Turmont
Turmont (lit. Turmantas) – miasteczko na Litwie, w okręgu uciańskim, w rejonie jezioroskim, siedziba gminy, 17 km na wschód od Jeziorosów, w pobliżu granicy z Łotwą. W 2011 roku liczyło 286 mieszkańców[1].
 Widok miasteczka | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Okręg | |||
| Rejon | |||
| Gmina | |||
| Populacja (2001) • liczba ludności |
| ||
| Kod pocztowy |
LT-32004 | ||
Położenie na mapie Litwy  | |||
Położenie na mapie Polski w 1939  | |||
 55°41′40″N 26°27′40″E/55,694444 26,461111
| |||
Znajduje się tu kościół katolicki (kaplica) z pocz. XX wieku, cerkiew z 1933 roku, szkoła podstawowa, poczta i stacja kolejowa Turmont.
Historia
edytujWieś i dwór wzmiankowane w 1789 roku. W 1862 przez miejscowość przebiegła linia kolejowa i powstała tu stacja Kolei Warszawsko-Petersburskiej.
W okresie międzywojennym w latach 1919–1939 miejscowości (miasteczko, zaścianek i stacja kolejowa) znajdowały się w granicach II Rzeczypospolitej. Znajdowała się tu stacja kolejowa na granicy polsko-łotewskiej. W miasteczku była polska szkoła, sąd grodzki, siedziba gminy, rynek i synagoga. W 1927 r. rozpoczęto tu budowę murowanej kaplicy, w 1933 cerkwi. Po wojnie większość Polaków została przymusowo wysiedlona.
Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku: stację kolejową zamieszkiwało 18 osób, 4 były wyznania prawosławnego a 14 staroobrzędowego. Jednocześnie wszyscy mieszkańcy zadeklarowali polską przynależność narodową. Były tu 2 budynki mieszkalne[2].
W 1931 miasteczko zamieszkane było przez 621 osób, było tu 93 budynki mieszkalne. W zaścianku Turmont mieszkało 31 osób w 5 budynkach[3].
Wierni należeli do parafii rzymskokatolickiej w Smołwach i prawosławnej w Dryświatach. Miejscowość podlegała pod miejscowy Sąd Grodzki i Okręgowy w Wilnie; mieścił się tu urząd pocztowy który obsługiwał znaczną część gminy Smołwy[4].
W 1958 miejscowość otrzymała status osiedla typu miejskiego, a w 1999 miasteczka. W Turmoncie znajduje się siedziba Jezioroskiego Rejonowego Oddziału Związku Polaków na Litwie[5].
Przypisy
edytuj- ↑ Lietuvos respublikos 2011 metų gyventojų ir būstų surašymo rezultatai – Utenos apskritis. Lietuvos respublikos 2011 metų gyventojų ir būstų surašymo rezultatai. [dostęp 2022-10-14]. (lit.).
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. 7, część 2, 1924, s. 15.
- ↑ Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, t. 1, Warszawa 1938, s. 14.
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Przemyśl, Warszawa 1933, s. 1763.
- ↑ Tomasz Otocki: Polacy na Litwie i Łotwie. Bracia, którzy się nie znają?. rus.lsm.lv, 28 kwietnia 2024. [dostęp 2024-04-29]. (pol.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Historia miejscowości, „Tygodnik Wileńszczyzny”
- Strona starostwa (lit.)