Spółgłoska szczelinowa języczkowa dźwięczna
rodzaj dźwięku spółgłoskowego
Spółgłoska szczelinowa języczkowa dźwięczna – rodzaj dźwięku spółgłoskowego występujący w językach naturalnych, oznaczany w międzynarodowej transkrypcji fonetycznej IPA symbolem [ʁ].
| Numer IPA | 143 | |||
|---|---|---|---|---|
| ʁ | ||||
| Jednostka znakowa |
ʁ | |||
| Unikod |
U 0281 | |||
| UTF-8 (hex) |
ca 81 | |||
| Inne systemy | ||||
| X-SAMPA | R | |||
| Kirshenbaum | g" | |||
| IPA Braille↗ | ⠔⠼ | |||
| Przykład | ||||
| informacje • pomoc | ||||
| ||||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | ||||
Artykulacja
edytujOpis
edytujW czasie artykulacji tej spółgłoski:
- modulowany jest strumień powietrza wydychany z płuc, czyli jest to spółgłoska płucna egresywna
- tylna część podniebienia miękkiego zamyka dostęp do jamy nosowej, jest to spółgłoska ustna
- prąd powietrza w jamie ustnej uchodzi wzdłuż środkowej linii języka – spółgłoska środkowa
- tylna część języka dotyka języczka – jest to spółgłoska języczkowa
- wiązadła głosowe periodycznie drgają, spółgłoska ta jest dźwięczna
Warianty
edytujOpisanej powyżej artykulacji może towarzyszyć dodatkowo:
- wzniesienie środkowej części grzbietu języka w stronę podniebienia twardego, mówimy wtedy o spółgłosce zmiękczonej (spalatalizowanej): [ʁʲ]
- przewężenie w gardle, mówimy spółgłosce faryngalizowanej spółgłosce: [ʁˤ]
- zaokrąglenie warg, mówimy wtedy o labializowanej spółgłosce [ʁʷ]
Przykłady
edytuj- w języku aleuckim: chamĝul [tʃɑmʁul], "prać"
- w języku awarskim: тIагъур [tʼaˈʁur], "czapka"
- w języku hebrajskim (wymowa aszkenazyjska): ירוק [jaˈʁok] "zielony"
- w języku niemieckim: Ehre ['ʔe:ʁə] "honor" (w niektórych dialektach; w innych w tym wyrazie występuje [r] lub [ʀ])
- w języku ubychijskim: [mʁʲa] "droga"