Łyczak szczeciniasty
Łyczak szczeciniasty (Panus neostrigosus Drechsler-Santos & Wartchow) – gatunek grzybów z rodziny żagwiowatych (Polyporaceae)[1].
_auf_Totholz_I.jpg)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
łyczak szczeciniasty |
| Nazwa systematyczna | |
| Panus neostrigosus Drechsler-Santos & Wartchow J. Torrey bot. Soc 139(4): 438 (2012) | |
.jpg)
_Fr_299086.jpg)
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji: Panus, Polyporaceae, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
- Agaricus crinitus Schwein. 1822
- Agaricus strigosus Schwein. 1822
- Lentinus strigosus Fr. 1825
- Lentinus strigosus Fr. 1825 var. strigosus
- Lentinus strigosus var. tenuipes Berk. & Broome 1873
- Pocillaria strigosa (Fr.) Kuntze 1891
Istniało zamieszanie w nazewnictwie tego gatunku i jego synonimach. Aby to uporządkować Drechsler-Santos i Wartchow w 2012 r. wprowadzili nową nazwę gatunkową[3].
Nazwę polską „twardziak szczeciniasty” zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r[4]. Po przeniesieniu gatunku do rodzaju Panus (łyczak) stała się ona niespójna z nazwą naukową. W 2021 r. Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego zarekomendowała używanie nazwy „łyczak szczeciniasty”[5].
Morfologia
edytujObok blaszkowca drobnozarodnikowego (Lenzites betulina) jest w rzędzie żagwiowców (Polyporales) jednym z nielicznych gatunków o blaszkowatym hymenoforze. Badania DNA zdecydowanie jednak wskazują na jego związek z gatunkami tego rzędu[3].
Średnica 3–10 cm, z początku łukowaty, później kolejno wklęsły i lejkowaty, a nawet muszlowaty lub nieregularnie nerkowaty. Jest pofalowany i delikatnie filcowaty. Powierzchnia początkowo o barwie mięsistoczerwonej, z fioletowawym odcieniem, potem kolejno ochrowożółtej, szarożółtej i jasnoochrowej[6].
Głęboko zbiegające na trzon, wąskie i gęste. Barwa jasnoochrowa do ochrowożółtej, czasami o fioletowym odcieniu[6].
Czasami brak trzonu. Gdy występuje, jego długość i grubość nie przekracza 1 cm. Jest boczny, filcowaty, jak kapelusz i jasnoszary[6].
Białawy, niezmieniający barwy po uszkodzeniu. Zapach mączny, smak gorzkawy[6].
- Cechy mikroskopowe
Wysyp zarodników biały. Zarodniki cylindryczne do długoelipsoidalnych, gładkie, hialinowe, nieamyloidalne, o rozmiarach 4–5,5 × 1,5–2 μm. Cheilocystydy i pleurocystydy, cylindryczne, półwrzecionowate, gładkie, bardzo grubościenne, hialinowe, o rozmiarach 25–65 × 5–15 μm. Podstawki o rozmiarach 20–20 × 3–4 μm, 4-sterygmowe. Zewnętrzna warstwa kapelusza w KOH o barwie od brązowawej do złotobrunatnej. Jest w niej żelatynową warstewką, z której wyrastają strzępki o szerokości 2,5–5 μm ze sprzążkami na przegrodach Mają złocistą barwę, gładkie ściany, a ich końce zakończone mają zaokrąglone lub nieco zaostrzone szczyty[3].
- Gatunki podobne
Dzięki filcowatemu kapeluszowi i fioletowym barwom młodych owocników jest to gatunek łatwy do rozpoznania[6]. Może być pomylony z okazami boczniaczka pomarańczowożółtego (Phyllotopsis nidulans) o wyblakłych kapeluszach, ale gatunek ten ma pomarańczowe blaski nawet wtedy, gdy wyblaknie mu kapelusz[3].
Występowanie i siedlisko
edytujJest szeroko rozprzestrzeniony, poza Antarktydą występuje na wszystkich kontynentach i na wielu wyspach[7]. W Polsce jest dość rzadki[4]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – gatunek narażony na wymarcie[8].
Saprotrof. Siedlisko: w lasach na martwym drewnie. Rozwija się na pniakach, korzeniach i obumarłych pniach takich drzew, jak brzozy, buki, topole, dęby. Owocniki wytwarza od maja do listopada[6].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Index Fungorum. [dostęp 2017-01-01]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2017-10-01]. (ang.).
- ↑ a b c d Mushroom Expert. Panus neostrigosus. [dostęp 2015-10-01].
- ↑ a b Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ Rekomendacja nr 2/2021 Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego [online] [dostęp 2021-07-16].
- ↑ a b c d e f Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2017-10-01].
- ↑ Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.