Rembrandt

Rembrandt Harmenszoon van Rijn^ⓘRembrandt Harmenszoon van Rijn (ur. 15 lipca 1606 w Lejdzie, zm. 4 października 1669 w Amsterdamie) – holenderski malarz, rysownik i grafik. Uważany powszechnie za jednego z największych artystów europejskich i światowych.

Rembrandt van Rijn

Autoportret z dwoma kołami (1665–68)
Imię i nazwisko	Rembrandt Harmenszoon van Rijn
Data i miejsce urodzenia	15 lipca 1606 Lejda
Data i miejsce śmierci	4 października 1669 Amsterdam
Narodowość	holenderska
Dziedzina sztuki	malarstwo
Epoka	barok
Muzeum artysty	Rembrandthuis
Ważne dzieła
Wymarsz strzelców Lekcja anatomii doktora Tulpa Krajobraz z miłosiernym Samarytaninem

Autoportret (1630)

Autoportret (1640)

Autoportret (1661)

Autoportret (ok. 1669)

Obok Jana Vermeera i Fransa Halsa najważniejszy malarz w sztuce holenderskiej „złotego wieku” – okresu, w którym kultura, nauka, gospodarka, potęga militarna i wpływy polityczne Holandii osiągnęły apogeum.

W okresie lejdejskim swoje obrazy sygnował skrótem „RHL” (Rembrandus Hermanii Leidensis). Później podpisywał się jedynie samym imieniem, podobnie jak wielcy artyści renesansu: Michał Anioł, Rafael lub Tycjan.

Życiorys

Był ósmym (przedostatnim) dzieckiem młynarza Harmena Gerritszoona oraz córki piekarza Neeltge Willemsdochter van Zuitbroeck. Dzieciństwo spędził w Lejdzie. Od siódmego roku życia uczył się w szkole łacińskiej. Siedem lat później, 20 maja 1620 r., wstąpił na uniwersytet w Lejdzie, ale studiował tam tylko kilka miesięcy. W 1621 r. rozpoczął naukę malarstwa w pracowni Jacoba van Swanenburgha, w której przez 3 lata uczył się podstaw i techniki malarstwa. W 1624 r. rodzice wysłali go do Amsterdamu, gdzie doskonalił swój kunszt malarski u Pietera Lastmana (1583–1633), uznanego malarza obrazów historycznych, cechujących się silnym realizmem i wielkim napięciem dramatycznym. Od niego zapożyczył styl narracyjny, sposób ukazywania psychologicznej głębi postaci oraz technikę światłocienia.

Po powrocie do Lejdy otworzył własną pracownię i rozpoczął współpracę z osiemnastoletnim Janem Lievensem (1607–1674), również uczniem Lastmana. Około 1628 r. pracownię młodych artystów odwiedził Constantijn Huygens, dyplomata, podróżnik i poeta. Było to przełomowe wydarzenie w karierze Rembrandta i Jana Lievensa. Constantijn Huygens był jedną z najbardziej wpływowych osobistości w Holandii, a tym samym jego poparcie, jak również osąd w dziedzinie sztuki, miały decydujące znaczenie. Huygens zamówił portret u Jana Lievensa, natomiast Rembrandt miał namalować portret jego brata. Przez kilka następnych lat Huygens śledził ich karierę, organizował zamówienia, pełnił rolę kogoś w rodzaju agenta.

W 1630 r. umarł ojciec malarza. W 1631 r. Rembrandt osiadł w Amsterdamie, gdzie marszand obrazów Hendrick van Uylenburgh (ok. 1587–1661, wiele lat mieszkający w Krakowie, później w Gdańsku) zaproponował mu otwarcie u siebie pracowni. Za jego pośrednictwem Rembrandt otrzymał prestiżowe zamówienia. Malował głównie portrety zamawiane przez najbogatsze rodziny Amsterdamu. 5 czerwca 1633 r. zaręczył się z Saskią van Uylenburgh, bliską krewną Hendricka (kuzynką lub bratanicą/siostrzenicą), którą poślubił 22 czerwca 1634 r. Żona, córka burmistrza, wniosła posag w wysokości 40 tys. florenów. Młodzi małżonkowie zamieszkali w luksusowym domu w dzielnicy nad rzeką Amstel. Artysta często uwieczniał żonę na swoich płótnach. W 1635 r. Rembrandt otworzył pracownię w wynajętym magazynie, przez którą przewinęło się następnie kilkudziesięciu uczniów. W styczniu 1639 r. kupił duży dwupiętrowy dom przy Jodenbreestraat, w dzielnicy żydowskiej. W 1640 r. umarła matka Rembrandta. Umarło też pierwszych troje jego dzieci: Rombertus (1635), Cornelia (1638) i również Cornelia (1640). W 1641 r. przyszedł na świat Titus. 14 czerwca 1642 r. w wieku 30 lat umarła (prawdopodobnie na gruźlicę) Saskia. W testamencie rozdzieliła sumę 40 tys. florenów pomiędzy syna i męża. Titusem zajęła się najęta guwernantka, bezdzietna wdowa Geertje Dircx, która wkrótce została metresą Rembrandta.

