Rysostrzępiak łuskowaty
Rysostrzępiak łuskowaty (Pseudosperma squamatum (J.E. Lange) Matheny & Esteve-Rav.) – gatunek grzybów należący do rodziny strzępiakowatych (Inocybaceae)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
strzępiak łuskowaty |
| Nazwa systematyczna | |
| Pseudosperma squamatum ((J.E. Lange) Matheny & Esteve-Rav. Mycologia, 10.1080/00275514.2019.1668906, 32 (2019) | |
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Pseudosperma, Inocybaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1917 r. Jakob Emanuel Lange nadając mu nazwę Inocybe squamata. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadali mu Matheny & Esteve-Rav. w 2019 r.[1]
Andrzej Nespiak w 1990 roku nadał mu nazwę polską strzępiak łuskowaty nadał[2]. Po przeniesieniu go do rodzaju Pseudosperma nazwa polska stała się niespójna z nazwą naukową. W 2021 r. Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów zarekomendowała nazwę twardoskórzak pucharkowaty[3].
Morfologia
edytujŚrednica do 2–6 cm, stożkowato-wypukły z niewielkim garbkiem. Brzeg prosty i nieregularnie powycinany. Powierzchnia sucha, jedwabista, złotobrązowa z oliwkowym odcieniem, pokryta włókienkami oraz delikatnymi, krótkimi i przypłaszczonymi łuseczkami. Pod nimi prześwituje jaśniejszy miąższ[4].
Szeroko zatokowato wycięte lub prawie wolne, początkowo żółtawo-oliwkowe, potem rdzawe lub płowoszare. Ostrza wyraźnie jaśniejsze[4].
Wysokość 3–7 cm, grubość 0,5–1 cm, mięsisty, walcowaty, u podstawy nieco zgrubiały, początkowo pełny, potem pusty. Powierzchnia złotooliwkowa, w górnej części jaśniejsza i nieco oprószona[4].
W kapeluszu białawy, w trzonie żółtawy, bez smaku, o zapachu spermy lub zgniłego sera[4].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki fasolkowate, 6,5–12 × 4,5–5,5 µm. Cystydy gładkie, maczugowate, 30–50 × 9–13 µm[4].
Występowanie
edytujZnane jest występowanie strzępiaka pomarańczowoczerwonawego w niektórych krajach Europy[5]. Jest rzadki[4]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – gatunek potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych[6].
Grzyb mikoryzowy. Występuje na ziemi w lasach i parkach. Spotykany pod bukami, topolami, dębami, świerkami, olszami, wierzbami[2].
Gatunki podobne
edytujStrzępiak łuskowaty ma pośrednie cechy pomiędzy tzw. strzępiakiem porysowanym (Pseudosperma rimosum (Bull.) Matheny & Esteve-Rav. 2019) a rysostrzępiakiem perłowym (Pseudosperma perlatum (Cooke) Matheny & Esteve-Rav. 2019). Od rysostrzępiaka porysowanego odróżnia się bardziej brązowooliwkowym kapeluszem i barwą trzonu, od rysostrzępiaka perłowego łuseczkami na szczycie kapelusza i niepodgiętym brzegiem. Według J.E. Langego rysostrzępiak łuskowaty jest pośrednią formą między tymi gatunkami[4].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2020-04-06] (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda, Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1
- ↑ Rekomendacja nr 2/2021 Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego [online] [dostęp 2021-07-19].
- ↑ a b c d e f g Andrzej Nespiak, Grzyby. Tom XIX. Strzępiak (Inocybe), Warszawa – Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Marie Curie Skłodowskiej, 1990, ISBN 83-01-08749-8
- ↑ Discover Life [online] [dostęp 2020-04-02] (ang.).
- ↑ Zbigniew Mirek, Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski , Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006, ISBN 83-89648-38-5