Tvrđa
Tvrđa (czytaj: twrdzia – dosł. twierdza) – starówka w Osijeku, położona nieco na uboczu (na wschód) od obecnego centrum miasta, powstała w miejscu dawnej habsburskiej twierdzy[1].
.JPG)
_2.JPG)
Historia od średniowiecza do czasów osmańskich
edytujNazwa Osijek pojawiła się po raz pierwszy w 1196[2]. Miasto było ośrodkiem handlowym i portem od początków XII w. dzięki swemu położeniu na szlaku z Peczu i Budy na południe[3]. Znajdował się tu romański kościół Świętej Trójcy. W latach 1526–1687 Osijek znajdował się w granicach imperium osmańskiego. Miasto nie uległo w tym okresie poważniejszym zmianom, ale powstałe w tym czasie miejsca kultu islamskiego, nadały mu orientalny charakter[2]. Ślady średniowiecznego i tureckiego miasta zachowały się do dzisiaj, w tym resztki murów starej, tureckiej fortecy, znanej dziś jako "turecki mur" (Turski zid) lub "fort Filibeja" (Filebejeva utvrda), leżący obok drogi prowadzącej do Tvrđi[4][5].
W czasach osmańskich Osijek uzyskał międzynarodowy rozgłos dzięki mostowi Sulejmana[2]. Budowa mostu została rozpoczęta przez Ibrahima Paszę 16.08.1526 na rozkaz Sulejmana Wspaniałego[6]. Most, łączący Osijek z Dardą, miał formę drogi opartej na palach o długości ok. 7 km i szerokości 6 m[2]. Uważany za wielkie zagrożenie dla chrześcijańskiej Europy, był atakowany wiele razy. Zniszczono go w 1664 r., kiedy został podpalony na rozkaz bana chorwackiego Nikoli Zrinskiego (chorw. Nikola VII Zrinski), (węg. VII Zrínyi Miklós)[7][2]. Most został odbudowany za panowania Sulejmana II[2]]. Ostatecznie został spalony przez armię habsburską w 1686 r[2]].
Status i położenie
edytujTvrđa jest najlepiej zachowaną w Chorwacji zabytkową barokową starówką miejską. Oddzielona od reszty miasta pasem parków i zieleni, a także szeroką ulicą Europska Avenija, pozostawała przez lata niewykorzystana turystycznie. Obecnie stan ten się zmienia, lecz długoletnie położenie na uboczu pozwoliło zachować autentyczne walory zabytkowe zespołu.
Zabudowa
edytujZabudowa skoncentrowana jest przy ulicach wybiegających z rynku (Trg Svetoga Trojstva), a od północy ograniczona rzeką Drawą, nad którą zaaranżowano bulwar spacerowy. Z pozostałych stron zlokalizowane są planty i rozległe parki miejskie. Część murów obronnych twierdzy jest zachowana, ocalała też Brama Wodna (Vodena vrata). Większość zabytków pochodzi z XVIII wieku, a główne z nich to:
- pojezuicki kościół św. Michała,
- klasztor Jezuitów,
- ratusz (obecnie Muzeum Slawońskie z bogatymi zbiorami archeologicznymi),
- kolumna Trójcy Świętej,
- stara poczta.
Możliwy jest wstęp na mury miejskie, które stanowią dobry punkt widokowy na dachy starówki.
Rozrywka i dojazd
edytujNa terenie całego zespołu intensywnie rozwija się funkcja gastronomiczna i hotelowa (głównie tanie hostele). Dojazd możliwy tramwajami do przystanku Tvrđa.
Przypisy
edytuj- ↑ Wojciech Tyluś, Osijek – największe miasto Slavonii [online], CroLove.pl, 18 stycznia 2021 [dostęp 2021-01-19] (pol.).
- ↑ a b c d e f g Croatian Ministry of Culture Directorate for the Protection of Cultural Heritage: Historical-Town Planning Ensemble Tvrda (Fort) in Osijek. UNESCO, 1 lutego, 2005. [dostęp 2010-05-11]. (ang.).
- ↑ Damir Krajnik, Mladen Obad Šćitaroci. Preobrazba bastionskih utvrđenja grada Osijeka. „Prostor”. 16 (2), s. 168–179, December 2008. Uniwersytet w Zagrzebiu. ISSN 1330-0652. (chorw.).
- ↑ World Monuments Watch List of 100 Most Endangered Sites 1996. New York: World Monuments Fund, s. 22. ISBN 0-9627931-7-5. (ang.).
- ↑ Tvrđa. [w:] gctvrdja.com [on-line]. Tvrđa City District, 22 grudnia, 2008. [dostęp 2010-09-12]. (ang.).
- ↑ Kemal Çiçek: Great Ottoman Turkish civilization. Yeni Türkiye, 2000. ISBN 978-975-6782-21-7. (ang.).
- ↑ Yugoslav review. Wyd. 9th. Jugoslovenska Revija, 1979, s. 41. (ang.).
Zobacz też
edytuj- Tvrđa (Sisak) – starówka w Sisaku
Bibliografia
edytuj- Jarosław Swajdo, Joanna Stovrag, Chorwacja – praktyczny przewodnik, Bielsko-Biała: wyd. Pascal, 1999, s. 213, ISBN 83-87696-63-3, OCLC 749244721.