W 1646 r. do domu Rembrandta przybyła nowa służąca, 23-letnia Hendrickje Stoffels, która zastąpiła Geertje. Rembrandt zakochał się w niej, ale nie mógł jej poślubić, gdyż naraziłby się na stratę wielkiej części spadku po Saskii. Oskarżeni zostali o konkubinat. W 1654 r. Hendrickje urodziła córkę Cornelię; równocześnie została ekskomunikowana. Rembrandt starzejąc się popadał w ruinę i izolował się od świata, coraz mniej czasu poświęcał wykonywaniu zamówień. W 1656 r. stał się bankrutem. Zbiory artysty zostały wystawione na licytację i sprzedane. W 1663 r. umarła Hendrickje. 4 września umarł Titus, zaledwie kilka miesięcy po ślubie z Magdaleną van Loo. Rembrandt zmarł 4 października 1669 r. w małym domku w dzielnicy Rozengracht, gdzie mieszkał ze swoją 15-letnią córką Cornelią. Pochowany został 8 października obok Saskii, Titusa i Hendrickje w Westerkerk w Amsterdamie.

Prerembrandtyści

W 1. połowie XVII w. działała w Amsterdamie grupa malarzy, do której należeli: Pieter Lastman (1583–1633), Jan Pynas (ok. 1582–1631), Jacob Pynas (ok. 159 – ok. 1650), Claes Cornelisz. Moeyaert (1591–1655), Francois Venant (1592–1663). Pod wpływem Caravaggia i caravaggionistów oraz pejzażysty Adama Elsheimera stworzyli oni nową formułę barokowego malarstwa historycznego, którą charakteryzował dramatyzm kompozycji, kontrastowa kolorystyka, patos póz i gestów. Ich styl, zwłaszcza Pietera Lastmana, oddziałał silnie na wczesną twórczość Jana Lievensa i Rembrandta.

Twórczość

Rembrandt pozostawił po sobie około 300 obrazów olejnych, 300 grafik i około 1000-2000 rysunków. Charakterystyczną cechą jego dzieł jest zafascynowanie efektami światła i głębokich cieni. Jego styl i technika ewoluowały z biegiem lat, jednak zamiłowanie do dramatycznego oświetlenia malowanych scen zajmowało centralną pozycję w jego całej twórczości, tak malarskiej jak graficznej. Obrazy malowane są z olbrzymią swobodą, im później tym bardziej szerokimi, swobodnymi pociągnięciami pędzla. Potężnym środkiem malarskim Rembrandta był światłocień, w sposób jemu właściwy stosowany, będący połączeniem światła i cienia, zmroku, z którego wyłaniają się postacie, oraz jasnych promieni. Rembrandt stosował mistrzowski światłocień zbliżony do dzieł np. Caravaggia, jednak w przeciwieństwie do włoskiego malarza, światło u Rembrandta ma charakter raczej metafizyczny niż ekspresyjny, a jego źródło jest często trudne do ustalenia (np. w Oślepieniu Samsona światło pada z punktu zbiegu linii perspektywicznych, a w Wieczerzy w Emaus – z blatu stołu, przy którym siedzi Chrystus). W latach ok. 1630 następuje u Rembrandta zmiana kolorytu, z zimnych tonów niebieskawo-zielonkawych na ciepłe, złoto-brązowe. Około roku 1640 pojawiają się w jego dziełach silna czerwień i głęboki ton żółty, ostatnie zaś 20-lecie jego twórczości charakteryzują silniejsze efekty kolorystyczne i znacznie szerszy sposób malowania.

