Resentyment
Resentyment (fr. ressentiment) – w powszechnym rozumieniu silny, zakorzeniony żal bądź uraza do kogoś (czegoś), często skrywany i zwykle powracający na wspomnienie doznanych krzywd[1][2][3].
Filozofia
edytujStanowi w niej pojęcie określające zjawisko tworzenia iluzorycznych wartości oraz ocen moralnych jako rekompensaty własnych niemocy i ograniczeń. Przykładowo ilustrowane jest bajką Ezopa o lisie i kwaśnych winogronach: lis, który nie zdołał dosięgnąć winogron, odstępuje mówiąc „I tak były kwaśne”.
Teorię resentymentu sformułował Friedrich Nietzsche, w którego filozofii stanowi on cechę charakterystyczną moralności niewolniczej. Wiąże się z urazą wobec świata, z żalem do życia nie spełniającego oczekiwań. Nietzsche określał resentyment jako stan umysłu, w którym dominuje złośliwość i zawziętość, poprzedzające sytuację związaną z urazem i uczuciem niechęci do niego[4]. Moralność niewolnicza jest reaktywna, ponieważ za dobre uznaje własne cnoty moralne, a za złe cnoty, których nie jest w stanie osiągnąć. W ten sposób słabym pozwala uszlachetnić swoją słabość i zemścić się na jednostkach silnych.
Socjologia
edytujW mentalności społeczeństwa resentyment wpływa m.in. na przyjęcie przez nie systemów totalitarnych, ponieważ racjonalizują one niepowodzenia poniesione przez społeczeństwo, jak również mają siłę jednoczącą ze względu na wspólną sprawę, a także kierują się przeciw instytucjom dotychczas sprawującym władzę[4].
Psychologia
edytujW psychologii zachowanie tego typu określane jest jako „dziecięca reakcja na motywy, których realizacja została zablokowana”.
Przypisy
edytuj- ↑ Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN (red. Andrzej Markowski). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1999, s. 844.
- ↑ Słownik języka polskiego PWN.
- ↑ [1] Słownik języka polskiego (pod red. W. Doroszewskiego).
- ↑ a b Śliwa ↓, s. 334.
Bibliografia
edytuj- Marlena Śliwa: Społeczne i psychologiczne aspekty totalitaryzmu.
- Encyklopedia PWN. T. 3. Warszawa 1991, s. 154.
- Abraham P. Sperling: Pyschologia. Poznań: Zysk i S-ka, s. 300-301.