Stan Mikita
Stan Mikita, Stanislav Mikita (ur. jako Stanislav Guoth 20 maja 1940 w Sokolčach, zm. 7 sierpnia 2018) – słowacko-kanadyjski hokeista na lodzie. Przez wszystkie 22 sezony w NHL występował w Chicago Blackhawks. Uważany za najlepszego środkowego lat 60.[1] W sezonach zasadniczych NHL zanotował łącznie 1394 występy.
Data i miejsce urodzenia |
20 maja 1940 |
---|---|
Data śmierci |
7 sierpnia 2018 |
Obywatelstwo |
Kanada |
Wzrost |
175 cm |
Pozycja |
środkowy |
Uchwyt |
prawy |
Informacje klubowe | |
Klub | |
Numer w klubie |
21 |
Życiorys
edytujMłodość
edytujUrodził się we wsi Sokolče w regionie Liptów w czasach Pierwszej Republiki Słowackiej jako Stanislav Guoth. Jako młody chłopiec przeniósł się do St. Catharines, uciekając z kontrolowanej przez komunistów Czechosłowacji. Adoptowany przez ciocię i wujka, którzy nadali mu swoje nazwisko Мikita[2].
Kariera
edytujPo trzech sezonach w juniorskim zespole St. Catharines Teepees z Ontario Hockey Association, w sezonie 1959–60 został przeniesiony do nadrzędnego Chicago Blackhawks. W drugim pełnym sezonie Mikity w 1961 roku, Jastrzębie wygrały swój trzeci Puchar Stanleya. Prowadził w klasyfikacji strzelców w play-offach z dorobkiem 6 bramek.
Następny sezon był dla niego przełomowy – uzyskał status gwiazdy ligi grając na środku słynnej formacji znanej pod nazwą „Scooter Line”, z Kenem Wharramem na prawym skrzydle oraz Abem McDonaldem, a następnie Dougiem Mohnsem na lewym[2]. Był uważany za najgroźniejszego środkowego lat 60. Z inną gwiazdą drużyny Bobbym Hullem, Blackhawks posiadali najmocniejszą ofensywę dekady, przeważnie liderując w liczbie strzelonych bramek w lidze. Łącząc umiejętności defensywne i reputację jednego z najlepszych wznawiających z pomocą innowacyjnego, niespotykanie wygiętego kija, Mikita czterokrotnie w ciągu dekady zwyciężał w klasyfikacji punktujących. Wyrównał w sezonie 1966–67 najlepszy w tamtym momencie wynik w historii NHL, zdobywając 97 punktów. Sezon 1967–68 z 87 punktami Mikity był ostatnim, w którym zawodnik Blackhawks został najlepiej punktującym, do czasu rozgrywek 2015–16, gdy Patrick Kane zdobył 106 punktów[3].
We wcześniejszych latach Mikita był jednym z najczęściej karanych zawodników ligi. Zdecydował zmienić swój styl gry na czystszy, co przyniosło dwukrotne zdobycie Lady Byng Memorial Trophy, trofeum przyznawane zawodnikowi za grę fair play w trakcie sezonu. Nagła zmiana w zachowaniu Mikity miała miejsce po powrocie do domu z jednej z podróży. Jego żona powiedziała mu, że ich córka Meg, w momencie gdy kamera pokazała Мikitę ponownie siedzącego na ławce kar, zapytała się „dlaczego tata tak dużo czasu spędza na ławce?”[4].
W 1973 roku wspólnie z biznesmenem z Chicago Irvem Tiahnybikiem utworzyli American Hearing Impaired Hockey Association (AHIHA), stowarzyszenie niesłyszących i niedosłyszących hokeistów z całego kraju[5].
Użycie wygiętego kija
edytujMikita i jego drużynowy kolega Bobby Hull tworzyli najgroźniejsze ofensywne duo lat 60., znane z użycia kijów z zakrzywionymi łopatkami. Taki rodzaj wygięcia dawał znaczną przewagę strzelcom w pojedynkach z bramkarzami. W wyniku tego w 1970 władze NHL ustaliły limit maksymalnego wygięcia łopatki do pół cala[6].