Rembrandt zwany jest „malarzem duszy” w przeciwieństwie do Rubensa, malarza ciała. Ujmuje on wszystkie zjawiska głęboko: początkowe dzieła jego cechuje dramatyczne napięcie, jednak prace późniejszego okresu twórczości są coraz spokojniejsze i bardziej pełne duchowego pogłębienia. Przez całe życie malował z wielkim zamiłowaniem autoportrety. Powstało ich niemal 100, w tym około 20 grafik, tworząc w ten sposób „pamiętnikarski” zapis zmian jakie życie i doświadczenia wycisnęły na jego twarzy. Serię zapoczątkował w roku 1627 portretem własnym jako młodego mężczyzny, ukrywającego twarz w cieniu. Jednym z ostatnich dzieł jest płótno z 1669 roku, z którego spogląda na nas stary, poszarzały i pomimo uśmiechu, zmęczony życiem człowiek zapadający się w ciemność. Obraz powstał tuż przed śmiercią artysty.

Spuścizna artystyczna Rembrandta jest bardzo bogata. W Lejdzie w latach 1617–1631 powstały portrety własne, portrety krewnych (m.in. ojca i matki w Mauritshuis w Hadze), sceny biblijne: Ofiarowanie Chrystusa w świątyni, Samson i Dalila, Grosz czynszowy i inne, dalej przedstawienia starców, czytających lub rozmyślających w mrocznych wnętrzach. Prawie wszystkie obrazy Rembrandta tego okresu są małego formatu, malowane z wielką dokładnością. W pierwszych latach pobytu w Amsterdamie zyskał rozgłos jako świetny portrecista. W okresie tym powstały znakomite portrety: Lekcja anatomii Doktora Tulpa (1632), Pisarz (1631), Budowniczy okrętów z żoną (1633), Dama z wachlarzem (Londyn), grupa przedstawiająca kaznodzieję Anslo, pocieszającego kobietę w żałobie (1641) i inne. Z licznych autoportretów Rembrandta z tego okresu (lata 30. XVII. w.) najlepsze znajdują się w Luwrze w Paryżu, w Galerii Uffizi we Florencji i w galeriach: drezdeńskiej, londyńskiej, haskiej i berlińskiej. Silnym napięciem dramatycznym odznaczają się: Ofiara Abrahama (1635) i Oślepienie Samsona (1636). Ofiara Manoaha (1641) zapowiada już spokój i barwność dojrzałego okresu. Piękno aktu kobiecego wykazuje Danae (1636). Z okresu tego wyliczyć jeszcze należy małego formatu sceny Nowego Testamentu, spośród których Męka Pańska (1634) i Chrystus jako ogrodnik (1638) wysuwają się na plan pierwszy.

W roku 1642 powstał sławny obraz zwany Straż nocna, stanowiący punkt zwrotny w twórczości Rembrandta od silnego realizmu lat 30. do pewnego wizjonerstwa i mistycyzmu. Ze zbiorowych portretów tej epoki najsławniejsze: Lekcja anatomii Doktora Deymana (zachowany częściowo) i obraz Stalmeesters (zarząd cechu sukienników). Z dojrzałego okresu twórczości Rembrandta najpiękniejsze są portrety: Nik. Bruyningh (1652), burmistrza Jana Sixa (1654), syna Titusa, Hendrikje, autoportrety, wreszcie liczne popiersia starych Żydów. Znaczny dział w twórczości Rembrandta tego okresu zajmują sceny ze Starego i Nowego Testamentu, jak małego formatu Zuzanna wśród starców (1647), Tobiasz (1645 i 1650) itd. Następnie potężne kompozycje: Błogosławieństwo Jakuba (1654), Saul i Dawid (ok. 1659) i Powrót marnotrawnego syna (ok. 1665). Z obrazów religijnych powstały jeszcze: Św. Rodzina (1644, 1645, 1646), Emaus (ok. 1650; 1648). Rembrandt rzadko malował martwe natury: Rozpłatany wół itp., niezbyt też często krajobrazy, pojawiające się w jego twórczości od roku 1635.

Wielka jest spuścizna mistrzowskich rysunków Rembrandta, piórkowych i lawowanych tuszem (rzadsze są kredkowe). Znajdują się w dużych zbiorach europejskich. Dla dziejów grafiki przełomowe znaczenie miały akwaforty Rembrandta, oddające wspaniale jego efekty światłocieniowe. Wykonał ich ok. 350, obejmują tematy te same co obrazy. Najsławniejsze: Przekupień trucizny na szczury (1632), Krajobraz z trzema drzewami (1643), Autoportret w czasie rysowania (1645), Trzy krzyże (1653), Chrystus w Emaus (1654), Ecce Homo (1655).

