Transkrypcja poprawiona języka koreańskiego
Transkrypcja poprawiona języka koreańskiego (ang. Revised Romanization) – system transkrypcji języka koreańskiego (pisma hangul) na alfabet łaciński (inaczej: latynizacji) opracowany przez Ministerstwo Kultury i Turystyki Korei Południowej i opublikowany w 2000 roku. Obecnie, obok transkrypcji McCune’a-Reischauera, jest on jednym z dwóch najczęściej stosowanych systemów latynizacji tego języka[1].
Charakterystyka
edytujSystem stworzono z myślą o zastąpieniu transkrypcji McCune’a-Reischauera (MCR), która w swojej pierwotnej wersji opracowana została w 1939 roku. Jego podstawową zaletą jest to, że do zapisu wyrazów wykorzystuje się jedynie standardowe litery alfabetu łacińskiego (tożsame z alfabetem angielskim), bez znaków diakrytycznych i apostrofów, często pojawiających się w systemie MCR. Cecha ta była szczególnie istotna w dobie informatyzacji – większość klawiatur nie pozwalała na wprowadzenie liter z brewisem (jak ŏ czy ῠ), stosowanie tych znaków było także niemożliwe m.in. w adresach stron internetowych. W praktyce przed pojawieniem się transkrypcji poprawionej nagminnym było pomijanie znaków specjalnych, co uniemożliwiało rozróżnienie niektórych liter czy głosek, często prowadząc do całkowitego zniekształcenia znaczenia słów[1][2].
Zasady transkrypcji są uproszczone względem systemu MCR i nie zawsze oddają w pełni niuanse fonetyczne języka koreańskiego[3]. Zarówno w piśmie hangul jak i transkrypcji poprawionej pojawiają się alofony – ta sama litera może odpowiadać głosce dźwięcznej lub bezdźwięcznej w zależności od położenia w wyrazie. W transkrypcji MCR w sytuacjach tych różnica w wymowie znajduje odzwierciedlenie w zapisie, poprzez stosowanie odrębnych fonemów[2].
Transkrypcja poprawiona jest łatwiejsza w użyciu niż MCR dla osób, dla których koreański jest językiem ojczystym[1][2]. W przeciwieństwie do transkrypcji MCR jest też w pełni odwracalna, tj. tekst zlatynizowany tym systemem, można poddać jednoznacznej konwersji na pismo hangul[4][5].
Użycie
edytujRząd Korei Południowej prowadzi czynną politykę promującą wykorzystanie transkrypcji poprawionej. Od 28 lutego 2002 roku obowiązuje ona we wszystkich wydawanych w tym kraju podręcznikach, a do 31 grudnia 2005 całkowicie wyparła inne systemy transkrypcji na znakach drogowych. Wprowadzenie nowego systemu transkrypcji spotkało się z negatywnym przyjęciem przez społeczeństwo koreańskie. The Korea Herald i The Korea Times, dwa z anglojęzycznych dzienników wydawanych w Korei, początkowo odmówiły jego stosowania. Z czasem nastawienie wobec transkrypcji poprawionej uległo jednak zmianie – w 2017 roku znajdowała się ona w szerokim użyciu[1].
Poza granicami kraju transkrypcja poprawiona jest rozpowszechniona w użyciu ogólnym i publikacjach popularnonaukowych. W 2017 roku system McCune’a-Reischauera pozostawał jednak dominującym w publikacjach przeznaczonych do nauki języka koreańskiego, jak i anglojęzycznych czasopismach naukowych, w tym tych wydawanych w Korei[1][5].
W 2011 roku BGN i PCGN, komisje standaryzacji nazewnictwa geograficznego Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii, przyjęły transkrypcję poprawioną dla nazw geograficznych w Korei Południowej, zastępując system McCune’a-Reischauera (ta pozostaje nadal w użyciu dla nazw w Korei Północnej)[3][4]. Oba systemy latynizacji są obecnie (2019) zalecane przez Komisję Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej dla obiektów w obu państwach koreańskich[6].
Przykłady
edytuj| Nazwa polska | Zapis Hangul | Transkrypcja poprawiona | Transkrypcja McCune’a-Reischauera |
|---|---|---|---|
| hangul | 한글 | hangeul | han'gŭl |
| Korea | 한국 | Hanguk | Hanguk |
| Seul | 서울 | Seoul | Sŏul |
| Pusan | 부산 | Busan | Pusan |
| Cheongju | 청주 | Cheongju | Ch'ŏngju |
| Czedżu | 제주 | Jeju | Cheju |
| Panmundżom | 판문점 | Panmunjeom | P'anmunjŏm |
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e Chris Doll. Korean Rŏmaniz’atiŏn: Is It Finally Time for The Library Of Congress to Stop Promoting McCune-Reischauer and Adopt the Revised Romanization Scheme?. „Journal of East Asian Libraries”. 2017 (165), s. 1-2, 4-5, 8-11, październik 2017. [dostęp 2019-03-24]. (ang.).
- ↑ a b c d The Revised Romanization of Korean. Freie Universität Berlin – Fachbereich Geschichts- und Kulturwissenschaften. [dostęp 2019-03-24]. (ang.).
- ↑ a b Romanization of Korean for the Republic of Korea [online], GOV.UK [dostęp 2019-03-24] (ang.).
- ↑ a b Romanization of Korean for the Democratic People's Republic of Korea [online], GOV.UK [dostęp 2019-03-24] (ang.).
- ↑ a b Sun Huh. How to romanize Korean characters in international journals. „Science Editing”. 4 (2), s. 80-85, 2017. DOI: 10.6087/kcse.100. [dostęp 2019-03-24]. (ang.).
- ↑ Jarosław Pietrow: Zasady latynizacji pisma koreańskiego. KSNG. [dostęp 2019-03-24].