Romuald Lipiński

Romuald Edward Lipiński (ur. 25 lipca 1925 w Myszyńcu) – polski inżynier, naukowiec i wojskowy, pułkownik Wojska Polskiego, weteran kampanii włoskiej, w tym bitwy o Monte Cassino, badacz w dziedzinie energii jądrowej w amerykańskich instytucjach federalnych.

Romuald Lipiński

Romuald Lipiński jako żołnierz 2 Korpusu Polskiego, Macerata 1944
pułkownik
Pełne imię i nazwisko	Romuald Edward Lipiński
Data i miejsce urodzenia	25 lipca 1925 Myszyniec
Przebieg służby
Lata służby	1943–1947
Siły zbrojne	Polskie Siły Zbrojne
Jednostki	2 Korpus Polski 12 Pułk Ułanów Podolskich
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa kampania włoska bitwa o Monte Cassino bitwa o Ankonę bitwa o Bolonię
Późniejsza praca	inżynier budownictwa, naukowiec, nauczyciel akademicki
Odznaczenia

Życiorys

Życie na Kresach

Jego ojciec był lekarzem kolejowym, a matka dyplomowaną położną. Miał siostrę Janinę oraz dwóch braci, Tadeusza (ur. 1920; żołnierz 2 Korpusu Polskiego) i Władysława (żołnierz brygady spadochronowej WP). Wychowywał się na Przedmieściu Kijowskim w Brześciu. Do czasu wybuchu wojny ukończył pierwszą klasę gimnazjum. W 1939 przeżył bombardowania miasta po agresji Niemiec na Polskę. Następnie, po agresji ZSRR na Polskę, wraz z rodziną został deportowany na Syberię do Kraju Ałtajskiego i ulokowany nieopodal miejscowości Barnauł nad rzeką Ob, przy której pracował łowiąc ryby.

W 1941 w wyniku amnestii dla obywateli polskich w ZSRR, rodzina zgłosiła akces do Wojska Polskiego (ojciec zgłosił się jako lekarz, matka jako pielęgniarka, a Romuald jako pomocnik) i została skierowana do Taszkientu. Jego ojciec zorganizował w obozie grupę Polaków, aby wyruszyli wraz z nimi celem dołączenia do polskiej armii bądź uzyskania schronienia u polskich władz. Do wspólnej podróży udało mu się nakłonić 54 osoby. Kiedy rodzina dotarła do miejscowości Kokand, została skierowana przez NKWD do Kirgistanu, gdzie trafiła do kołchozu niedaleko granicy chińskiej. W lutym 1942 rodzina zgodnie z akcesem otrzymała przydział do 9 Dywizji Piechoty. W tym samym czasie Romuald zachorował na tyfus i wraz z matką nie wziął udziału w pierwszej ewakuacji z ZSRR. Byli częścią drugiej ewakuacji z Krasnowodska. Ostatecznie Lipińscy opuścili Rosję i po trzydziestogodzinnej podróży przez Morze Kaspijskie dotarli do Persji. Po około trzech tygodniach pobytu w Pahlevi, wraz z grupą współtowarzyszy, wyjechał do Teheranu, podróżując przez góry Elburs i znalazł się w obozie dla ewakuowanych. Jego ojciec niedługo po tym został zwolniony z wojska i znalazł pracę w polskim szpitalu w Teheranie.

Służba wojskowa

W styczniu 1943 otrzymał powołanie do wojska i po dokończeniu roku szkolnego, wyjechał do Iraku gdzie stacjonowały Polskie Siły Zbrojne. W Khanaquin został przydzielony do 12 Pułku Ułanów Podolskich, stacjonującego w Quizil Ribat. Dołączył do plutonu moździerzy, jednocześnie rozpoczynając naukę w czwartej klasie przyarmijnego liceum.

Ze swoim pułkiem przeszedł szlak bojowy przez Irak, Palestynę, Egipt i aktywnie uczestniczył w kampanii włoskiej, biorąc udział w bitwie o Monte Cassino, Ankonę i Bolonię. Sztandar jego pułku został umieszczony w najwyższym punkcie ruin klasztoru Monte Cassino, jako znak, że został zdobyty przez polskie siły 12 Pułku Ułanów Podolskich. W połowie września 1944 został skierowany do szkoły podchorążych koło Perugii, którą ukończył w stopniu kaprala. Następnie został awansowany na stopień podporucznika. W czasie służby był żołnierzem szwadronu dowodzenia, plutonu moździerzy i spełniał rozmaite funkcje, m.in. ładowniczego i celowniczego, w zależności od potrzeby. Po latach wyznał, że widok ciał poległych żołnierzy podczas bitwy o Monte Cassino pozostał z nim na całe życie. W czasie akcji w Maceracie, w środkowych Włoszech, odłamek pocisku moździerzowego rozerwał mu but, ale nie uszkodził stopy. Za męstwo został nagrodzony odznaczeniami polskimi i brytyjskimi.

