Stefan Wojtas
Stefan Wojtas (ur. 5 października 1943 w Zakopanem, zm. 27 maja 2024 w Krakowie[1][2]) – polski pianista i pedagog, doktor sztuk muzycznych, profesor nadzwyczajny Akademii Muzycznej w Krakowie, a następnie starszy wykładowca Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy oraz dyrektor Państwowej Szkoły Muzycznej II stopnia im. Władysława Żeleńskiego w Krakowie[3].
Data i miejsce urodzenia |
5 października 1943 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
27 maja 2024 |
Instrumenty | |
Gatunki | |
Zawód | |
Odznaczenia | |
Życiorys
edytujDziałalność pianistyczna
edytujPochodził z Podhala, gdzie się urodził w 1943 w Zakopanem[4]. W młodości kształcił się w klasie fortepianu, w Państwowej Szkole Muzycznej II st. im. Władysława Żeleńskiego w Krakowie (dawniej Średnia Szkoła Muzyczna), która wówczas mieściła się przy ul. Warszawskiej[4]. W roku 1958 zamieszkał w domu przy ulicy Garncarskiej 3[5] u wybitnego pedagoga Ludwika Stefańskiego, męża pianistki Haliny Czerny-Stefańskiej, gdzie do 1968 miał własny pokój z fortepianem i pobierał u niego wielogodzinne lekcje gry na tym instrumencie[4]. Po ukończeniu średniej szkoły muzycznej rozpoczął studia na Akademii Muzycznej w Krakowie, w klasie prof. Ludwika Stefańskiego, którą ukończył w 1968 z wyróżnieniem[6]. W czasie studiów w 1966 brał udział w III Międzynarodowym Konkursie Muzycznym im. Piotra Czajkowskiego w Moskwie. Następnie, w 1969, uczestniczył w III Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym w Leeds, na którym otrzymał nagrodę[7], a w 1970 w VIII Konkursie Chopinowskim w Warszawie[4]. Już podczas studiów rozpoczął działalność koncertową[6]. Występował w Polsce, Stanach Zjednoczonych, Szwecji, Wielkiej Brytanii czy Związku Radzieckim[6]. Dwukrotnie został laureatem Ogólnopolskiego Konkursu Pianistycznego na stypendium im. Fryderyka Chopina. Dokonał nagrań archiwalnych dla Polskiego Radia i Telewizji Polskiej utworów takich kompozytorów jak: Józef Elsner, Ludwig van Beethoven, Fryderyk Chopin, Franz Liszt, Ignacy Jan Paderewski czy Karol Szymanowski[6]. Pianista miał spore kłopoty z przezwyciężeniem stresu podczas gry, który był przyczyną problemów nerwicowych[4].
Działalność pedagogiczna
edytujRównolegle z działalnością koncertową podjął w 1968 działalność pedagogiczną w Państwowej Szkole Muzycznej II st. im. Władysława Żeleńskiego w Krakowie, zostając w 1991 jej dyrektorem[8][6]. W okresie (1983–2014) prowadził również klasę fortepianu w Akademii Muzycznej w Krakowie[9], zostając profesorem nadzwyczajnym[3]. Od 2014 prowadził zajęcia na Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy[4].
Wielu jego wychowanków zostało laureatami krajowych i międzynarodowych konkursów pianistycznych, m.in. Piotr Machnik, Piotr Kosiński, Marcin Koziak, Krzysztof Książek, Szymon Nehring, Marek Szlezer, Ireneusz Boczek, Anna Boczar, Aleksandra Łaptaś, Dobrochna Krówka, Joanna Pociej czy Paweł Filek[8][6]. Jeden z jego wychowanków Marek Szlezer stwierdził m.in.[4]:
Bardziej niż na elementach technicznych skupia się na wykształceniu u ucznia prawidłowej estetyki i jej formowaniu. Uczy szacunku do tekstu i dokładnego rozumienia detali. W tym prawdopodobnie tkwi klucz do jego sukcesu.
