Ulica Agrykola w Warszawie

Ulica Agrykola w Warszawie
	Ujazdów
	; Ulica Agrykola na wysokości pomnika króla Jana III Sobieskiego
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Miejscowość	Warszawa
Długość	860 m
Przebieg
	Położenie na mapie Warszawy Ulica Agrykola w Warszawie
	Położenie na mapie Polski Ulica Agrykola w Warszawie
	Położenie na mapie województwa mazowieckiego Ulica Agrykola w Warszawie
	52°13′04,0″N 21°01′59,0″E/52,217778 21,033056
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ulica Agrykola – ulica w warszawskiej dzielnicy Śródmieście.

Nazwa

Nazwa ulicy pochodzi od nazwiska podpułkownika Karola Ludwika Agricoli, który kierował pracami przy jej budowie^[2], i przyjęła się pod koniec XIX wieku. Obecnie za oficjalną uznawana jest nazwa Agrykola^[3], chociaż na tablicach MSI występuje wersja Karola Ludwika Agricoli.

Opis

Ulica została wytyczona w latach 1778–1779 jako nowa droga dojazdowa do Łazienek Królewskich, rozciągających się po obu jej stronach. Podczas budowy wzniesiono w jej ciągu kamienny most, przedłużony w roku 1788 o dwa przęsła. W tym samym roku, w 105. rocznicę odsieczy wiedeńskiej, przy moście odsłonięto pomnik Jana III Sobieskiego z fundacji króla Stanisława Augusta^[4]. Drogę przedłużono wtedy do ul. Czerniakowskiej^[5].

W roku 1819 u zbiegu z Al. Ujazdowskimi utworzono Ogród Botaniczny^[6].

Po roku 1907 w górnym odcinku ulicy zainstalowano działające do dziś latarnie gazowe.

W 1945 w burzowcu znajdującym się pod ulicą znaleziono zwłoki 42 osób, które zginęły tam w 1944 w czasie powstania warszawskiego^[7].

Około 1952 odcinek ulicy od ul. Myśliwieckiej do ul. Czerniakowskiej nazwano ulicą Szwoleżerów^[8].

W 1973 roku ulica jako założenie urbanistyczne została wpisana do rejestru zabytków^[9].

Nachylenie ulicy sprawiało, że przez wiele lat po zakończeniu wojny służyła ona mieszkańcom Warszawy za naturalny tor saneczkowy^[10]. Średnie nachylenie podjazdu na skarpie to 5,2% (końcowe 100 m to około 6,5%) o długości około 0,5 km^[11].

Ulica zachowała swój parkowo-krajobrazowy charakter. Fragment ulicy stanowi południową granicę parku Agrykola^[12].

Ważniejsze obiekty

Ermitaż
Łazienki Królewskie
Pomnik Jana III Sobieskiego
Ogród Botaniczny
Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego
Tablica pamiątkowa Tchorka (lata 50. XX wieku, na skwerze Stefana Kisielewskiego „Kisiela”)
Tablica upamiętniająca ustawienie w 1856 pierwszych w Warszawie latarni gazowych wmurowana w 2006 (u zbiegu z Alejami Ujazdowskimi)^[13]
Pomnik Wojciecha Korfantego

Inne informacje

Do nazwy ulicy i miejsca spotkań podchorążych w okresie powstania listopadowego w 1830 roku, koło pomnika Jana III Sobieskiego, nawiązywała nazwa działającej w latach 1941–1944 tajnej Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty Armii Krajowej^[14].