W czasie służby kształcił się przy 2 Korpusie Polskim. W Iraku ukończył półtoramiesięczny kurs gimnazjalny. Egzamin z czwartej klasy gimnazjum przedwojennego typu zdawał podczas walk na froncie w Apeninach. Pierwszą maturę zdał w Polskim Gimnazjum Wojskowym. Po zakończeniu wojny ukończył kurs maturalny i zdał maturę w Matino, ponieważ Włochy nie uznały matur wojskowych wydanych przez rząd polski na uchodźstwie. Następnie podjął studia na Politechnice Turyńskiej oraz Uniwersytecie Świętego Józefa w Bejrucie.

Kariera naukowa

W 1947 przybył z wojskiem do Anglii, gdzie został zdemobilizowany i otrzymał stypendium na Leicester College of Arts and Technology. Następnie rozpoczął studia na Uniwersytecie Londyńskim. Początkowo pracował jako kreślarz. 23 grudnia 1953 wyemigrował do Stanów Zjednoczonych. W 1961 ukończył studia w Newark College of Engineering, uzyskując tytuł magistra inżyniera budownictwa (ang. Master of Science in Civil Engineering). Przepracował w tym zawodzie 42 lata. W 1965 został zatrudniony przez United States Navy w Waszyngtonie. W 1969 rozpoczął pracę w Atomic Energy Commission, cywilnej agencji powołanej przez prezydenta Harry’ego Trumana w celu kontrolowania, rozwoju i produkcji broni nuklearnej oraz badań nad pokojowym wykorzystaniem energii atomu, która następnie przekształciła się w Nuclear Regulatory Commission. Zajmował się projektowaniem elektrowni jądrowych i opracowywał normy dotyczące ich projektów. Pracę w instytucjach federalnych łączył z rolą wykładowcy matematyki i inżynierii na University of Virginia. Rozpoczynał od roli adiunkta i wykładał również w Graduate School of the US Dept. of Agriculture oraz w Northern Virginia Community College (NOVA). W 1989 zakończył pracę w NRC i do 1995 pracował w Idaho National Engineering Laboratory.

Postanowieniem Prezydenta RP z 16 grudnia 2014 „za wybitne zasługi w działalności na rzecz bezpieczeństwa energetycznego Polski, za osiągnięcia w pracy naukowej i badawczej”, został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Romuald Lipiński z harcerką oraz generałem Danielem Hokansonem, szefem Biura Gwardii Narodowej USA (2023)

Dalsza działalność

Romuald Lipiński otrzymuje od ministra Radosława Sikorskiego Odznakę Honorową „Bene Merito” (2024)

Po przejściu na emeryturę udzielał korepetycji uczniom szkół średnich i uniwersytetów, a także angażuje się w działalność kombatancką. Aktywnie działa w Polskim Legionie Weteranów Amerykańskich, gdzie pełni funkcję dowódcy Gwardii Narodowej. W 2021 został awansowany na stopień pułkownika Wojska Polskiego w stanie spoczynku.

Życie prywatne

Latem 1952 ożenił się z Izabelą Zienkiewicz, z którą wyemigrowali do Stanów Zjednoczonych i osiedli w Perth Amboy, w stanie New Jersey. Wraz z żoną mają troje dzieci: syna Adama (ur. 1956) oraz córki Evę (ur. 1959) i Yolandę (ur. 1964). Oprócz ojczystego języka polskiego porozumiewa się także w języku angielskim, włoskim, francuskim i rosyjskim. W 1965 po otrzymaniu angażu w US Navy, wraz z rodziną przeniósł się do Annandale, w stanie Wirginia, gdzie mieszka do dziś.

Odznaczenia

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski – 2014
• Krzyż Pamiątkowy Monte Cassino
• Krzyż Czynu Bojowego Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie (z trzema okuciami: Monte Cassino, Ankona, Bolonia)
• Krzyż Zesłańców Sybiru
• Złoty Medal Wojska Polskiego
• Odznaka Honorowa „Bene Merito” – 2024
• Odznaka Honorowa Służby Kontrwywiadu Wojskowego im. Mariana Rejewskiego – 2024
• Odznaka 12 Pułku Ułanów Podolskich (PSZ)
• Odznaka pamiątkowa 3 Dywizji Strzelców Karpackich
• Gwiazda za Wojnę 1939–1945 – Wielka Brytania
• Gwiazda Italii – Wielka Brytania
• Medal Obrony – Wielka Brytania
• Medal Wojny 1939–1945 – Wielka Brytania

Zobacz też

• Represje ZSRR wobec Polaków i obywateli polskich 1939–1946
• Szkolnictwo przy 2 Korpusie Polskim