Prowadził lekcje z pianistami na zasadzie spotkań i dyskusji o muzyce[4]. Swoją rolę w życiu młodego pianisty tak określił[10]:
Rolą pedagoga jest nauczenie młodego człowieka, jak obserwować siebie i jak pracować, żeby móc się rozwijać artystycznie przez całe życie.
Był jurorem wielu ogólnopolskich i międzynarodowych konkursów pianistycznych. Założył też w 2009 Fundację Pro Musica Bona, która pomaga utalentowanym młodym muzykom z Małopolski[11][7]. Wraz ze swoją córką, skrzypaczką i pedagogiem Joanną Wojtas[12] był w radzie fundatorów tej fundacji[11]. W okresie (2011–2014) był członkiem Rady ds. Szkolnictwa Artystycznego VI kadencji, organu opiniodawczego i wnioskodawczego w sprawach dotyczących kształcenia artystycznego, powołanej przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Bogdana Zdrojewskiego[13].
Zmarł 27 maja 2024 w Krakowie. Uroczystości pogrzebowe rozpoczęły się w Krakowie mszą świętą odprawioną w jego intencji 4 czerwca w bazylice Mariackiej, po czym 5 czerwca został pochowany na Nowym Cmentarzu w Zakopanem przy ul. Nowotarskiej 37[2].
Publikacje (albumy)
edytujDla firmy fonograficznej Dux utrwalił na trzech płytach CD utwory Domenica Scarlattiego, Josepha Haydna, Fryderyka Chopina, Roberta Schumanna, Aleksandra Skriabina i Isaaca Albéniza[14].
Albumy | |||
Rok | Tytuł | Wydawca | |
1999 | Piano. Scarlatti, Haydn, Schumann, Skriabin | Dux | |
2005 | Chopin. Sonatas, mazurkas | ||
2009 | Izaak Albéniz: Iberia & Navarra |
Odznaczenia i nagrody
edytujZa swą działalność pedagogiczną i organizacyjną odznaczony został wieloma medalami i nagrodami (m.in. dwukrotnie nagrodą Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego[9], Medalem Komisji Edukacji Narodowej[9], Złotym i Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[15] czy Złotym Krzyżem Zasługi[16])
Odznaczenia | |
Rok | Odznaczenie / Nagroda |
2001 | Medal Komisji Edukacji Narodowej[9][7] |
2005 | Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” w dziedzinie muzyki[15] |
Złoty Krzyż Zasługi[16] | |
2006 | Nagroda I stopnia Centrum Edukacji Artystycznej[7] |
2009 | Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego I stopnia[17] |
2010 | Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” w dziedzinie szkolnictwa artystycznego[15] |
2011 | Nagroda EXCELLENCE IN TEACHING[18] |
2015 | Medal Filharmonii im. Karola Szymanowskiego w Krakowie za wychowanie wybitnych pianistów Szymona Nehringa i Krzysztofa Książka[19] |
2016 | Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w dziedzinie edukacji artystycznej[7] |
2018 | Nagroda Województwa Małopolskiego Ars Quaerendi w kategorii „mistrz”[7] |
Przypisy
edytuj- ↑ Mateusz Ciupka , Stefan Wojtas (1943–2024) [online], ruchmuzyczny.pl, 28 maja 2024 [dostęp 2024-05-29] [zarchiwizowane z adresu 2024-05-28] .
- ↑ a b Iga Leszczyńska , Zmarł Stefan Wojtas, "człowiek wielkiej wiedzy, kultury, o mężnym i pojemnym sercu" [online], wiadomosci.dziennik.pl, 29 maja 2024 [zarchiwizowane z adresu 2024-05-29] .
- ↑ a b Przew. kwal. I Stefan Wojtas, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2024-05-29] .