Zakończenie kariery
edytujOstatnie lata kariery zawodowej Mikity zostały przyćmione przez przewlekłe urazy pleców, które doprowadziły do zakończenia jego kariery w trakcie sezonu 1979–80[2]. W tamtym momencie tylko Gordie Howe i Phil Esposito zdobyli więcej punktów w NHL i tylko sześciu graczy pojawiło w większej liczbie spotkań. Мikita został wprowadzony do Hockey Hall of Fame w 1983 i do słowackiej galerii sław w 2002[7]. Służył jako ambasador dobrej woli w Chicago Blackhawks[8]. 24 maja 2011 u Mikity zdiagnozowano raka jamy ustnej. Były zawodnik został poddany radioterapii[9]. 30 stycznia 2015 pismo The Chicago Tribune wydało oświadczenie, że u Stana zdiagnozowano podejrzenie postępującej choroby otępienia z ciałami Lewy’ego i obecnie znajduje się pod opieką lekarzy[10]. W czerwcu 2015 podano informację, że z powodu choroby nie pamiętał nic ze swojego dawnego życia[11].
Zmarł 7 sierpnia 2018 w wieku 78 lat[12].
Statystyki
edytujLegenda: M – mecze, G – gole, A – asysty, Pkt – punktacja kanadyjska (gole i asysty), Min – karne minuty, PP – gole w przewadze (power play), SH – gole w osłabieniu (short handed), GW – zwycięskie gole (game winning).
Sezon regularny | Play-off | ||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Sezon | Drużyna |
Liga | M |
G | A | Pkt | /- | Min | PP | SH | GW | M | G | A | Pkt | Min | PP | SH | GW | ||
1956–57 | St. Catharines Teepees | OHA-Jr. | 52 | 16 | 31 | 47 | – | 129 | – | – | — | 14 | 8 | 9 | 17 | 44 | – | – | — | ||
1957–58 | St. Catharines Teepees | OHA-Jr. | 52 | 31 | 47 | 78 | – | 146 | – | – | — | 8 | 4 | 5 | 9 | 46 | – | – | — | ||
1958–59 | St. Catharines Teepees | OHA-Jr. | 45 | 38 | 59 | 97 | – | 197 | – | – | — | – | – | – | – | – | – | – | — | ||
1958–59 | Chicago Black Hawks | NHL | 3 | 0 | 1 | 1 | – | 4 | – | – | — | – | – | – | – | – | – | – | — | ||
1959–60 | Chicago Black Hawks | NHL | 67 | 8 | 18 | 26 | – | 119 | – | – | — | 3 | 0 | 1 | 1 | 2 | – | – | — | ||
1960–61 | Chicago Black Hawks | NHL | 66 | 19 | 34 | 53 | – | 100 | – | – | — | 12 | 6 | 5 | 11 | 21 | – | – | — | ||
1961–62 | Chicago Black Hawks | NHL | 70 | 25 | 52 | 77 | – | 97 | – | – | — | 12 | 6 | 15 | 21 | 19 | – | – | — | ||
1962–63 | Chicago Black Hawks | NHL | 65 | 31 | 45 | 76 | – | 69 | – | – | — | 6 | 3 | 2 | 5 | 2 | – | – | — | ||
1963–64 | Chicago Black Hawks | NHL | 70 | 39 | 50 | 89 | – | 146 | 14 | 1 | 7 | 7 | 3 | 6 | 9 | 8 | – | – | — | ||
1964–65 | Chicago Black Hawks | NHL | 70 | 28 | 59 | 87 | – | 154 | 8 | 0 | 6 | 14 | 3 | 7 | 10 | 53 | – | – | — | ||
1965–66 | Chicago Black Hawks | NHL | 68 | 30 | 48 | 78 | – | 58 | 11 | 1 | 1 | 6 | 1 | 2 | 3 | 2 | – | – | — | ||
1966–67 | Chicago Black Hawks | NHL | 70 | 35 | 62 | 97 | – | 12 | 8 | 1 | 5 | 6 | 2 | 2 | 4 | 2 | – | – | — | ||
1967–68 | Chicago Black Hawks | NHL | 72 | 40 | 47 | 87 | -3 | 14 | 13 | 2 | 8 | 11 | 5 | 7 | 12 | 6 | 3 | 0 | 0 | ||