Uczniowie

Przez całe życie prowadził wielki warsztat malarski, przez który przewinęło się kilkudziesięciu uczniów. Wyszli z niego tacy malarze, jak: Jacob Backer, Ferdinand Bol, Gerard Dou, Willem Drost, Gerbrand van den Eeckhout, Barent Fabritius, Carel Fabritius, Govert Flinck, Aert Gelder, Samuel van Hoogstraten, Nicolaes Maes oraz mniej znani: Lambert Doomer, Abraham Furnerius, Hendrik Heerschop, Gerrit van der Horst, Isaac Jouderville, Karel van der Pluym, Constantijn van Renesse, Dirck van Santvoort., Jan de Wet. Wielu malarzy, choć nie było bezpośrednio uczniami Rembrandta, przejęło jego formułę malarską, m.in. Benjamin Gerritsz. Cuyp, Salomon Koninck, Philips Koninck, Willem de Poorter, Jan Victors, Jacob Willemsz. de Wet. Stąd kłopoty z atrybucją wielu jego dzieł.

Rozróżnieniem dzieł mistrza od obrazów jego uczniów zajmuje się od 1967 r. Komisja do Badań Twórczości Rembrandta (Rembrandt Research Project) z siedzibą w Amsterdamie. Owocem pracy międzynarodowego zespołu uczonych są kolejne tomy A Corpus of Rembrandt Paintings. Jeszcze na początku XX w. przypisywano Rembrandtowi 988 obrazów. W 1935 znawca Rembrandta Abraham Bredius podawał liczbę 630. Po weryfikacji dotychczasowych atrybucji pozostało ich ok. 300.

Dzieła Rembrandta

Okres lejdejski (1625–1631)

Tytuł	Rok	Wymiary (cm)	Miejsce przechowywania	Ilustracja
Operacja	1624/1625	21,6 × 17,7	kolekcja prywatna
Handlarz okularów	1624/1625	21 × 17,8	Stedelijk Museum De Lakenhal, Lejda
Trzech śpiewaków	1624/1625	21,6 × 17,8	kolekcja prywatna (W. Baron van Dedem)
Ukamienowanie Szczepana	1625	89,5 × 123,6	Musée des Beaux-Arts, Lyon
Wspaniałomyślność cesarza Tytusa	1626	89,8 × 121 cm	Stedelijk Museum De Lakenhal Lejda
Chrzest eunucha	1626	64 × 47,5	Museum Catharijneconvent
Oślica Balaama	1626	63,2 × 46,5	Musee Cognacq-Jay, Paryż
Koncert w strojach biblijnych	1626	63,5 × 48	Rijksmuseum
Wypędzenie przekupniów ze świątyni	1626	43,1 × 32	Muzeum Sztuk Pięknych im. Puszkina, Moskwa
Tobiasz i Anna	1626	39,5 × 30	Rijksmuseum
Dawid prezentujący Saulowi głowę Goliata	1627	27,5 × 39,5	Muzeum Sztuki, Bazylea
Ucieczka do Egiptu	1627	26 × 24	Musée des Beaux-Arts, Tours
Wizerunek mężczyzny w kapeluszu	1627	40 × 29,4	kolekcja prywatna (Wielka Brytania)
Święty Paweł w więzieniu	1627	72,8 × 60,2	Staatsgalerie Stuttgart
Przypowieść o bogaczu	1627	32 cm × 42	Gemäldegalerie
Dysputa świętych Piotra i Pawła	ok. 1628	72,3 × 59,5	National Gallery of Victoria, Melbourne,
Symeon w świątyni	ok. 1628	55,4 × 43,7	Kunsthalle Hamburg
Chrystus w Emaus	ok. 1628	37,4 × 42,3	Musée Jacquemart-Andre, Paryż
Autoportret	ok. 1628	22,5 × 18,6	Rijksmuseum
Autoportret	1629	15,5 × 12,7	Stara Pinakoteka
Autoportret	ok. 1629	38,2 × 31	Germanisches Nationalmuseum, Norymberga
Judasz zwracający srebrniki	1629	79 × 102,3	Normanby Collection, Yorkshire
Pracownia Rembrandta	ok. 1629	24,8 × 31,7	Museum of Fine Arts w Bostonie
Apostoł Paweł przy stole do pracy	1629–1630	47,2 × 38	Germanisches Nationalmuseum, Norymberga
Samson i Dalila	1629–1630	61,3 × 50	Gemäldegalerie
Dawid grający na harfie Saulowi	1629–1630	61,8 × 50,2	Städel Museum
Jeremiasz opłakujący zburzenie Jerozolimy	1630	58,3 × 46,6	Rijksmuseum
Andromeda	1630	34 × 24,5	Mauritshuis
Starszy mężczyzna w futrzanej czapce (Portret ojca)	1630	21,5 × 17	Tiroler Landesmusem Ferdinandeum, Innsbruck
Wskrzeszenie Łazarza	1630–1631	96,2 × 81,5	Los Angeles County Museum of Art, Los Angeles
Porwanie Prozerpiny	1631	84,4 × 79,7	Gemäldegalerie
Autoportret w stroju orientalnym	1631	66,5 × 52	Musée du Petit Palais, Paryż
Prorokini Anna	1631	60 × 48	Rijksmuseum
Symeon w świątyni	1631	60,9 × 47,9	Mauritshuis
Święty Piotr w więzieniu	1631	59 × 47,8	Muzeum Izraela

