Wodnicha pachnąca
Wodnicha pachnąca (Hygrophorus agathosmus (Fr.) Fr.) – gatunek grzybów z rodziny wodnichowatych (Hygrophoraceae)[1].
.jpg)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
wodnicha pachnąca |
| Nazwa systematyczna | |
| Hygrophorus agathosmus (Fr.) Fr. Epicr. syst. mycol. (Upsaliae): 325 (1838) | |
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hygrophorus, Hygrophoraceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1818 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus agathosmus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1838 r. ten sam autor, przenosząc go do rodzaju Hygrophorus[1].
- Agaricus agathosmus Fr. 1815
- Agaricus cerasinus Berk. in Smith Engl. Fl. 1836
- Hygrophorus agathosmus (Fr.) Fr. (1838) f. agathosmus
- Hygrophorus agathosmus f. albus Candusso (1997)
- Hygrophorus agathosmus f. aureofloccosus Bres. 1928
- Hygrophorus agathosmus var. aureofloccosus (Bres.) A. Pearson & Dennis 1948
- Hygrophorus cerasinus (Berk.) Berk. 1860
- Limacium agathosmum (Fr.) Wünsche 1877
- Limacium pustulatum var. agathosmum (Fr.) P. Kumm. 1871
Nazwę polską podała Barbara Gumińska w 1997 r[3].
Morfologia
edytujŚrednica 4–8 cm, za młodu jest półkulisty lub wypukły, silnie śluzowaty, później płaski lub nieco lejkowaty. Powierzchnia naga, śliska, lekko błyszcząca, kolor jasnoszary do popielatego. Brzeg początkowo podwinięty, później wyprostowany[4][5].
Grube i rzadko ustawione, nieco zbiegające na trzon. Początkowo są białe, potem siwe[6].
Wysokość 4–9 cm, grubość 1–2 cm, walcowaty. Powierzchnia gładka, sucha, w górnej części nieco ziarenkowata, kosmkowata lub łuskowata. Barwa biaława[6].
Biały, o silnym słodkawym zapachu gorzkich migdałów lub marcepanu[4]. Zapach jest dość wyraźny, jednak podczas chłodnej pogody jest słabo wyczuwalny[5].
Biały. Zarodniki eliptyczne, nierównoboczne, z wnękami. nieamyloidalne. Są cienkościenne i mają gładkie ściany. Rozmiar 7.5-9.5 × 4–5,5 μm[7].
Występowanie i siedlisko
edytujOpisano występowanie tego gatunku w Ameryce Północnej, Europie i Japonii[8]. W Europie Środkowej gatunek rzadki, występuje tylko regionalnie i w rozproszeniu, najczęściej na terenach położonych powyżej 400 m n.p.m.[5]
Rośnie w lasach iglastych, przeważnie w trawie lub mchach wzdłuż dróg leśnych[4].
Znaczenie
edytujGrzyb mykoryzowy[3]. Grzyb jadalny, ale mało smaczny[7]. Jadany jest np. w Rosji[9]
Wykryto w nim co najmniej 5 związków chemicznych wykazujących działanie antyoksydacyjne: kwas szczawiowy, cytrynowy, jabłkowy, chinowy i fumarowy[10]. Stwierdzono też, że ma działanie przeciwbakteryjne i antygrzybicze. Hamuje wzrost różnych patogennych bakterii, w tym Escherichia coli, Enterobacter aerogenes, Salmonella typhimurium, Pseudomonas aeruginosa, Staphylococcus aureus, Staphylococcus epidermidis i Bacillus subtilis, ale również hamuje wzrost drożdży Candida albicans i Saccharomyces cerevisiae[11]. Sztucznie uprawiana grzybnia wodnichy pachnącej jest używana w szkółkach leśnych do mikoryzacji sadzonek[12].
Gatunki podobne
edytuj- wodnicha świerkowa (Hygrophorus piceae) – jest biała i nie posiada aromatycznego zapachu[6]
- wodnicha kropkowana (Hygrophorus pustulatus). Odróżnia się delikatnie łuskowatym kapeluszem i trzonem[6]
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2013-10-20]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-10-20]. (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c Edmund Garnweidner, Hertha Garnweidner, Alicja Borowska, Alina Skirgiełło: Grzyby. Przewodnik do poznawania i oznaczania grzybów Europy Środkowej. Warszawa: MUZA SA, 2006. ISBN 83-7319-976-4.
- ↑ a b c Andreas Gminder: Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej. 2008. ISBN 978-83-258-0588-3.
- ↑ a b c d Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ a b California Fungi. [dostęp 2013-03-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-03-24)].
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2016-01-10].
- ↑ Eric Boa: Wild edible fungi: A global overview of their use and importance to people. FAO, 2004, seria: Non-wood Forest Products 17. ISBN 92-5-105157-7.
- ↑ Bárbara Ribeiro i inni, Contents of carboxylic acids and two phenolics and antioxidant activity of dried Portuguese wild edible mushrooms, „Journal of Agricultural and Food Chemistry”, 54 (22), 2006, s. 8530–8537, DOI: 10.1021/jf061890q, PMID: 17061830.
- ↑ Yamac M, Bilgili F (2006). „Antimicrobial activities of fruit bodies and/or mycelial cultures of some mushroom isolates”. Pharmaceutical Biology 44 (9): 660–67. doi:10.1080/13880200601006897.
- ↑ Repac I (1993). „Isolation, cultivation and in vitro maintenance of pure cultures of ectomycorrhizal fungi” (in Slovak). Lesnictvi (12): 497–501. ISSN 0024-1105.