Stryker

Stryker – rodzina kołowych wozów opancerzonych będących na wyposażeniu Armii Stanów Zjednoczonych od roku 2002. Konstrukcja bazuje na kanadyjskim transporterze LAV III (pokrewna wersja LAV-25 obecnie używana jest m.in. przez amerykańską piechotę morską).

Stryker w podstawowej wersji transportera piechoty (M1126 ICV)

Historia konstrukcji

Schemat organizacji brygady Stryker (tzw. brygada lekka)

W październiku 1999 w armii amerykańskiej powstał plan modernizacji wojska. Zakładał on, że wobec obecnych i przyszłych warunków prowadzenia wojny rzeczą decydującą ma być mobilność jednostek. Armia miała być zdolna do przerzucenia brygady w dowolne miejsce na świecie w przeciągu 96 godzin (odpowiednio dywizja – 120 godzin, 5 dywizji – 30 dni). Powołano więc do życia tzw. brygady lekkie (później nazwane Stryker Brigade Combat Team – Brygada Stryker), które miały zostać wyposażone w odpowiedni pojazd – odpowiednio mobilny i łatwy w transporcie (przy pomocy C-130), a jednocześnie o lepszym opancerzeniu i sile ognia niż pojazdy rodziny HMMWV. Na taki pojazd idealnie nadawały się kołowe wozy opancerzone.

Pojazdem na bazie którego miał powstać wóz dla US Army został LAV III. Kontrakt pomiędzy General Dynamics-General Motors Defence Canada a armią amerykańską podpisano w roku 2000. Zakładał on dostarczenie 2131 pojazdów w ciągu 6 lat. Prace nad amerykańską wersją LAV III przyspieszono po atakach terrorystycznych z 11 września i w ten sposób pierwsze pojazdy w wersji transportowej (M1126 Infantry Carrier Vehicle) przyjęto do uzbrojenia w lutym 2002. Oprócz tego opracowano, także wersje specjalistyczne (pojazd rozpoznawczy czy wóz ewakuacji medycznej), a także niszczyciel czołgów (jako substytut dla czołgu).

Geneza nazwy „Stryker”

Przy wyborze nazwy dla nowego pojazdu zrezygnowano z dotychczasowej praktyki nadawania nazwisk słynnych generałów. Zdecydowano się na nazwę Stryker – na cześć dwóch szeregowców, którzy dostali Medal Honoru: Stuard S. Stryker (bohater II wojny światowej) oraz Robert F. Stryker (bohater wojny wietnamskiej). W wymowie nazwa ta jest podobna do angielskiego słowa „striker” (tj. „ten, który uderza”).

Stryker z dodatkowymi ekranami przeciwkumulacyjnymi

Konstrukcja

Pojazd niezależnie od wersji posiada taki sam silnik (Caterpillar C7 o mocy 260 kW (350 KM)) i podwozie. Poszczególne wersje różnią się wyposażeniem, uzbrojeniem i ewentualnie konstrukcją nadwozia pojazdu. Wóz posiada trakcję kołową 8x8. Według założeń technicznych osiąga on prędkość maksymalną ok. 96 km/h (60 mil/h) oraz posiada zasięg maksymalny do ok. 482 km (300 mil).

M151 Protector z zamontowanym na nim Browning M2

Opancerzenie

Kadłub pojazdów typu Stryker wykonany jest z wysokiej jakości płyt stalowych. Zapewniają one ochronę przed ostrzałem pociskami przeciwpancernymi kal. 7,62 mm. Pancerz jest dodatkowo wzmocniony ceramicznymi płytami, który chronią przed pociskami kal. 14,5 mm, a także przed odłamkami z amunicji artyleryjskiej 152 mm.

W celu ochrony przed atakiem z ręcznych granatników przeciwpancernych (np. RPG-7) pojazdy można wyposażyć w dodatkowe osłony przed pociskami z głowicą kumulacyjną (tzw. klatki).