Pierwszy okres amsterdamski (1632–1639)

Tytuł	Rok	Wymiary (cm)	Miejsce przechowywania	Ilustracja
Mężczyzna w stroju orientalnym	1632	152,7 × 111,1	Metropolitan Museum of Art
Jacob de Gheyn III	1632	29,9 × 24,9	Dulwich Picture Gallery
Lekcja anatomii doktora Tulpa	1632	169,5 × 216,5	Mauritshuis
Porwanie Europy	1632	62,2 × 77	J. Paul Getty Museum
Uczony w pokoju z krętą klatką schodową	1632	29 × 33	Luwr
Zdjęcie z krzyża	1632–1633	89,4 × 65,2	Stara Pinakoteka
Portret mężczyzny w stroju orientalnym	1633	85,8 × 63,8	Stara Pinakoteka
Zdjęcie z krzyża	1634	158 × 117	Ermitaż
Saskia w kapeluszu z piórem	1633	52,5 × 44	Gemäldegalerie
Estera (przygotowująca się na spotkanie z Aswerusem)	ok. 1633	109,2 × 94,4	National Gallery of Canada
Podniesienie krzyża	1633	95,7 × 72,2	Stara Pinakoteka
Autoportret	1633	70,4 × 53	Luwr
Burza na Jeziorze Galilejskim	1633	160 × 128	Isabella Stewart Gardner Museum, Boston
Saskia jako Flora	1634	125 × 101	Ermitaż, Sankt Petersburg
Autoportret w futrzanym płaszczu	1634	58,3 × 47,4	Gemäldegalerie
Diana z Akteonem i Kallisto	1634	73,5 × 93,5	Museum Wasserburg
Portret Oopjen Coppit	1634	207 × 132	Kolekcja Rotschild, Paryż
Portret osiemdziesięciotrzyletniej kobiety	1634	71,1 × 55,9	National Gallery w Londynie
Saskia w czerwonym kapeluszu	ok. 1634	99,5 × 78,8	Gemäldegalerie Alte Meister w Kassel
Artemizja lub Sofonisba	1634	142 × 152	Prado
Niewierny Tomasz	1634	53,1 × 50,5	Muzeum Sztuk Pięknych im. Puszkina, Moskwa
Flora	1635	123,5 × 97,5	National Gallery w Londynie
Ofiarowanie Izaaka	1635	193,5 × 132,8	Ermitaż
Porwanie Ganimedesa	1635	171 × 130	Galeria Obrazów Starych Mistrzów w Dreźnie
Samson grożący teściowi	ok. 1635	159 × 131	Gemäldegalerie
Uczta Baltazara	ok. 1635	167,6 × 209,2	National Gallery w Londynie
Autoportret z Saskią	ok. 1635	161 × 131	Galeria Obrazów Starych Mistrzów w Dreźnie
Zuzanna w kąpieli	1636	47,4 × 38,6	Mauritshuis
Wniebowstąpienie	1636	93 × 68,7	Stara Pinakoteka
Ofiara Abrahama	1636	195 × 123,3	Stara Pinakoteka
Oślepienie Samsona	1636	205 × 272	Städel Museum
Danae	1636	185 × 203	Ermitaż
Archanioł Rafał opuszczający Tobiasza	1637	66 × 52	Luwr
Szlachcic polski	1637	96,7 × 66,1	National Gallery of Art
Pracujący w winnicy	1637	31 × 42	Ermitaż
Noli me tangere	1638	61,0 × 50,0	Pałac Buckingham, Londyn
Krajobraz z miłosiernym Samarytaninem	1638	46,2 × 65,5	Muzeum Książąt Czartoryskich w Krakowie
Pejzaż z kamiennym mostem	ok. 1638	29,5 × 42,5	Rijksmuseum
Wesele Samsona	1638	126,5 × 175,5	Galeria Obrazów Starych Mistrzów w Dreźnie
Złożenie do grobu	1639	32,3 × 40,5	Hunterian Museum
Złożenie do grobu	1635–1639	92,6 × 68,9	Stara Pinakoteka
Głowa człowieka ze Wschodu	1635–1639	101 × 79	Chatsworth House

