Wołpa
Wołpa (biał. Воўпа) – wieś (dawniej miasteczko) na Białorusi, w obwodzie grodzieńskim, w rejonie wołkowyskim.
| |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Obwód | |||
| Rejon | |||
| Sielsowiet | |||
| Populacja (2009) • liczba ludności |
| ||
| Nr kierunkowy |
375 1512 | ||
| Kod pocztowy |
231908 | ||
Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego  | |||
Położenie na mapie Białorusi  | |||
 53°22′N 24°22′E/53,366667 24,366667
| |||
Siedziba parafii prawosławnej pw. Przemienienia Pańskiego (w miejscowości znajdują się dwie cerkwie – parafialna pw. Przemienienia Pańskiego i filialna pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła)[1] oraz rzymskokatolickiej św. Jana Chrzciciela.
Historia
edytujMiasto królewskie położone było w końcu XVIII wieku w powiecie wołkowyskim województwa nowogródzkiego Wielkiego Księstwa Litewskiego[2].
Po zakończeniu I wojny światowej miejscowość znalazła się w granicach II Rzeczypospolitej w województwie białostockim, w powiecie grodzieńskim. Siedziba wiejskiej gminy Wołpa. W 1921 roku wieś liczyła 1731 mieszkańców[3].
W wyniku napaści ZSRR na Polskę we wrześniu 1939 miejscowość znalazła się pod okupacją sowiecką. 2 listopada została włączona do Białoruskiej SRR. 4 grudnia 1939 włączona do nowo utworzonego obwodu białostockiego[4]. Od czerwca 1941 roku pod okupacją niemiecką. 22 lipca 1941 r. włączona w skład okręgu białostockiego III Rzeszy[5].
Podczas okupacji hitlerowskiej, latem 1941 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 1000 osób. 2 listopada 1942 roku Niemcy ostatecznie zlikwidowali getto. Żydów wywieziono do obozu w Wołkowysku[6].
W 1944 miejscowość została ponownie zajęta przez wojska sowieckie i włączona do obwodu grodzieńskiego Białoruskiej SRR.
Od 1991 wchodzi w skład Białorusi.
Demografia
edytujWedług Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku zamieszkiwało tu 1.731 osób, 725 było wyznania rzymskokatolickiego, 65 prawosławnego a 941 mojżeszowego. Jednocześnie 1.036 mieszkańców zadeklarowało polską przynależność narodową, 20 białoruskiego a 675 żydowskiego. Było tu 328 budynków mieszkalnych[7].
Obiekty zabytkowe
edytujWe wsi znajduje się największy na Białorusi drewniany kościół rzymskokatolicki pw. św. Jana Chrzciciela oraz drewniana cerkiew prawosławna pw. św. Piotra i Pawła z 1859 r. wzniesiona w całości przez jedną osobę - miejscowego chłopa-cieślę.
Obiekty niezachowane
edytujPrzed 1945 we wsi znajdowała się słynna synagoga, uchodząca za jedną z najpiękniejszych drewnianych synagog w tej części Europy[8]. W 2015 w Biłgoraju została wybudowana jej wierna rekonstrukcja[9].
Galeria
edytuj-
Cerkiew Świętych Piotra i Pawła w Wołpie -
Synagoga w Wołpie (stan z 1920 r.) -
Kościół w Wołpie
Przypisy
edytuj- ↑ Храм в честь Преображения Господня д.Волпа. orthos.org. [dostęp 2021-01-13]. (ros.).
- ↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 97.
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej - Tom V - Województwo Białostockie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1924
- ↑ Карманный атлас СССР. 11-е изд. – Ленинград: ГУГК при СНК СССР, 1940, karta 39
- ↑ Bezirk Bialystok [online], www.territorial.de [dostęp 2020-04-08].
- ↑ Geoffrey P. Megargee (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part A, s. 978.
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 5, województwo białostockie, 1924, s. 42.
- ↑ Adam Miłobędzki, Zarys dziejów architektury w Polsce, wyd. 3, Warszawa 1978, s. 219.
- ↑ Redakcja, W Biłgoraju stanęła piękna, drewniana synagoga. ZDJĘCIA [online], Biłgoraj Nasze Miasto, 13 listopada 2015 [dostęp 2020-10-02] (pol.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Wołpa, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 913.
- Wołpa, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 701.