Przypisy

↑ Mapa Warszawy [online], mapa.um.warszawa.pl [dostęp 2020-11-23] .
↑ Praca zbiorowa pod redakcją Grażyny Kieniewiczowej i AlinyP.G.K.A. Sokołowskiej, Od Agrykoli do Żywnego. Mały słownik patronów ulic warszawskich, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1968, s. 13 .
↑ Katalog ulic i placów m.st. Warszawy. Zarządzenie nr 3800/2013 Prezydenta m.st. Warszawy w sprawie wprowadzenia „Katalogu ulic i placów m.st. Warszawy” oraz zasad zapisu nazw obiektów miejskich, 2013-01-25. [dostęp 2013-03-03].
↑ Irena Grzesiuk-Olszewska: Warszawska rzeźba pomnikowa. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003, s. 37. ISBN 83-88973-59-2.
↑ Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 14.
↑ Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 1. Agrykola–Burmistrzowska. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 1996, s. 21. ISBN 83-902793-5-5.
↑ Marian Gajewski: Urządzenia komunalne Warszawy. Zarys historyczny. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1979, s. 112,458. ISBN 83-06-00089-7.
↑ Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 208.
↑ Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (księga A) − stan na 30 czerwca 2023 roku. Woj. mazowieckie (Warszawa). [w:] Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 27. [dostęp 2023-07211].
↑ Zygmunt Stępiński. Spacer aleją Na Skarpie. „Kronika Warszawy”. 1 (41), s. 156, 1980.
↑ altimetr.pl – Blog tematyczny o turystyce, podróżach, stylu życia i sporcie [online], altimetr.pl [dostęp 2024-04-26] (pol.).
↑ Park Agrykola „Łazienki Północne”. [w:] Urząd m.st. Warsawy [on-line]. zielona.um.warszawa.pl. [dostęp 2019-06-05].
↑ Robert Miękus (red.): Gazownia Warszawska. 150 lat. Warszawa: Dział Marketingu Gazowni Warszawskiej, 2006, s. 97.
↑ Grzegorz Nowik, Straż nad Wisłą (trzy tomy); Wydawnictwo Rytm, 2002, ISBN 83-88794-55-8

Bibliografia

Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 18. ISBN 83-01-08836-2.
Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy, tom 1. Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, 1995, s. 21. ISBN 83-902793-5-5.

[1] Mapa Warszawy [online], mapa.um.warszawa.pl [dostęp 2020-11-23] .

[warszawa-2] Praca zbiorowa pod redakcją Grażyny Kieniewiczowej i AlinyP.G.K.A. Sokołowskiej, Od Agrykoli do Żywnego. Mały słownik patronów ulic warszawskich, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1968, s. 13 .

[3] Katalog ulic i placów m.st. Warszawy. Zarządzenie nr 3800/2013 Prezydenta m.st. Warszawy w sprawie wprowadzenia „Katalogu ulic i placów m.st. Warszawy” oraz zasad zapisu nazw obiektów miejskich, 2013-01-25. [dostęp 2013-03-03].

[4] Irena Grzesiuk-Olszewska: Warszawska rzeźba pomnikowa. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003, s. 37. ISBN 83-88973-59-2.

[5] Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 14.

[6] Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 1. Agrykola–Burmistrzowska. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 1996, s. 21. ISBN 83-902793-5-5.

[7] Marian Gajewski: Urządzenia komunalne Warszawy. Zarys historyczny. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1979, s. 112,458. ISBN 83-06-00089-7.

[8] Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 208.

[NID-9] Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (księga A) − stan na 30 czerwca 2023 roku. Woj. mazowieckie (Warszawa). [w:] Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 27. [dostęp 2023-07211].

[10] Zygmunt Stępiński. Spacer aleją Na Skarpie. „Kronika Warszawy”. 1 (41), s. 156, 1980.

[11] altimetr.pl – Blog tematyczny o turystyce, podróżach, stylu życia i sporcie [online], altimetr.pl [dostęp 2024-04-26] (pol.).

[12] Park Agrykola „Łazienki Północne”. [w:] Urząd m.st. Warsawy [on-line]. zielona.um.warszawa.pl. [dostęp 2019-06-05].

[13] Robert Miękus (red.): Gazownia Warszawska. 150 lat. Warszawa: Dział Marketingu Gazowni Warszawskiej, 2006, s. 97.

[14] Grzegorz Nowik, Straż nad Wisłą (trzy tomy); Wydawnictwo Rytm, 2002, ISBN 83-88794-55-8

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]