Thorvald Nilsen
Thorvald Nilsen (ur. 6 sierpnia 1881 roku w Kristiansand, zm. 19 kwietnia 1940 roku w Buenos Aires) – norweski wojskowy i polarnik, uczestnik wyprawy Amundsena na biegun południowy z lat 1910-1912[1].
.jpg)
| |
| Data i miejsce urodzenia |
6 sierpnia 1881 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
19 kwietnia 1940 |
| Zawód, zajęcie |
polarnik, wojskowy |
| Narodowość | |
| Rodzice |
Nikolai Emil Nilsen |
| Małżeństwo |
Frida Lem |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys
edytujDzieciństwo i Młodość
edytujUrodził się 6 sierpnia 1881 roku w Kristiansand[1]. Był starszym z dwójki dzieci[2] handlarza Nikolai Emila Nilsena i Anne Lovise Tønnesdatter Aarrestad[3]. W 1900 roku przeszedł egzaminy na oficera żeglugi, po czym wstąpił do Szkoły Marynarki Wojennej w Karljohansvern, w gminie Horten[1]. Uczelnię tę ukończył w 1903 roku z 10. wynikiem wśród 20 absolwentów z tego rocznika. W 1906 roku został mianowany porucznikiem. Następnie pływał w roli oficera na statkach handlowych, kursujących pomiędzy Europą a Ameryką Południową[1].
Podróż statku "Fram"
edytujGdy dotarła do niego wiadomość o projektowanej przez Amundsena podróży na biegun północny, postanowił dołączyć do polarników. Został zaaprobowany jako członek załogi przez Amundsena, zaś po śmierci Ole Engelstada mianowano go kapitanem statku "Fram"[1]. Przed wyruszeniem z Norwegii został też poinformowany o prawdziwym celu podróży, jakim był nie biegun północny, a południowy[1][a]. 9 sierpnia 1910 roku wyruszył z Kristiansand na "Framie" wraz z liczącą 19 osób załogą. 13 stycznia 1911 roku ekspedycja dotarła do Zatoki Wielorybiej na Antarktydzie. 14 lutego, po opuszczeniu statku przez 9 osób pozostających na zimę na Antarktydzie, Nilsen skierował się wraz z pozostałą częścią załogi w kierunku Buenos Aires, gdzie miał uzupełnić zapasy[1]. Po wykonaniu tego zadania rozpoczął kilkumiesięczny rejs po Oceanie Południowym, podczas którego wspólnie z Aleksandrem Kuczinem przeprowadził badania oceanograficzne[1].
W styczniu 1912 roku powrócił wraz ze statkiem "Fram" na Antarktydę, gdzie zabrał na pokład pozostawionych tam rok wcześniej uczestników wyprawy[1]. Było wśród nich pięciu zdobywców bieguna południowego: Amundsen, Oscar Wisting, Sverre Hassel, Helmer Hanssen i Olav Bjaaland[4]. Wspólnie z pozostałymi uczestnikami ekspedycji Nilsen dotarł do Hobart na Tasmanii, po czym skierował się do Buenos Aires. Miał tam nadzorować przygotowania "Frama" do wypłynięcia w kierunku bieguna północnego. Amundsen ostatecznie odwołał jednak projektowaną przez siebie wyprawę na północ, więc w grudniu 1912 roku Nilsen powrócił do Norwegii[1].
Latem 1913 roku powrócił do Ameryki, gdzie ponownie objął dowództwo nad "Framem"[3]. Miał na jego pokładzie przepłynąć jako pierwszy przez Kanał Panamski[1]. Ten nie został jednak ukończony na czas, więc załoga skierowała się na południe celem opłynięcia Ameryki Południowej. Z powodu trudnych warunków żeglugi i plagi szczurów statek został jednak zawrócony do Norwegii. Do Horten przybył 17 lipca 1914 roku[1].
Dalsza działalność
edytujNa czas I wojny światowej powrócił do marynarki wojennej, gdzie pełnił funkcję kapitana torpedowca. 14 września 1914 roku poślubił w Nordstrand Fridę Lem[1]. W 1920 roku nadano mu stopień kapitana marynarki, lecz niebawem zrezygnował ze służby i odbył kurs na dyspaszera. W 1920 roku wraz z żoną przeprowadził się do Buenos Aires, gdzie podjął pracę jako agent ubezpieczeniowy dla norweskiego przedsiębiorstwa[3]. W ciągu kolejnych kilkunastu lat wielokrotnie odwiedzał Norwegię. 19 kwietnia 1940 roku zmarł w Buenos Aires[1].
Odznaczenia i upamiętnienie
edytujZa udział w ekspedycji na biegun południowy został uhonorowany Orderem Świętego Olafa. Później został także kawalerem francuskiego Orderu Narodowego Legii Honorowej[1].
Jego imieniem nazwano znajdujący się na Antarktydzie Płaskowyż Nilsena[5].
Uwagi
edytuj- ↑ Amundsen zmienił plany podróży na długo przed jej rozpoczęciem. Początkowo poinformował o tym jednak wyłącznie swego brata, Leona, i Thorvalda Nilsena
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Thorvald Nilsen (1881-1940). The Fram Museum. [dostęp 2016-05-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-18)]. (ang.).
- ↑ Thorvald Nilsen. Geni. [dostęp 2016-05-14]. (ang.).
- ↑ a b c Thorvald Nilsen. Norsk Biografisk Leksikon. [dostęp 2016-05-14]. (norw. nynorsk).
- ↑ Roland Huntford: The Last Place On Earth. Pan Books, 1983, s. 493-497. ISBN 978-0-330-28816-3.
- ↑ Lieutenant Thorvald Nilsen - Biographical notes. Cool Antarctica. [dostęp 2016-05-14]. (ang.).