- ↑ a b c d e f g h Mateusz Borkowski , Stefan Wojtas. Profesor od Chopina, [w:] Dziennik Polski [online], dziennikpolski24.pl, 23 października 2015 [zarchiwizowane z adresu 2023-03-22] .
- ↑ Mateusz Borkowski , Dom pełen fortepianów. Tu swoje kariery rozpoczynali wielcy muzycy, [w:] Dziennik Polski [online], dziennikpolski24.pl, 6 maja 2016 [zarchiwizowane z adresu 2023-03-22] .
- ↑ a b c d e f Stefan Wojtas [online], kulturalna.warszawa.pl [dostęp 2019-05-19] .
- ↑ a b c d e f Laureaci Nagrody Województwa Małopolskiego Ars Quaerendi (prof. Stefan Wojtas - mistrz). (PDF) [online], malopolska.pl [zarchiwizowane z adresu 2023-03-22] .
- ↑ a b Stefan Wojtas, [w:] Państwowa Szkoła Muzyczna II st. im. Władysława Żeleńskiego w Krakowie [online], zelenski.krakow.pl [zarchiwizowane z adresu 2019-05-25] .
- ↑ a b c d Osoby związane z Chopinem. Stefan Wojtas, [w:] Narodowy Instytut Fryderyka Chopina [online], pl.chopin.nifc.pl [zarchiwizowane z adresu 2017-09-29] .
- ↑ Majka Lisińska-Kozioł , Andrzej Arczewski , Zawzięty na granie [online], tygodnikprzeglad.pl, 4 stycznia 2004 [zarchiwizowane z adresu 2022-01-28] .
- ↑ a b Rada fundatorów. Stefan Wojtas i Joanna Wojtas, [w:] Fundacja ProMusicaBona [online], fundacjapromusicabona.pl, 11 kwietnia 2010 [zarchiwizowane z adresu 2022-09-24] .
- ↑ Joanna Wojtas, [w:] Państwowa Szkoła Muzyczna II st. im. Władysława Żeleńskiego w Krakowie [online], zelenski.krakow.pl [zarchiwizowane z adresu 2019-05-25] .
- ↑ Nowa Rada ds. Szkolnictwa Artystycznego, [w:] Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego [online], mkidn.gov.pl, 20 stycznia 2011 [dostęp 2019-05-01] [zarchiwizowane z adresu 2023-03-22] .
- ↑ Fortepian – wykonawcy: Wojtas Stefan [online], dux.pl [zarchiwizowane z adresu 2017-09-26] .
- ↑ a b c Medal Zasłużony Kulturze – Gloria Artis (Wojtas Stefan), [w:] Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego [online], mkidn.gov.pl [zarchiwizowane z adresu 2022-08-12] .
- ↑ a b POSTANOWIENIE PREZYDENTA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 23 września 2005 r. o nadaniu odznaczeń [online], prawo.pl, 23 września 2005 [zarchiwizowane z adresu 2023-03-22] .
- ↑ Nagrody dla nauczycieli ze szkół artystycznych, [w:] Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego [online], mkidn.gov.pl, 21 października 2009 [zarchiwizowane z adresu 2023-03-22] .
- ↑ EXCELLENCE IN TEACHING, [w:] Akademia Muzyczna w Krakowie [online], amuz.krakow.pl [zarchiwizowane z adresu 2022-09-29] .
- ↑ Medal Filharmonii dla prof. Stefana Wojtasa, [w:] Filharmonia im. Karola Szymanowskiego w Krakowie [online], filharmonia.krakow.pl [zarchiwizowane z adresu 2023-03-22] .
Linki zewnętrzne
edytuj- Przew. kwal. I Stefan Wojtas, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2019-05-19] .
- Stefan Wojtas w bazie AllMusic (ang.)
- Stefan Wojtas w bazie Discogs.com (ang.)
- Stefan Wojtas (ang.) w Musixmatch
- Stefan Wojtas w bazie You Tube
- Stefan Wojtas (ang.) w Apple Music