Okres pośredni (1640–1647)

Tytuł	Rok	Wymiary (cm)	Miejsce przechowywania	Ilustracja
Krajobraz z burzą	ok. 1640	?	Herzog Anton Ulrich-Museum
Autoportret trzydziestoczteroletniego artysty	1640	102 × 80 cm	National Gallery w Londynie
Portret kaznodziei Cornelisa Anslo	1641	176 × 210 cm	Gemäldegalerie, Berlin
Dziewczyna w ramie obrazu (Żydowska narzeczona)	1641	105,5 × 76 cm	Zamek Królewski, Warszawa
Uczony przy pulpicie (Ojciec żydowskiej narzeczonej)	1641	105,4 × 76,4 cm	Zamek Królewski, Warszawa
Portret Agathy Bas	1641	105,2 × 83,9 cm	Royal Art Collection
Saskia z czerwonym kwiatem	1641	98,5 × 82,5 cm	Galeria Obrazów Starych Mistrzów w Dreźnie
Wymarsz strzelców lub Straż nocna	1642		Rijksmuseum, Amsterdam
Pożegnanie Dawida z Jonatanem	1642	73 × 61,5 cm	Ermitaż, Sankt Petersburg
Chrystus i jawnogrzesznica (obraz Rembrandta)	1644	83,8 × 65,4 cm	National Gallery w Londynie
Święta Rodzina z aniołami	1645	117 × 91 cm	Ermitaż, Sankt Petersburg
Portret dziewczyny w oknie	1645	81,6 × 66 cm	Dulwich Picture Gallery, Londyn
Sen Józefa	1645	20 × 27 cm	Gemäldegalerie, Berlin
Święta Rodzina	1646	45 × 67 cm	Gemaeldegalerie, Kassel
Pokłon pasterzy	1646	97 × 71,5 cm	Stara Pinakoteka, Monachium
Pokłon pasterzy	1646	65,5 × 55 cm	National Gallery w Londynie
Abraham i trzej aniołowie	1646	16 × 21 cm	Aurora Art Fund, Nowy Jork
Pejzaż zimowy	1646	17 × 23 cm	Gemaeldegalerie, Kassel
Młoda kobieta w łóżku	ok. 1647	81,3 × 68 cm	National Gallery of Scotland, Edynburg
Zuzanna i starcy	1647	76 × 91 cm	Gemäldegalerie, Berlin
Odpoczynek w czasie ucieczki do Egiptu	1647	33,8 × 47,8 cm	National Gallery of Ireland, Dublin
Młyn	1645–1648	87,6 × 105,6 cm	National Gallery of Art, Waszyngton

Okres ostatni (1648–1669)