Latem 2003 pojawiły się problemy z odpornością pancerza ceramicznego na amunicję kal. 14,5 mm. W celu wzmocnienia ochrony producent zaproponował „dopancerzenie” 3 mm stalową blachą. Wzrost wagi związany z zamontowaniem dodatkowego opancerzenia uniemożliwia jednak transport na pokładzie C-130. Ostatecznie problem rozwiązano zmieniając rodzaj i dostawcę pancerza ceramicznego.

Podwozie zostało wzmocnione tak, żeby zapewnić ochronę załogi przed minami.

Uzbrojenie

Podstawowym uzbrojeniem M1126 ICV, M1127 RV, M1130 CV, M1131 FSV i M1132 ESV jest zdalnie sterowany moduł uzbrojenia M151 Protector z zamontowanym na nim granatnikiem Mk 19 lub wkm Browning M2. Głównym uzbrojeniem M1128 MGS jest czołgowa armata gwintowana M68A2 kal. 105 mm z automatyczną ładowarką.

Pomocnicze uzbrojenie Strykerów najczęściej stanowi karabin maszynowy M240.

Stryker w wersji rozpoznawczej (M1127 RV)

Stryker w wersji M1128 MGS

Warianty

Powstało 10 wariantów Strykera:

• M1126 Infantry Carrier Vehicle (ICV) – wersja podstawowa, transporter piechoty. Uzbrojony w wkm M2 lub granatnik Mk19 i karabin maszynowy M240. Przedział transportowy mieści 9 żołnierzy. Wprowadzony do US Army w roku 2002.
• M1127 Reconnaissance Vehicle (RV) – wersja rozpoznawcza. Uzbrojenie stanowi wkm M2 lub granatnik Mk19 i karabin maszynowy M240. Przedział transportowy mieści 6 żołnierzy.
• M1128 Mobile Gun System (MGS) – Wóz wsparcia ogniowego (WWO) na podwoziu kołowym. Główne uzbrojenie stanowi armata M68A2 kal. 105 mm. Wprowadzony do US Army w roku 2005.
• M1129 Mortar Carrier (MC) – moździerz M120 kal. 120 mm lub M252 kal. 81 mm zamocowany na podwoziu transportera Stryker. Na wyposażeniu US Army od roku 2005.
• M1130 Commander’s Vehicle (CV) – wóz dowodzenia.
• M1131 Fire Support Vehicle (FSV) – wóz kierowania ogniem
• M1132 Engineer Squad Vehicle (ESV) – wóz inżynieryjny
• M1133 Medical Evacuation Vehicle (MEV) – wóz ewakuacji medycznej
• M1134 Anti-Tank Guided Missile Vehicle (ATGMV) – samobieżna wyrzutnia rakiet przeciwpancernych. Główne uzbrojenie stanowi wyrzutnia pocisków TOW
• M1135 Nuclear, Biological, Chemical, Reconnaissance Vehicle (NBCRC) – pojazd rozpoznania NBC. Ma zastąpić pojazdy M93 Fox w US Army.
• Mxxxx Self-Propelled Howitzer (SPH) – prototyp samobieżnej haubicy na podwoziu Stryker. Projekt przerwany w listopadzie 2005 roku.

Użycie pojazdu w warunkach bojowych

Stryker po wybuchu miny pułapki

Strykery swój chrzest bojowy odbyły podczas misji stabilizacyjnej w Iraku (od listopada 2003). W lecie 2009 roku pierwsze Strykery skierowano do Afganistanu.

W raportach stwierdzono bardzo zadowalającą ochronę pojazdu przed IED. Nawet, jeśli w wyniku działania miny-pułapki pojazd został zniszczony, to często nie było ofiar wśród załogi.

Użytkownicy

• Stany Zjednoczone: US Army (od roku 2002)
• Tajlandia: 120 pojazdów M1126 w latach 2019–2020

Zobacz też

• Mowag Piranha
• ASLAV
• NZLAV
• KTO Rosomak