Wan (jezioro)

Jezioro Wan
	; Jezioro Wan widziane z orbity okołoziemskiej
	Położenie
Państwo	Turcja
Wysokość lustra	1640 m n.p.m.
	Morfometria
Powierzchnia	3755 km²
Wymiary; • max długość; • max szerokość	; 120 km; 80 km
Głębokość; • średnia; • maksymalna	; 171 m ; 451 m
Objętość	607 km³
	Hydrologia
Zasolenie	19,1‰
Rzeki zasilające	Bendimahi, Zilan, Karasu, Micinger
Rzeki wypływające	bezodpływowe
Rodzaj jeziora	endoreiczne
	Położenie na mapie Turcji Jezioro Wan
	38°33′55,2″N 42°56′44,0″E/38,565333 42,945556
	; Jezioro i okoliczne miejscowości
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wan (tur. Van Gölü; orm. Վանա լիճ, Wana licz; kurd. Gola Wanê) – bezodpływowe, słone jezioro leżące na Wyżynie Armeńskiej, największe i najgłębsze w Turcji. Jest największym na świecie jeziorem sodowym, silnie zasadowym (pH 9,8)^[2]. Soda i inne sole pozyskiwane są przez odparowanie wody. Do 2018 uważano że w wodach jeziora żyje jeden gatunek ryb – zagrożony wyginięciem^[2] endemiczny Chalcalburnus tarichi z rodziny karpiowatych odbywający wędrówki na tarło do słodkowodnych dopływów. W 2018 roku we wnętrzu mikrobialitu odkryto nowy gatunek ryby – Oxynoemacheilus ercisianus^[3]. Na dnie odkryto największe znane stromatolity – wapienne kolumny o wysokości 40 m utworzone przez sinice^[4].

Odpływ w kierunku zachodnim został zablokowany przez wulkan Nemrut. Jako jezioro bezodpływowe ma zmienny poziom wód. 18 tys. lat temu poziom wody był wyższy o 72 m, a 9,5 tys. lat temu o 300 m niższy^[1].

Do Wanu wpływają rzeki: Bendimahi, Zilan, Karasu, Micinger. Na jeziorze są liczne wyspy, największymi są: Gadir, Carpanak, Ahtamar, Atrek.

Na położonej w południowej części jeziora wyspie Ahtamar stoi ormiański kościół z X wieku.

Zobacz też

Potwór z jeziora Van

Przypisy

↑ ^a ^b E.T.E.T. Degens E.T.E.T. i inni, A geological study of lake van, Eastern Turkey, „Geologische Rundschau”, 73 (2), 1984, s. 701–734, DOI: 10.1007/BF01824978 .
↑ ^a ^b M.M. Sari M.M., Threatened fishes of the world: Chalcalburnus tarichi (Pallas 1811) (Cyprinidae) living in the highly alkaline Lake Van, Turkey, „Environmental Biology of Fishes”, 81 (1), 2008, s. 21–23, DOI: 10.1007/s10641-006-9154-9 .
↑ MustafaM. Akkuş MustafaM. i inni, The discovery of a microbialite-associated freshwater fish in the world’s largest saline soda lake, Lake Van (Turkey), „Zoosystematics and Evolution”, 97 (1), 2021, s. 181–189, DOI: 10.3897/zse.97.62120, ISSN 1860-0743 [dostęp 2023-05-14] .
↑ S.S. Kempe S.S. i inni, Largest known microbialites discovered in Lake Van, Turkey, „Nature”, 349, 1991, s. 605–608, DOI: 10.1038/349605a0 .

[GR-1] E.T.E.T. Degens E.T.E.T. i inni, A geological study of lake van, Eastern Turkey, „Geologische Rundschau”, 73 (2), 1984, s. 701–734, DOI: 10.1007/BF01824978 .

[EBoF-2] M.M. Sari M.M., Threatened fishes of the world: Chalcalburnus tarichi (Pallas 1811) (Cyprinidae) living in the highly alkaline Lake Van, Turkey, „Environmental Biology of Fishes”, 81 (1), 2008, s. 21–23, DOI: 10.1007/s10641-006-9154-9 .

[3] MustafaM. Akkuş MustafaM. i inni, The discovery of a microbialite-associated freshwater fish in the world’s largest saline soda lake, Lake Van (Turkey), „Zoosystematics and Evolution”, 97 (1), 2021, s. 181–189, DOI: 10.3897/zse.97.62120, ISSN 1860-0743 [dostęp 2023-05-14] .

[Kempe1991-4] S.S. Kempe S.S. i inni, Largest known microbialites discovered in Lake Van, Turkey, „Nature”, 349, 1991, s. 605–608, DOI: 10.1038/349605a0 .

[2]

[3]

[4]

[1]