Tytuł	Rok	Wymiary (cm)	Miejsce przechowywania	Ilustracja
Wieczerza w Emaus	1648	68 × 65 cm	Luwr, Paryż
Wieczerza w Emaus	1648	89 × 111 cm	Statens Museum, Kopenhaga
Portret dziewczyny w oknie	1651	78 × 64 cm	Nationalmuseum, Sztokholm
Portret starca w czerwieni	1652–1654	109 × 85 cm	Ermitaż, Sankt Petersburg
Arystoteles z popiersiem Homera	1653	143,5 × 136,5 cm	Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork
Portret Jana Sixa	1654	112 × 102 cm	Fundacja Six, Amsterdam
Kąpiąca się dziewczyna	1654	61,8 × 47 cm	National Gallery w Londynie
Betsabe z listem Dawida	1654	142 × 142 cm	Gemäldegalerie, Berlin
Tytus za pulpitem	1655	77 × 63 cm	Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam
Józef i żona Potifara	1655	106 × 98 cm	National Gallery of Art. Waszyngton
Józef i żona Potifara	1655	110 × 87 cm	Gemäldegalerie, Berlin
Autoportret	ok. 1652	113 × 81,5 cm	Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu
Rozpłatany wół	1655	94 × 69 cm	Luwr, Paryż
Mężczyzna w hełmie	1655	137,5 × 104,5 cm	Kelvingrove Art Gallery and Museum, Glasgow
Wojownik	1655	118 × 91,1 cm	Museu Calouste Gulbenkian, Lizbona
Jeździec polski (Lisowczyk)	1655–1657	116,8 × 134,9 cm	Frick Collection
Autoportret	1655	53 × 43 cm	Scottish National Gallery
Dawid grający na harfie Saulowi	1656	130,5 × 164 cm	Mauritshuis, Haga
Błogosławieństwo Jakuba	1656	175,5 × 210,5 cm	Gemäldegalerie, Berlin
Lekcja anatomii doktora Deymana	(1656)	100 × 134 cm	Amsterdam Museum, Amsterdam
Czytający Tytus	1656–1657	71 × 62 cm	Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu
Brodaty mężczyzna w czapce	ok. 1657	78 × 66,7 cm	National Gallery w Londynie
Portret Katriny Hooghsaet –	1657	126 × 98,5 cm	Zamek Penrhyn, Gwynedd
Młoda dziewczyna z kolczykami –	1657	39,5 × 32,5 cm	Ermitaż
Tytus	ok. 1658	67 × 55 cm	Wallace Collection
Autoportret	1658	133,67 × 103,82 cm	Frick Collection
Portret Hendrickje Stoffels	1658	86 × 65 cm	Gemäldegalerie
Mojżesz z tablicami prawa	1659	91 × 70 cm	Gemäldegalerie, Berlin
Walka Jakuba z aniołem	ok. 1659	137 × 116 cm	Gemäldegalerie, Berlin
Ahaswer, Haman i Estera	1660	73 × 94 cm	Muzeum Sztuk Pięknych im. Puszkina w Moskwie
Dawid odprawiający Uriasza	1660	127 × 117 cm	Ermitaż, Sankt Petersburg
Zaparcie się św. Piotra	ok. 1660	154 × 169 cm	Rijksmuseum, Amsterdam
Portret Margarethy de Geer	ok. 1660	130,5 × 97,5 cm	National Gallery w Londynie
Autoportret	1660	111 × 85 cm	Luwr, Paryż
Portret Tytusa w stroju mnicha	ok. 1660	79,5 × 67,7 cm	Rijksmuseum, Amsterdam
Sprzysiężenie Claudiusa Civilisa	1661	196 × 309 cm	Statens Konstmuseer, Sztokholm,
Artysta jako św. Paweł	1661	91 × 77 cm	Rijksmuseum, Amsterdam
Autoportret	ok. 1661–1662		Londyn, Fundacja Iveagh
Święty Mateusz z aniołem	1661	96 × 81 cm	Luwr, Paryż
Dwóch Afrykańczyków	1661	77,8 × 64,4 cm	Mauritshuis, Haga
Syndycy cechu sukienników	1662	191,5 × 279 cm	Rijksmuseum, Amsterdam
Żydowska narzeczona	ok. 1662	121,5 × 166,5 cm	Rijksmuseum, Amsterdam
Król Ozjasz porażony trądem	1663		Derbyshire, Chatsworth House
Homer	1663	107 × 82 cm	Mauritshuis, haga
Lukrecja	1664	120 × 101 cm	National Gallery of Art, Waszyngton
Lukrecja	1666	110.2 cm x 92.3	Minneapolis Institute of Arts
Powrót syna marnotrawnego	1668	262 × 205 cm	Ermitaż, Petersburg,
Autoportret	ok. 1668	82,5 × 65 cm	Wallraf-Richartz-Museum, Kolonia
Portret rodziny	1668–1669	126 × 167 cm	Herzog-Anton-Ulrich Museum, Brunszwik
Autoportret	1669	86 × 70,5 cm	National Gallery w Londynie
Autoportret	1669	65,4 × 60,2 cm	Mauritshuis, Haga,
Starzec Symeon i Dzieciątko Jezus w świątyni	1661–1669	98,5 × 79,5 cm	Muzea w Sztokholmie