1968–69 | Chicago Black Hawks | NHL | 74 | 30 | 67 | 97 | 17 | 52 | 7 | 3 | 2 | – | – | – | – | – | – | – | — | ||
1969–70 | Chicago Black Hawks | NHL | 76 | 39 | 47 | 86 | 29 | 50 | 7 | 0 | 8 | 8 | 4 | 6 | 10 | 2 | 3 | 0 | 1 | ||
1970–71 | Chicago Black Hawks | NHL | 74 | 24 | 48 | 72 | 21 | 85 | 7 | 0 | 4 | 18 | 5 | 13 | 18 | 16 | 1 | 0 | 1 | ||
1971–72 | Chicago Black Hawks | NHL | 74 | 26 | 39 | 65 | 16 | 46 | 5 | 0 | 6 | 8 | 3 | 1 | 4 | 4 | 0 | 0 | 0 | ||
1972–73 | Chicago Black Hawks | NHL | 57 | 27 | 56 | 83 | 31 | 32 | 7 | 1 | 5 | 15 | 7 | 13 | 20 | 8 | 1 | 0 | 2 | ||
1973–74 | Chicago Black Hawks | NHL | 76 | 30 | 50 | 80 | 24 | 46 | 6 | 2 | 1 | 11 | 5 | 6 | 11 | 8 | 1 | 0 | 1 | ||
1974–75 | Chicago Black Hawks | NHL | 79 | 36 | 50 | 86 | 14 | 48 | 12 | 0 | 6 | 8 | 3 | 4 | 7 | 12 | 1 | 0 | 1 | ||
1975–76 | Chicago Black Hawks | NHL | 48 | 16 | 41 | 57 | -4 | 37 | 6 | 0 | 1 | 4 | 0 | 0 | 0 | 4 | 0 | 0 | 0 | ||
1976–77 | Chicago Black Hawks | NHL | 57 | 19 | 30 | 49 | -9 | 20 | 6 | 1 | 4 | 2 | 0 | 1 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||
1977–78 | Chicago Black Hawks | NHL | 76 | 18 | 41 | 59 | 18 | 35 | 6 | 0 | 2 | 4 | 3 | 0 | 3 | 0 | 2 | 0 | 0 | ||
1978–79 | Chicago Black Hawks | NHL | 65 | 19 | 36 | 55 | 3 | 34 | 4 | 0 | 1 | – | – | – | – | – | – | – | — | ||
1979–80 | Chicago Black Hawks | NHL | 17 | 2 | 5 | 7 | 2 | 12 | 0 | 0 | 0 | – | – | – | – | – | – | – | — | ||
OHA-Jr. razem | 149 | 85 | 137 | 222 | – | 472 | – | – | — | 22 | 12 | 14 | 26 | 90 | – | – | — | ||||
NHL razem | 1394 | 541 | 926 | 1467 | 159 | 1270 | 127 | 12 | 67 | 155 | 59 | 91 | 150 | 169 | 12 | 0 | 6 |
Nagrody i osiągnięcia
edytuj- 14. miejsce w klasyfikacji wszech czasów punktujących[13], 18 w ostatnich podaniach[14], 30 w bramkach[15] i 38 w rozegranych meczach[16] (stan na koniec sezonu 2015–16).
- Trofeum Harta dla MVP sezonu zasadniczego w 1967 i 1968[17].
- Trofeum Arta Rossa dla najlepiej punktującego w sezonie zasadniczym w 1964, 1965, 1967 i 1968[17].
- Trofeum Lady Byng za fair-play w 1967 i 1968[17].
- Wybrany do pierwszej drużyny All-Star w 1962, 1963, 1964, 1966, 1967 i 1968[17].
- Wybrany do drugiej drużyny All-Star w 1965 i 1970[17].
- Zagrał w NHL All-Star Game w 1964, 1967, 1968, 1969, 1971, 1972, 1973, 1974 i 1975.
- Trofeum Lestera Patricka w 1976[17].
- Jedyny zawodnik w historii NHL, który zdobył trofea Harta, Arta Rossa i Lady Byng w jednym sezonie, dwa sezony z rzędu w 1966–67 i 1967–68.
- Tylko Nicklas Lidström, Alex Delvecchio i Steve Yzerman (wszyscy grający dla Detroit Red Wings) mieli dłuższą karierę NHL grając wyłącznie dla jednego zespołu.
- Powołany do Team Canada na Summit Series w 1972, ale ze względu na kontuzję zagrał tylko 2 spotkania[2].
- Wprowadzony do Galerii Sławy słowackiego hokeja na lodzie w 2002[7].
