Wodnicha gładka

Wodnicha gładka (Hygrophorus penarius Fr.) – gatunek grzybów z rodziny wodnichowatych (Hygrophoraceae).

Wodnicha gładka

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	wodnichowate
Rodzaj	wodnicha
Gatunek	wodnicha gładka
Nazwa systematyczna
Hygrophorus penarius Fr. Anteckn. Sver. Ätl. Svamp.: 45 (1836)

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hygrophorus, Hygrophoraceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi.

Synonimy:

• Limacium penarium (Fr.) Wünsche 1877

Nazwę polską nadała w 1997 r. Barbara Gumińska, Stanisław Domański w 1955 r. opisywał ten gatunek pod nazwą oślaz suchy.

Morfologia

Kapelusz

Średnica 6–13 cm, za młodu półkulisty z podwiniętym brzegiem, później łukowaty, w końcu rozpostarty z tępym i szerokim garbem. Początkowo mają powierzchnię białą lub z odcieniem kości słoniowej, potem kremową z ochrowo-pomarańczowym odcieniem, na starość znów stają się białe lub śmietankowe.

Blaszki

Zbiegające, rzadkie, grube, początkowo białe, potem kremowożółte.

Trzon

Gruby, pełny, walcowaty, pod kapeluszem nieco grubszy, podstawa zaostrzona, powierzchnia gładka, sucha, o barwie od białej do kremowej.

Miąższ

Gruby, zwarty, o niewyraźnym zapachu i przyjemnym smaku.

Cechy mikroskopijne

Wysyp zarodników biały. Zarodniki owalne, eliptyczne lub jajowate 6–9 × 4–5,5 μm z jedną gutulą i dużym dzióbkiem. Podstawki 40–55 × 7–9 μm, półmaczugowate, 4-zarodnikowe, czasami 2- zarodnikowe, o rozmiarach 40–100 × 2–5 μm.

Występowanie i siedlisko

Wodnicha gładka występuje głównie w Europie, poza nią znana jest tylko w Kolumbii Brytyjskiej (Kanada) i jednym miejscu w Australii. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. notowana na pięciu stanowiskach. Jej rozprzestrzenienie i stopień zagrożenia w Polsce nie są znane. Wymieniona jest na liście gatunków zagrożonych w Anglii, Estonii i Norwegii.

Siedlisko: w lasach liściastych, w cieplejszych buczynach i grądach na nizinach i terenach pagórkowatych. Owocniki pojawiają się wiosną i jesienią.

Gatunki podobne

Najbardziej podobna jest wodnicha biała (Hygrophorus eburneus). Jest cała biała lub w kolorze kości słoniowej, bez kremowych i ochrowych odcieni, ponadto ma śluzowaty trzon. Gąska gołębia (Tricholoma columbetta) odróżnia się białymi i niezbiegającymi blaszkami, oraz jedwabiście włóknistym kapeluszem.