Obrazy o kwestionowanym autorstwie

Tytuł	Rok	Wymiary (cm)	Miejsce przechowywania	Ilustracja
Portret Maertena Soolmansa	1634	71,2 × 53	Muzeum Narodowe w Warszawie
Portret Maertena Soolmansa (obraz paryski)	1634	207 × 132,5	Kolekcja Rotschild, Paryż
Saskia	1643	72 × 59 cm	Gemäldegalerie, Berlin
Portret starego mężczyzny	1643	72,5 × 58,5 cm	Opactwo Woburn, Woburn
Święty Bartłomiej	1657	122,7 × 99,7 cm	Timken Museum of Art, San Diego
Paweł Apostoł	ok. 1657	131,5 × 104,4 cm	National Gallery of Art, Waszyngton

Dzieła Rembrandta w Polsce

Grafiki i akwaforty

Trzy krzyże – 1653, Muzeum Narodowe w Warszawie

• Małe polowanie na lwy (z dwoma lwami) – ok. 1632, akwaforta, 15,5 × 12,4 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie,
• Autoportret w berecie i szalu z filigranem pastorał bazylejski – 1633, akwaforta, 13,2 × 10,3 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie,
• Święty Hieronim piszący przy pniu wierzby – 1648, akwaforta, 18 × 13,3 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie,
• Trzy krzyże – 1653, akwaforta, 38,5 × 44,8 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie

Obrazy

W Polsce znajdują się trzy obrazy Rembrandta. Jeden z nich (Krajobraz z miłosiernym Samarytaninem), przechowywany jest w Muzeum Czartoryskich w Krakowie, a dwa pozostałe na Zamku Królewskim w Warszawie (są to: Uczony przy pulpicie, znany też jako Ojciec żydowskiej narzeczonej i Dziewczyna w ramie obrazu, także: Żydowska narzeczona – nie mylić z innym obrazem o tym tytule z Rijksmuseum; oba powstały w 1641 roku).

O ile kwestia autorstwa Pejzażu z miłosiernym Samarytaninem nie podlegała wątpliwości, o tyle w przypadku dwóch pozostałych dzieł dopiero w 2006 roku oficjalnie potwierdzono, że namalował je Rembrandt. Obrazy te, zakupione przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, trafiły później w ręce rodziny Lanckorońskich, a następnie zostały przejęte przez gestapo. Po wojnie rodzinie udało się je odzyskać. W 1994 Karolina Lanckorońska przekazała swoją kolekcję w darze dla Narodu Polskiego i w ten sposób na Zamek trafiły oba dzieła Rembrandta.

Bibliografia

• R. Avermaete, Rembrandt i jego czasy, Warszawa 1978.
• M. Bockemuehl, Rembrandt. Tajemnica objawionej formy, Kolonia 2006.
• A. Chudzikowski, Rembrandt van Rijn, Warszawa 1972.
• D. De Jong, Rembrandt, książę malarzy, Warszawa 1961.
• A. Dobrzycka, Rembrandt, Warszawa 1958.
• D. M. Field, Rembrandt, Warszawa 2007.
• J. Hodge, Rembrandt, Kraków 1994.
• J. Kuzniecow, Rembrandt, Warszawa 1988.
• H. W. van Loon, Życie i czasy Rembrandta, Warszawa 1950.
• T. Mańkowski, Obrazy Rembrandta w galerii Stanisława Augusta, Kraków 1929.
• J. Michałkowa, Rembrandt, Warszawa 1960.
• J. Michałkowa, J. Białostocki, Rembrandt w oczach współczesnych, Warszawa 1957.
• M. Monkiewicz, Rembrandt, [w:] Sztuka świata, t. 7, Warszawa 1994 s. 137–159.
• M. Rostworowski, Rembrandta przypowieść o miłosiernym Samarytaninie, Warszawa 1980.
• S. Stopczyk, Biblia Rembrandta, Warszawa 1960.
• S. Zuffi, Rembrandt, Warszawa 2000.

Linki zewnętrzne

• Biografia i galeria (ang.)
• Rysunki i ryciny Rembrandta w zbiorach polskich
• Baza obrazów Rembrandta. rembrandtdatabase.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-18)].