Ulica Fryderyka Chopina w Warszawie
Ulica Fryderyka Chopina – ulica w warszawskiej dzielnicy Śródmieście, biegnąca od Alej Ujazdowskich do ul. Mokotowskiej[2].
| Śródmieście Południowe | |||||||||||||||||||||||||
 Ulica Fryderyka Chopina, widok w kierunku ul. Mokotowskiej | |||||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||
| Długość |
310 m[1] | ||||||||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Warszawy  | |||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |||||||||||||||||||||||||
 52°13′21,8″N 21°01′18,6″E/52,222722 21,021833
| |||||||||||||||||||||||||
Historia
edytujPrzeprowadzona w 1891 na miejscu alei ogrodu zwanego Doliną Szwajcarską, brukowaną nawierzchnię otrzymała w 1895. W tym samym roku nadano oficjalnie nazwę ulicy[3]. W nazwie przyjęto fonetyczny zapis nazwiska kompozytora – „ulica Szopena”[4][5].
Na przełomie wieków ulica została obudowana komfortowymi kamienicami o eklektycznych dekoracjach fasad. Ulica była zamieszkiwana przez zamożnych lokatorów. Na terenie Doliny Szwajcarskiej wystawiono bogato zdobiony pałacyk Warszawskiego Towarzystwa Łyżwiarskiego.
W 1896 pod numerem 13 wzniesiono piętrową willę projektu Fryderyka Dietricha, przy udziale przedsiębiorcy Adolfa Szmidta, znanego też z przeprowadzenia ul. Dowcip.
Naprzeciwko, najprawdopodobniej według projektu Edwarda Goldberga wzniesiono dwie wielkomiejskie kamienice, z których jedna zdobiona była motywami neogotyckimi z elementami rokoka, zaś druga otrzymała dekorację w duchu neogotyku angielskiego.
W okresie 1899–1902 pod numerem 2 wybudowano willę hrabiego Zygmunta Rzyszczewskiego. Autorem projektu był François Arveuf; willa zniszczona w latach wojny została odbudowana w zupełnie innym kształcie.
W latach 1903–1904 pod numerem 1, u zbiegu z Alejami Ujazdowskimi zbudowano kamienicę Maurycego Spokornego, na terenie który odkupił on od Warszawskiego Towarzystwa Łyżwiarskiego. Kamienica, projektowana przez Dawida Landego, była jednym z najwybitniejszych dzieł architektury secesyjnej w Polsce. Jej elewacje ozdobił delikatny detal, a od strony Alej Ujazdowskich dodatkowo alegoryczne rzeźby Sława i Wiedza autorstwa Stanisława Romana Lewandowskiego. W kamienicy po 1910 mieszkał i tworzył wybitny architekt Czesław Przybylski.
W 1939 spłonęła część zabudowy ulicy w pobliżu Alej Ujazdowskich. Poważne zniszczenia przyniósł też 1944.
Po 1945 rozebrano mury wszystkich wypalonych kamienic, w tym bezcenną i mało uszkodzoną kamienicę Maurycego Spokornego. Ocalała jedynie willa Władysława Kieślańskiego pod nr. 2a z 1900, wzniesiona najprawdopodobniej według projektu Ludwika Panczakiewicza. W 1949 została ona przebudowana z przeznaczeniem na Ambasadę Norwegii. Zachowało się również 9, charakterystycznych dla Warszawy, słupów oświetleniowych („pastorałów”).
Na początku lat 50. zabudowę ulicy uzupełniono tzw. małym domem partii, mieszczącym początkowo Komitet Centralny PPR/PZPR (1948–1952) a następnie Komitet Warszawski PZPR (1952–1989). Obecnie mieszczą się tutaj Sąd Okręgowy i wydziały Ministerstwa Sprawiedliwości. Przed budynkiem w 2005 odsłonięto pomnik Stefana Roweckiego „Grota” autorstwa Zbigniewa Mikielewicza.
Pozostałością po Dolinie Szwajcarskiej jest miniaturowy ogródek z tarasami i fontanną zaprojektowany w 1951 przez architektów Zygmunta Stępińskiego i J. Dworakowską.
W listopadzie 2012 Rada Warszawy zmieniła brzmienie pierwotnie nadanej nazwy ulicy z Szopena na Fryderyka Chopina[6].
Ważniejsze obiekty
edytuj- Budynek dawnego Komitetu Warszawskiego PZPR (nr 1)
- Ambasada Węgier (nr 2)
- Pomnik Stefana Roweckiego „Grota”
- Ambasada Finlandii (nr 4/8)
- Ambasada Rumunii (nr 10)
Otoczenie
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Mapa Warszawy [online], Urząd m.st. Warszawy [dostęp 2023-11-07].
- ↑ Praca zbiorowa pod redakcją Grażyny Kieniewiczowej i Aliny Sokołowskiej, Od Agrykoli do Żywnego. Mały słownik patronów ulic warszawskich, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1968, s. 33-34.
- ↑ Kwiryna Handke: Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998, s. 328. ISBN 83-86619-97X.
- ↑ Andrzej Jeżewski: Warszawa na starej fotografii. Warszawa: Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne, 1960, s. 147.
- ↑ Jacek Wołowski: Moja Warszawa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 202. ISBN 83-01-00062-7.
- ↑ Uchwała N r XLVI/1259/2012 Rady miasta stołecznego Warszawy z dnia 8 listopada 2012 r. w sprawie nazw niektórych ulic, placów, ronda i skwerów w Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy. [w:] Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego [on-line]. mazowieckie.pl, 21 listopada 2012. s. 1. [dostęp 2013-09-25].
Bibliografia
edytuj- Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 2. Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, 1995, s. 93–97. ISBN 83-9066291-4.