. Zdjęcia do pierwszej z nich (która zdaniem reżysera zaginęła[16]) trwały przez 10 tygodni, od października do grudnia 1986; drugiej zaś (już po montażu pierwszej[6]) od stycznia do czerwca 1987[3]. Trudności przyniosło reżyserowi obsadzenie roli Howarda, którą ostatecznie zagrał Denholm Elliott (wcześniej był to Charles Durning[6], zastąpiony później przez Christophera Walkena oraz Sama Sheparda[13])[6]. Pierwotnie Elliott miał wystąpić w roli kochanka Diane[18]. Sam Allen stwierdził:
Można by zaryzykować tezę, że amerykański przemysł filmowy produkuje pewien określony typ facetów: głównie rewolwerowców i twardzieli. Tymczasem w Anglii możesz znaleźć prawdziwych ludzi – zwyczajnych, normalnych mężczyzn, w dodatku bardzo wrażliwych. Dlatego wielokrotnie powierzałem role aktorom angielskim – w Stanach nie mogłem znaleźć nikogo, kto potrafiłby sprostać moim wymaganiom. (...) trudno byłoby mi znaleźć podobnego aktora amerykańskiego[19].
Zagranie roli pani Manson reżyser proponował Geny Rowlands, która odmówiła. Allen obsadził ją w swoim następnym filmie Inna kobieta[20]. Rolę Diany pierwotnie grała matka Farrow, Maureen O’Sullivan[6].
W filmie wykorzystano fragment wiersza Emily Dickinson pt. Because I could not stop for Death, który recytował Walken:
Nie mogłam stanąć i czekać na śmierć
Ona sama mnie podwiozła – uprzejma.
Scena ta została później wycięta, jednak sam wiersz pojawił się w filmie Zbrodnie i wykroczenia, gdzie zaczyna recytować go Cliff (grany przez Allena[21]), kończy zaś Lester (grany przez Alana Aldę[21])[22].
Film kręcony był w studiu Kaufman Astoria Studios, zlokalizowanym w nowojorskiej dzielnicy Queens[23].
Obsada
edytujOpracowano na podstawie materiału źródłowego[1].
- Denholm Elliott – Howard
- Mia Farrow – Lane
- Elaine Stritch – Diane
- Jack Warden – Lloyd
- Sam Waterston – Peter
- Diane Wiest – Stephanie
- Rosemary Murphy - pani Mason
- Ira Wheeler – pan Raines
- Jane Cecil – pani Raines
Muzyka
edytujW filmie wykorzystano następujące utwory: (I’d Like to Get You on a) Slow Boat to China, Out of Nowhere, Just One More Chance, My Ideal, What’ll I Do, I’m Confessin, Moonglow, When Day Is Done oraz Night and Day[1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k l Allen i Björkman 1998 ↓, s. 327.
- ↑ a b c Allen i Björkman 1998 ↓, s. 200.
- ↑ a b c d e September (1987) - Box office / business. Internet Movie Database. [dostęp 2016-08-07]. (ang.).
- ↑ September (1987) - Release Info. Internet Movie Database. [dostęp 2016-08-07]. (ang.).
- ↑ a b c September (1987). Internet Movie Database. [dostęp 2016-08-07]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Allen i Björkman 1998 ↓, s. 202.
- ↑ a b Allen i Björkman 1998 ↓, s. 204.
- ↑ Allen i Björkman 1998 ↓, s. 211.
- ↑ a b c Jan Mirosław. Mały człowiek i wielkie pytania. „Przekrój”. 25 (3542), s. 11, 2013-06-24. Zuzanna Ziomecka, Marcin Prokop. Presspublica. ISSN 0033-2488.
- ↑ Allen i Björkman 1998 ↓, s. 208.
- ↑ Allen i Björkman 1998 ↓, s. 201.
- ↑ Allen i Björkman 1998 ↓, s. 104.
- ↑ a b Allen i Björkman 1998 ↓, s. 203.
- ↑ Allen i Björkman 1998 ↓, s. 159.
- ↑ Allen i Björkman 1998 ↓, s. 206.
- ↑ a b Allen i Björkman 1998 ↓, s. 205.
- ↑ Allen i Björkman 1998 ↓, s. 207.
- ↑ Allen i Björkman 1998 ↓, s. 215.
- ↑ Allen i Björkman 1998 ↓, s. 79.
- ↑ Allen i Björkman 1998 ↓, s. 222.
- ↑ a b Allen i Björkman 1998 ↓, s. 329.
- ↑ Allen i Björkman 1998 ↓, s. 261.
- ↑ September (1987) - Filming Locations. Internet Movie Database. [dostęp 2016-08-07]. (ang.).
Bibliografia
edytuj- Woody Allen, Stig Björkman: Woody według Allena. tł. Anita Piotrowska. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”, 1998, seria: Autobiografie. ISBN 83-7006-662-3.