- W 1998 znalazł się na 17 miejscu w plebiscycie magazynu The Hockey News 100 największych graczy NHL, stając się najwyżej uplasowanym zawodnikiem urodzonym poza Kanadą, ale trenowanym w Kanadzie (na pozycji 37 znalazł się Jaromír Jágr, który również urodził się w Czechosłowacji, został najwyżej uplasowanym zawodnikiem, który nie rozwijał umiejętności hokeja jako dziecko w Kanadzie)[18].
- 19 października 1980 Chicago Blackhawks zastrzegli numer 21, z którym występował Mikita. Mikita był pierwszym zawodnikiem Jastrzębi z zastrzeżonym numerem[19].
- Lodowisko w Rużomberku na Słowacji zostało nazwane jego imieniem[20].
- W 2011 pomniki Mikity i Bobby’ego Hulla zostały umieszczone przed United Center, gdzie obecnie występują Blackhawks[21].
Przypisy
edytuj- ↑ Dan Diamond: Total Hockey: The Official Encyclopedia of the National Hockey League. Toronto: Total Sports Publishing, 1998, s. 1794. ISBN 0-8362-7114-9.
- ↑ a b c d Stan Mikita – Biography. legendsofhockey.net. [dostęp 2016-07-01]. (ang.).
- ↑ Chris Peters: Patrick Kane makes NHL history by claiming Art Ross Trophy. CBS Sports, 2016-04-11. [dostęp 2016-07-06]. (ang.).
- ↑ Charles Wilkins, Colleen Howe, Gordie Howe: When the Final Buzzer Sounds: NHL Greats Share Their Stories of Hardship and Triumph. Chicago: Triumph Books, 2000, s. 156. ISBN 1-57243-392-2.
- ↑ Margaret Ramirez: Irvin G. Tiahnybik – 1922-2011. Chicago Tribune, 2011-01-23. [dostęp 2016-07-01]. (ang.).
- ↑ Greg Wyshynski: The 10 best player-inspired NHL rules changes. ca.sports.yahoo.com, 2010-08-19. [dostęp 2016-07-01]. (ang.).
- ↑ a b Sieň slávy. hockeyslovakia.sk. [dostęp 2016-07-01]. (słow.).
- ↑ Chicago Blackhawks Press Release: Hall Of Famer Savard Named Blackhawks Ambassador. blackhawks.nhl.com, 2008-11-13. [dostęp 2016-07-01]. (ang.).
- ↑ Hall of Famer Stan Mikita diagnosed with tongue cancer. nhl.com, 2011-05-25. [dostęp 2016-07-01]. (ang.).
- ↑ Chris Kue: Blackhawks legend Stan Mikita facing 'serious health issues'. Chicago Tribune, 2015-01-30. [dostęp 2016-07-01]. (ang.).
- ↑ Chris Kue: For Stan Mikita, all the Blackhawks memories are gone. Chicago Tribune, 2015-06-15. [dostęp 2016-07-01]. (ang.).
- ↑ Richard Goldstein: Stan Mikita, 78, Dies; Hockey Hall of Famer Lifted Blackhawks. nytimes.com, 2018-08-07. [dostęp 2018-08-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-08)]. (ang.).
- ↑ Statistics. nhl.com. [dostęp 2016-07-01]. (ang.).
- ↑ Statistics. nhl.com. [dostęp 2016-07-01]. (ang.).
- ↑ Statistics. nhl.com. [dostęp 2016-07-01]. (ang.).
- ↑ Statistics. nhl.com. [dostęp 2016-07-01]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Stan Mikita. eurohockey.com. [dostęp 2016-07-01]. (ang.).
- ↑ Jason Kay: The Top 100 NHL players of all-time, throwback style. thehockeynews.com, 2015-04-02. [dostęp 2016-07-01]. (ang.).
- ↑ History – Stan Mikita. blackhawks.nhl.com. [dostęp 2016-07-01]. (ang.).
- ↑ Vitajte na oficiálnej stránke zimného štadiónu Stana Mikitu v Ružomberku. zimnystadionruzomberok.sk. [dostęp 2016-07-01]. (słow.).
- ↑ Chris Kuc: Moving moment for Hull and Mikita. Chicago Tribune, 2011-10-22. [dostęp 2016-07-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-01)]. (ang.).